Συνέντευξη στον Θάνο Ξυδόπουλο
Το να συζητάς με την πρώτη παρουσιάστρια της ελληνικής τηλεόρασης όχι για τα πεπραγμένα της μικρής οθόνης αλλά για την παραγωγή του φιστικιού Αιγίνης είναι μία πρόκληση. Τo zougla.gr συνάντησε την Ελένη Κυπραίου στον επίγειο παράδεισό της, στην Περιβόλα Αιγίνης, και μάθαμε δίπλα της ότι μόνο με τη φροντίδα και αγάπη και με τη σωστή καλλιέργεια θα συνεχίσουμε να απολαμβάνουμε τη σούπερ τροφή, το αιγινήτικο φιστίκι.
Κυρία Κυπραίου, εσείς, μία επαγγελματίας δημοσιογράφος, η πρώτη παρουσιάστρια της ελληνικής τηλεόρασης, πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με τη γεωργία και την παραγωγή φιστικιού στην Αίγινα;
Οι αλλεπάλληλοι τηλεοπτικοί διωγμοί που έχω υποστεί, το 1972, το 1981, οριστικά και αμετάκλητα το 1983 με έκαναν επαγγελματία αγρότη. Με τη γη, τα δένδρα, τα φυτά, δεν χωρούν μπαγαποντιές. Τα περιποιείσαι, αποδίδουν. Η σχέση μαζί τους είναι άμεση, αμφίδρομη, καθαρή. Επίτρεψέ μου, Θάνο, μια σύντομη παρένθεση, όσον αφορά στη σταδιοδρομία μου στην τηλεόραση. Δεν την εγκαινίασα μόνο ως η πρώτη παρουσιάστρια, ακολούθησε ένα τεράστιο πνευματικό έργο με τις εκπομπές «Τέχνη και Λόγος» και τις «Παραλλαγές σε ένα Θέμα» που εξελίχθηκαν σε «Ορίζοντες». Με το φιστίκι άρχισα να ασχολούμαι σε ηλικία 11 ετών. Έτσι γνώρισα και έζησα όλα τα στάδια συγκομιδής του, από τότε που δεν διαθέταμε μηχανήματα κι όλα γίνονταν με τα χέρια. Δύο κτήματα στην Περιβόλα της Αίγινας με ένα παμπάλαιο σπιτάκι 200 ετών που είχε καταφέρει να διασώσει η μητέρα μου, ένιωθα την υποχρέωση να τη βοηθώ. Μετά τον πρόωρο θάνατό της συνέχισα το έργο της. Ωστόσο και πριν από αυτόν είχα οριστικά αποφασίσει πως τα κτήματα θα ήταν η πυξίδα της ζωής μου.
Τι σημαίνει για εσάς η Αίγινα; Πείτε μας για τη μεγάλη γιορτή, τη «Γιορτή του Φιστικιού» στο νησί.
Η Αίγινα ήταν η αιτία που απαρνήθηκα διεθνείς σταδιοδρομίες, δόξες και πλούτη. Ερωτεύτηκα το ταπεινό παμπάλαιο σπιτάκι μου όταν το πρωτοείδα παιδάκι μετά την απελευθέρωση και του υποσχέθηκα εφ’ όρου ζωής πίστη. Ταπεινά αλλά πολύ ειλικρινά, δηλώνω εργάτης γης. Φίλοι μού είπαν, επανειλημμένα, να διδάσκω. Η εμπειρία μου με οδήγησε να περιοριστώ στο παράδειγμα, χωρίς προβολείς και τυμπανοκρουσίες. Ακολουθώ την παραβολή του σπορέως. Το καθήκον σου είναι να ρίξεις τον σπόρο. Καμιά φορά, πιάνει εκεί που δεν το περιμένεις, και στο πιο άγονο χώμα, στη ρωγμή ενός βράχου. Έτσι, ίσως κάποτε, οι συμπατριώτες μου Αιγινήτες, καταλάβουν τι προσπάθησα να κάνω ως πρόεδρος της «Γιορτής του Φιστικιού», το 2011, διότι τότε λίγο έλειψε να με λιντσάρουν. Είμαι κάθετα αντίθετη προς την κρατούσα νοοτροπία. Τη «μάνα», τη φιστικιά, πρέπει να τιμούμε. Χωρίς αγάπη και σεβασμό προς τη «μάνα», φροντίδα για τη σωστή της καλλιέργεια δεν θα αποδίδει καρπούς, θα χάσει τη μοναδικότητά του το αιγινήτικο φιστίκι. Κατ’ επέκταση χωρίς την ίδια αγάπη, τον απεριόριστο σεβασμό για ολόκληρο το νησί, η φιστικιά της Αίγινας θα εκλείψει. Το φεστιβάλ φιστικιού είναι θεσμός και είναι μια μοναδική ευκαιρία να αναβαθμισθεί πολιτισμικά το νησί μας.
