Προσφάτως δημοσιεύτηκε στο European Journal of Nutrition μελέτη από τους Morales-Berstein και συνεργάτες σύμφωνα με την οποία η υψηλή κατανάλωση υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων αυξάνει τον κίνδυνο για ανάπτυξη καρκίνου στην ανώτερη αεροπεπτική οδό όπως καρκίνο κεφαλής-τραχήλου και αδενοκαρκίνωμα οισοφάγου.
Πολλές μελέτες έχουν προηγουμένως συσχετίσει την κατανάλωση υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων με την ανάπτυξη 34 διαφορετικών ειδών καρκίνου ωστόσο η υποβόσκουσα αιτία ήταν έως τώρα η παχυσαρκία. Η νέα μελέτη είναι απόρροια της μελέτης EPIC (European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition) που αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες πολυκεντρικές προοπτικές επιδημιολογικές μελέτες στην Ευρώπη πάνω στη σχέση της διατροφής, των μεταβολικών και γενετικών παραγόντων με τον καρκίνο.
Η μελέτη EPIC συμπεριέλαβε πάνω από 500.000 συμμετέχοντες σε 23 κέντρα σε 10 Ευρωπαϊκές χώρες συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας μεταξύ των ετών 1992 και 2000. Οι ερευνητές ανέλυσαν το διαιτολόγιο και τις καθημερινές συνήθειες 450.111 ενήλικων ασθενών μέσα σε ένα χρονικό διάστημα 14 ετών. Ανακάλυψαν πως η αύξηση της κατανάλωσης υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων κατά 10% οδηγεί σε αύξηση της επίπτωσης καρκίνου κεφαλής-τραχήλου κατά 23% και αδενοκαρκινώματος του οισοφάγου κατά 24%.
Η αύξηση του σωματικού λίπους μπορούσε να εξηγήσει μόνο κατά ένα μικρό ποσοστό την στατιστική αυτή συσχέτιση οδηγώντας στο συμπέρασμα ότι η παχυσαρκία δεν είναι ο μόνος προδιαθεσικός παράγοντας για τη συσχέτιση των υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων με τον καρκίνο. «Τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα έχουν συσχετιστεί με παχυσαρκία και αυξημένο σωματικό λίπος σε προηγούμενες μελέτες. Το φαινόμενο αυτό είναι λογικό καθώς τα τρόφιμα αυτά είναι γενικά εύγεστα και φθηνά ευνοώντας την κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων και ενός πλεονάζοντος αριθμού θερμίδων.
Ωστόσο ήταν πολύ ενδιαφέρον ότι στη δική μας μελέτη η συσχέτιση αυτή δεν εξηγείται από τον δείκτη μάζας σώματος ή την αναλογία μέσης/ισχίων» τόνισε η κύρια ερευνήτρια Fernanda Morales-Berstein από το Πανεπιστήμιο του Bristol. «Συμπερασματικά εάν εστιάσουμε μόνο στην απώλεια βάρους είναι απίθανο να μειώσουμε τον κίνδυνο καρκίνου σχετιζόμενου με την κατανάλωση υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων».
Οι ερευνητές συμπεραίνουν ότι άλλοι μηχανισμοί μπορεί να ευθύνονται για τη συσχέτιση αυτή όπως είναι τα πρόσθετα τροφίμων συμπεριλαμβανομένων των πηκτωματογόνων και των τεχνητών γλυκαντικών αλλά και ουσίες από τη συσκευασία των τροφίμων και τη διαδικασία παραγωγής.
Περισσότερη έρευνα χρειάζεται για την ταυτοποίηση άλλων παραγόντων που συμβάλλουν στη συσχέτιση των υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων με την καρκινογένεση. Τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα είναι βιομηχανικές τροφές που προκύπτουν με τη χρήση συστατικών που δεν βρίσκονται στις οικιακές κουζίνες όπως τα τροποποιημένα έλαια (υδρογονωμένο λάδι), το τροποποιημένο άμυλο, η μαλτοδεξτρίνη κ.ά. αλλά και πρόσθετα όπως οι γαλακτωματοποιητές, ενισχυτικά της γεύσης, χρωστικές ουσίες, τεχνητά γλυκαντικά. Τυπικά είναι τρόφιμα οικονομικά, εύγευστα και ευρέως διαθέσιμα για άμεση κατανάλωση όπως τα ανθρακούχα ποτά, τα συσκευασμένα σνακ, τα συσκευασμένα αρτοσκευάσματα, τα έτοιμα προμαγειρεμένα γεύματα και τα συσκευασμένα κρεατοσκευάσματα όπως λουκάνικα και μπιφτέκια.
«Αυτή η μελέτη προσθέτει επιπλέον αποδεικτικά στοιχεία για τη συσχέτιση μεταξύ κατανάλωσης υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων και καρκίνου – αυτή η συσχέτιση υποστηρίζει ακόμη περισσότερο τη σύσταση για μία υγιεινή διατροφή πλούσια σε δημητριακά ολικής άλεσης, λαχανικά, φρούτα και όσπρια» τονίζει η Helen Croker, συντονίστρια του τμήματος Έρευνα και Πολιτική του Παγκόσμιου Ταμείου Έρευνας για τον Καρκίνο (World Cancer Research Fund).
