Ζήσης Ψάλλας
Μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε σε ποντίκια μπορεί να εξηγήσει γιατί η δίαιτα μπορεί να είναι ένας αναποτελεσματικός τρόπος απώλειας βάρους: βασικά εγκεφαλικά κύτταρα λειτουργούν ως έναυσμα για να εμποδίσουν την καύση θερμίδων όταν η τροφή είναι σπάνια.
«Οι στρατηγικές απώλειας βάρους είναι συχνά αναποτελεσματικές, επειδή το σώμα λειτουργεί σαν θερμοστάτης και συνδυάζει την ποσότητα των θερμίδων που καίμε με την ποσότητα των θερμίδων που τρώμε», λέει ο Δρ. Clémence Blouet από τα Metabolic Research Laboratories, στο Πανεπιστήμιο του Cambridge. «Όταν τρώμε λιγότερο, το σώμα μας αντισταθμίζει και καίει λιγότερες θερμίδες, γεγονός που καθιστά την απώλεια βάρους πιο δύσκολη. Γνωρίζουμε ότι ο εγκέφαλος πρέπει να ρυθμίσει αυτόν τον θερμιδικό θερμοστάτη, αλλά το πώς προσαρμόζει την καύση θερμίδων στην ποσότητα του φαγητού που έχουμε φάει ένα μυστήριο».
Σε έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ανοιχτής πρόσβασης eLife, μια ομάδα ερευνητών εντόπισε έναν νέο μηχανισμό μέσω του οποίου το σώμα προσαρμόζεται στη χαμηλή θερμιδική πρόσληψη και περιορίζει την απώλεια βάρους στα ποντίκια.
Οι ερευνητές εξέτασαν το ρόλο μιας ομάδας νευρώνων σε μια περιοχή του εγκεφάλου που είναι γνωστή ως υποθάλαμος. Αυτοί οι νευρώνες παράγουν το νευροπεπτίδιο AGRP (agouti-related neuropeptide) και είναι γνωστοί για το ρόλο τους στη ρύθμιση της όρεξης: όταν ενεργοποιούνται μας κάνουν να τρώμε και όταν αναστέλλονται μπορεί να οδηγήσουν σε σχεδόν πλήρη ανορεξία.
Η ερευνητική ομάδα χρησιμοποίησε ένα γενετικό τέχνασμα για να ενεργοποιήσει και να απενεργοποιήσει τους νευρώνες AGRP στα ποντίκια, έτσι ώστε να μπορούν να χειριστούν γρήγορα και αναστρέψιμα τη δραστηριότητα των νευρώνων. Μελέτησαν τα ποντίκια σε ειδικούς θαλάμους που μπορούν να μετρήσουν την ενεργειακή δαπάνη και τους εμφύτευσαν ανιχνευτές για να μετρήσουν εξ αποστάσεως τη θερμοκρασία τους, ένα μέσο για την ενεργειακή δαπάνη, σε διαφορετικά πλαίσια διαθεσιμότητας τροφής.
Οι ερευνητές απέδειξαν ότι οι νευρώνες AGRP είναι βασικοί συνεισφέροντες στον θερμιδικό θερμοστάτη που ρυθμίζει το βάρος, ρυθμίζοντας πόσες θερμίδες καίμε. Τα ευρήματα υποδεικνύουν ότι όταν ενεργοποιούνται, αυτοί οι νευρώνες μας κάνουν να πεινάμε και μας οδηγούν να φάμε -αλλά όταν δεν υπάρχει διαθέσιμη τροφή, εξοικονομούν ενέργεια, περιορίζοντας τον αριθμό των θερμίδων που καίμε και ως εκ τούτου την απώλεια βάρους μας. Μόλις το φαγητό είναι διαθέσιμο και αρχίζουμε να τρώμε, η δράση των νευρώνων AGRP διακόπτεται και η ενεργειακή μας δαπάνη επανέρχεται ξανά σε φυσιολογικά επίπεδα.
«Τα ευρήματά μας υποδηλώνουν ότι μια ομάδα νευρώνων στον εγκέφαλο συντονίζει την όρεξη και τη δαπάνη ενέργειας και μπορεί να ενεργοποιήσει και να απενεργοποιήσει έναν διακόπτη για να κάψει ή να εξοικονομήσει θερμίδες ανάλογα με το τι είναι διαθέσιμο στο περιβάλλον», λέει ο Blouet.
