Ζήσης Ψάλλας
Πολλά από τα επεξεργασμένα τρόφιμα έχουν υποστεί έντονες διεργασίες, όπως διύλιση, εξώθηση και υψηλές θερμοκρασίες. Τα τρόφιμα αυτά περιλαμβάνουν χρώματα, αρωματικές ύλες, γαλακτωματοποιητές και άλλα τεχνητά συστατικά που έχουν σχεδιαστεί για να βελτιώνουν τη γεύση, την αίσθηση του στόματος και την επιθυμία.
Αυτά τα «υπερεπεξεργασμένα» τρόφιμα είναι συχνά ελκυστικά, υπερνόστιμα, φθηνά, έτοιμα προς κατανάλωση και η κύρια πηγή θερμίδων σε πολλές χώρες. Τα μη επεξεργασμένα τρόφιμα είναι στην αρχική τους μορφή (όπως φρούτα, ξηροί καρποί ή αυγά) ενώ τα ελάχιστα επεξεργασμένα τρόφιμα αλλάζουν μόνο λίγο ώστε να είναι έτοιμα ή ασφαλή για κατανάλωση ή συντήρηση.
Η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο σε διαδεδομένες ασθένειες -όπως η παχυσαρκία, οι καρδιαγγειακές παθήσεις, ο διαβήτης τύπου 2 και ορισμένοι καρκίνοι- οι οποίες ευθύνονται σχεδόν για το 70% των θανάτων παγκοσμίως. Ένας ταχέως αυξανόμενος όγκος στοιχείων υποδηλώνει ότι ο αυξανόμενος επιπολασμός αυτών των ασθενειών και η παγκόσμια επιδημία της παχυσαρκίας σχετίζονται με την αύξηση των άμεσα διαθέσιμων υπερεπεξεργασμένων τροφίμων.
Τρόφιμα όπως τα αναψυκτικά με ζάχαρη και τα επεξεργασμένα κρέατα, συνδέονται με αρνητικές συνέπειες στην υγεία και αυτό έχει ήδη αποδειχθεί. Αλλά δεν υπάρχουν μόνο αυτά τα υπερεπεξεργασμένα στα ντουλάπια μας. Οι επεξεργασμένοι υδατάνθρακες, τα δημητριακά πρωινού; οι ενεργειακές μπάρες, τα πατατάκια και άλλα αλμυρά σνακ, αποτελούν τη μεγαλύτερη ομάδα αυτών των προϊόντων.
Μια μεγάλη μελέτη παρατήρησης που διεξήχθη στη Γαλλία το 2019 διαπίστωσε ότι η υψηλότερη πρόσληψη υπερεπεξεργασμένων τροφίμων, όπως συσκευασμένα σνακ, επιδόρπια, ζαχαρούχα ποτά, επεξεργασμένα κρέατα και έτοιμα γεύματα, συσχετίστηκε με υψηλότερο κίνδυνο θανάτου στους μεσήλικες. Το 2020, μια άλλη μεγάλη μελέτη παρατήρησης που διεξήχθη στη Γαλλία διαπίστωσε ότι ένα υψηλότερο ποσοστό υπερεπεξεργασμένων τροφίμων στη διατροφή συσχετίστηκε με υψηλότερο κίνδυνο διαβήτη τύπου 2.
Μια ανασκόπηση του 2021 όλων των διαθέσιμων ερευνών βρήκε ότι η υψηλή κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων τροφίμων συσχετίστηκε με αυξημένο κίνδυνο υπέρβαρου, παχυσαρκίας, κοιλιακής παχυσαρκίας, θνησιμότητας από όλες τις αιτίες, μεταβολικό σύνδρομο, καρδιομεταβολικές ασθένειες, ευθραυστότητα, σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, επαναλαμβανόμενη δυσπεψία, καρκίνο (του στήθους και συνολικά) καθώς και κατάθλιψη στους ενήλικες. Συσχετίστηκε επίσης με συριγμό (αλλά όχι άσθμα), με μεταβολικό σύνδρομο στους εφήβους και δυσλιπιδαιμία (μη ευνοϊκά επίπεδα χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων στο αίμα) σε παιδιά.
Άλλες μελέτες έχουν βρει συσχέτιση της πρόσληψης των υπερεπεξεργασμένων τροφίμων με δυσμενείς αλλαγές στα επίπεδα χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων και με αυξημένα επίπεδα φλεγμονωδών δεικτών στο αίμα.