Ποια είναι τα βασικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι παραγωγοί φιστικιού Αιγίνης;
Είναι πολυέξοδη η καλλιέργεια της φιστικιάς, ενώ η τιμή πώλησης του φιστικιού παραμένει καθηλωμένη εδώ και δύο τουλάχιστον δεκαετίες. ‘Ένα πρόσθετο στοιχείο που δεν έχει λάβει υπ’ όψιν της καμία κυβέρνηση είναι ο διαχωρισμός των Ελλήνων αγροτών σε δύο κατηγορίες: στην πρώτη ανήκουν οι καλλιεργητές μεγάλων εκτάσεων. Στη δεύτερη, οι καλλιεργητές μικρών κλήρων, όπως συμβαίνει σε ολόκληρη τη νησιωτική επικράτεια και ειδικότερα με τις φιστικιές της Αίγινας. Οι δαπάνες καλλιέργειας στους μικρούς κλήρους εκτοξεύονται στα ύψη, ενώ η υψηλή φορολογία των αγροτικών προϊόντων είναι ενιαία.
.jpg)
Ας μου επιτραπεί να μιλήσω και για τον εαυτό μου, καθώς ανήκω στην κατηγορία που υφίσταται «ρατσιστικές» επιθέσεις λόγω ηλικίας. Ενώ είμαι επαγγελματίας αγρότης, δεν μου επιτρέπεται ούτε να είμαι, ούτε να το λέω, ούτε να διαχειρίζομαι τα φιστίκια μου επ’ απειλή να μου κοπεί η δημοσιογραφική μου σύνταξη και να φορολογηθώ ακόμα πιο δυσβάστακτα. Απόλυτο χάος επικρατεί στην τοπική αγορά φιστικιού και παραγώγων του στην Αίγινα. Άδειες πώλησης φιστικιού και παραγωγών παρέχονται χωρίς συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Πίσω από το σήμα «κελυφωτό φιστίκι» έχει διατεθεί ακόμα και κινεζικό, αν είναι δυνατόν. Ουδείς έλεγχος ασκείται με εξαίρεση τα προϊόντα του αγροτικού συνεταιρισμού φιστικοπαραγωγών Αίγινας. Μου είναι ακατανόητη η συγκεκριμένη πολιτική των δύο μέτρων και σταθμών. Στον συνεταιρισμό διενεργείται τακτικά έλεγχος για τα επίπεδα των καρκινογόνων αφλατοξινών. Στους ποικιλώνυμους πωλητές και μικροπωλητές ουδέποτε. Η προμήθεια αιγινήτικου φιστικιού από τον Συνεταιρισμό γίνεται αποκλειστικά με τιμολόγια. Μαύρα σε μεγάλο ποσοστό αγοράζουν οι υπόλοιποι, συχνά αδιαφορώντας για την ποιότητα. Η Πολιτεία έτσι επιβραβεύει την παρανομία τιμωρώντας τους νομοταγείς, τον Συνεταιρισμό στη συγκεκριμένη περίπτωση που αποδεδειγμένα διαθέτει αποκλειστικά αιγινήτικο φιστίκι.
