Ζήσης Ψάλλας
Οι παρεμβάσεις νηστείας, που περιλαμβάνουν εναλλασσόμενες περιόδους νηστείας και επανασίτισης, θεωρείται γενικά ότι βελτιώνουν την υγεία. Αλλά αυτές οι παρεμβάσεις δεν λειτουργούν τόσο καλά στα ηλικιωμένα ζώα. Το ερώτημα είναι γιατί;
Μελετώντας το βραχύβιο ψάρι, οι ερευνητές του Ινστιτούτου Max Planck για τη Βιολογία της Γήρανσης στην Κολωνία έδειξαν ότι τα ηλικιωμένα ψάρια αποκλίνουν από τον νεανικό κύκλο νηστείας και επανατροφοδότησης και αντ’ αυτού εισέρχονται σε κατάσταση αέναης νηστείας, ακόμη και όταν καταναλώνουν τροφή.
Έχει αποδειχθεί σε πολλούς οργανισμούς ότι η μειωμένη διατροφή, είτε μέσω περιορισμού των θερμίδων είτε μέσω περιόδων νηστείας, έχει θετική επίδραση στην υγεία. Ωστόσο, είναι δύσκολο για τους ανθρώπους να τρώνε λιγότερο σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Προκειμένου να βρουν την πιο κατάλληλη χρονική στιγμή για τη νηστεία, οι ερευνητές εισήγαγαν παρεμβάσεις νηστείας σε διαφορετικές ηλικίες, διαπιστώνοντας ότι οι παρεμβάσεις σε μεγαλύτερη ηλικία δεν αποφέρουν τα ίδια οφέλη όπως στα νεότερα ζώα.
Η ομάδα ερευνητών από την Κολωνία της Γερμανίας διερεύνησε τις επιπτώσεις της νηστείας που σχετίζονται με την ηλικία στα killifish. Οι ερευνητές περιόρισαν τις θερμίδες σε νέα και ηλικιωμένα ψάρια για λίγες μέρες είτε τα τάιζαν δύο φορές την ημέρα. Διαπίστωσαν ότι ο σπλαχνικός λιπώδης ιστός των ηλικιωμένων ψαριών έγινε λιγότερο ανταποκρινόμενος στη διατροφή.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η αδυναμία ανταπόκρισης στη φάση της σίτισης θέτει τον λιπώδη ιστό των ηλικιωμένων ψαριών σε μόνιμη κατάσταση νηστείας: ο ενεργειακός μεταβολισμός διακόπτεται, η παραγωγή πρωτεΐνης μειώνεται και ο ιστός δεν ανανεώνεται. «Είχαμε υποθέσει ότι τα ηλικιωμένα ψάρια δεν θα μπορούσαν να στραφούν στη νηστεία μετά το τάισμα. Παραδόξως, ίσχυε το αντίθετο, τα ηλικιωμένα ψάρια ήταν σε μόνιμη κατάσταση νηστείας, ακόμη και όταν έτρωγαν φαγητό», λέει ο Adam Antebi, Διευθυντής στο Ινστιτούτο Max Planck για τη Βιολογία της Γήρανσης και επικεφαλής της μελέτης.
Όταν οι ερευνητές εξέτασαν πιο προσεκτικά πώς ο λιπώδης ιστός των ηλικιωμένων ψαριών διέφερε από αυτόν των νέων, βρήκαν μια συγκεκριμένη πρωτεΐνη που ονομάζεται κινάση AMP. Αυτή η κινάση είναι ένας αισθητήρας κυτταρικής ενέργειας και αποτελείται από διαφορετικές υπομονάδες, από τις οποίες η δραστηριότητα της γ1 υπομονάδας μειώνεται με την ηλικία. Όταν οι επιστήμονες αύξησαν τη δραστηριότητα αυτής της υπομονάδας μέσω γενετικής τροποποίησης, η κατάσταση που μοιάζει με νηστεία εξουδετερώθηκε και τα ηλικιωμένα ψάρια έγιναν πιο υγιή και ζούσαν περισσότερο.
Είναι ενδιαφέρον ότι βρέθηκε επίσης μια σύνδεση μεταξύ της γ1-υπομονάδας και της γήρανσης του ανθρώπου. Σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα της συγκεκριμένης υπομονάδας μετρήθηκαν σε δείγματα ηλικιωμένων ασθενών. Επιπλέον, ήταν δυνατό να φανεί στα ανθρώπινα δείγματα: όσο λιγότερο αδύναμο είναι ένα άτομο σε μεγάλη ηλικία, τόσο υψηλότερο είναι το επίπεδο της γ1-υπομονάδας.
