Ζήσης Ψάλλας
Οι επιστήμονες κατάφεραν να μετατρέψουν ανθρώπινα κύτταρα του καρκίνου του μαστού -τα οποία είχαν εμφυτευτεί σε ποντίκια- σε λιπώδη κύτταρά. Για να επιτευχθεί αυτό το κατόρθωμα, η ερευνητική ομάδα εκμεταλλεύτηκε μια περίεργη οδό που έχουν τα μεταστατικά καρκινικά κύτταρα. Τα αποτελέσματα είναι μόνο το πρώτο βήμα, αλλά πρόκειται για μια πραγματικά πολλά υποσχόμενη προσέγγιση.
Αν και δεν μεταβλήθηκαν όλα τα καρκινικά κύτταρα σε λιπαρά, αυτά που του το έκαναν, στη συνέχεια δεν άλλαξανΌταν κόβετε το δάχτυλό σας ή όταν ένα έμβρυο αναπτύσσεται σε όργανα, τα κύτταρα του επιθηλίου αρχίζουν να μοιάζουν λιγότερο με τον εαυτό τους αλλάζοντας σε ένα είδος βλαστικών κυττάρων που ονομάζεται μεσέγχυμα (mesenchyme) και στη συνέχεια μεταμορφώνονται σε οποιαδήποτε κύτταρα χρειάζεται το σώμα. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται επιθηλιακή-μεσεγχυματική μετάπτωση (epithelial-mesenchymal transition) και είναι γνωστό ότι ο καρκίνος μπορεί να χρησιμοποιήσει τόσο αυτή όσο και ένα αντίθετο μονοπάτι που ονομάζεται μεσεγχυματική-επιθηλιακή μετάπτωση (mesenchymal‐to‐epithelial transition) για να εξαπλωθεί στο σώμα.
Οι ερευνητές πήραν ποντίκια στα οποία εμφύτευσαν μια επιθετική μορφή ανθρώπινου καρκίνου του μαστού και τους έδωσαν ως θεραπεία ένα διαβητικό φάρμακο που ονομάζεται ροσιγλιταζόνη και ένα αντικαρκινικό φάρμακο που ονομάζεται τραμετινίμπη. Χάρη σε αυτά τα φάρμακα, όταν τα καρκινικά κύτταρα χρησιμοποίησαν μία από τις παραπάνω αναφερθείσες οδούς μετάβασης, αντί για εξάπλωση άλλαξαν από καρκινικά σε λιπώδη κύτταρα – μια διαδικασία που ονομάζεται αδροφογένεση.
Υποσχόμενη θεραπεία
«Τα μοντέλα που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτή τη μελέτη επέτρεψαν την αξιολόγηση της διάδοσης της λιπογένεσης των καρκινικών κυττάρων στο άμεσο περιβάλλον του όγκου», έγραψαν οι ερευνητές. Αν και δεν μεταβλήθηκαν όλα τα καρκινικά κύτταρα σε λιπαρά, αυτά που του το έκαναν, στη συνέχεια δεν άλλαξαν.
«Τα κύτταρα του καρκίνου του μαστού που υποβλήθηκαν σε EMT [επιθηλιακή- μεσεγχυματική μετάπτωση] όχι μόνο διαφοροποιήθηκαν σε λιπώδη κύτταρα, αλλά επίσης σταμάτησαν εντελώς να πολλαπλασιάζονται», είπε ο επικεφαλής συγγραφέας Gerhard Christofori, βιοχημικός στο Πανεπιστήμιο της Βασιλείας, στην Ελβετία. «Από όσο μπορούμε να πούμε από μακροχρόνια πειράματα καλλιέργειας, τα καρκινικά κύτταρα που μετασχηματίστηκαν σε λιπαρά κύτταρα παραμένουν λιπαρά και δεν επιστρέφουν πίσω ως κύτταρα του καρκίνου του μαστού».
Η τραμετινίμπη αυξάνει τη διαδικασία μετατροπής των κυττάρων – π.χ. τα καρκινικά κύτταρα μετατρέπονται σε βλαστοκύτταρα. Στη συνέχεια αυξάνει τη μετατροπή των βλαστοκυττάρων σε λιπώδη κύτταρα. Η ροσιγλιταζόνη ήταν λιγότερο σημαντική αλλά σε συνδυασμό με την τραμετινίμπη, βοήθησε επίσης τα βλαστικά κύτταρα να μετατραπούν σε λιπώδη κύτταρα.
Αυτή η θεραπεία της λιπώδους διαφοροποίησης με συνδυασμό ροσιγλιταζόνης και τραμετινίμπης αναστέλλει αποτελεσματικά την διείσδυση των καρκινικών κυττάρων και τον σχηματισμό μεταστάσεων σε διάφορα προκλινικά μοντέλα ποντικών καρκίνου του μαστού, έγραψε η ερευνητική ομάδα.
Το καλό είναι ότι αυτά τα δύο φάρμακα είναι ήδη εγκεκριμένα από τον FDA, οπότε θα είναι ευκολότερη η εφαρμογή μιας κλινικής δοκιμής σε ανθρώπους.
Επίσης είναι πολύ σημαντικό ότι, παρά το γεγονός ότι πολλές θεραπείες σε ποντίκια αποτυγχάνουν στο κλινικό στάδιο, στην περίπτωση αυτή λειτούργησαν τα ανθρώπινα καρκινικά κύτταρα και αυτό δίνει ελπίδες επιτυχίας.
Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Cancer Cell.