Τα φιστίκια Αιγίνης χαρακτηρίζονται σαν μια σούπερ τροφή. Ποια είναι τα ευεργετικά συστατικά τους;
Είναι από τα λίγα τρόφιμα τα οποία σε μικρή ποσότητα μας δίνουν πληθώρα ευεργετικών συστατικών. Ακόμη και 25 γραμμάρια φιστίκια είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά και περιέχουν περίπου το 10% από τις ημερήσιες ανάγκες σε ορισμένες βιταμίνες και ιχνοστοιχεία, όπως η βιταμίνη B6, η θειαμίνη, το μαγνήσιο, ο φωσφόρος, ο χαλκός και οι φυτικές ίνες. Έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές στερόλες, ουσίες που αποδεδειγμένα μπορούν να συμβάλλουν στη μείωση της χοληστερόλης. Επίσης, αντιοξειδωτικά, τα οποία γνωρίζουμε ότι μας προστατεύουν από τη γήρανση και νοσήματα όπως τα καρδιαγγειακά. Η βιταμίνη Β6 μειώνει τα επίπεδα της ομοκυστεΐνης, μιας ουσίας που σχετίζεται με την εμφάνιση αθηρωματικών πλακών.
Κυρία Κυπραίου τι πρέπει να προσέχει ο καταναλωτής όταν αγοράζει φιστίκια Αιγίνης;
Να ρωτάει για την ποιότητα, όπως θα τον συμβούλευε και ο Καβάφης.
Τι έδειξε η επιστημονική έρευνα για τα φιστίκια
Τα φιστίκια Αιγίνης, εκτός του ότι είναι απολαυστικά, μπορούν ταυτόχρονα να μειώσουν τον κίνδυνο για καρδιακά προβλήματα, αφού έρευνα που έγινε στην Πενσιλβάνια έδειξε ότι καταναλώνοντας 40 γραμμάρια φιστίκια Αιγίνης την ημέρα για 4 εβδομάδες και διπλασιάζοντας την ποσότητα για 4 επιπλέον εβδομάδες, η LDL χοληστερόλη έπεσε κατά 9% το πρώτο διάστημα και κατά 12% το επόμενο. Η κατανάλωση φιστικιών και τα δύο αυτά διαστήματα μείωσε κατά 15% τα επίπεδα της ιντερλευκίνης-1, ενός δείκτη φλεγμονής που αποτελεί παράγοντα κινδύνου για καρδιακές παθήσεις. Αυτό συμβαίνει γιατί τα φιστίκια έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λίπη. Μια πρόσφατη έρευνα επιβεβαιώνει ότι η καθημερινή κατανάλωση φιστικιών βοηθάει στη μείωση της αρτηριακής πίεσης.
Μελέτες έρχονται να πιστοποιήσουν ότι τα κελυφωτά φιστίκια περιέχουν τα συστατικά λουτεΐνη και ζεαξανθίνη, τα οποία έχουν ευεργετική επίδραση στα μάτια μας. Συγκεκριμένα, έχουν την ιδιότητα να απορροφούν την ακτινοβολία που καθημερινά δέχεται ο οφθαλμός, συμβάλλοντας στην πρόληψη της γεροντικής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας, προφανώς επιτρέποντας στον οφθαλμό να φιλτράρει το επιβλαβές μικρού κύματος φως και περιορίζοντας άλλες επιβλαβείς επιδράσεις στον αμφιβληστροειδή χιτώνα.
Τα φιστίκια δεν μπορεί να θεωρούνται ως τροφή για δίαιτα, αλλά, όπως φαίνεται από πρόσφατες επιστημονικές έρευνες, κόβουν την όρεξη και δεν ανεβάζουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Μια αμερικανική έρευνα έδειξε ότι τα άτομα που περιλάμβαναν φιστίκια στη διατροφή τους δεν πήραν βάρος, ενώ είδαν πτώση στα επίπεδα τριγλυκεριδίων τους. Τα φιστίκια περιέχουν μονοακόρεστα λιπαρά οξέα τα οποία θεωρούνται υγιεινά. Επιπλέον, είναι καλή πηγή πρωτεΐνης και ο συνδυασμός πρωτεΐνης και λίπους είναι ιδανικός για να κόψει την όρεξη.
Τέλος, περιέχουν υψηλή ποσότητα καλίου που βοηθάει στη μείωση της αρτηριακής πίεσης.
