Όλοι μας θα χρειαστεί να υποβληθούμε σε κολονοσκόπηση, έστω μια φορά στη ζωή μας. Μπορεί η σκέψη της να είναι δυσάρεστη, ωστόσο δεν παύει να αποτελεί μια εξέταση ικανή να βοηθήσει στην πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου, καθώς και άλλων παθήσεων και νόσων του γαστρεντερικού σωλήνα. Η εξέλιξη της τεχνολογίας στις μέρες μας προσφέρει νέες προοπτικές που βελτιώνουν τη διάγνωση και θεραπεία, αλλά και την ίδια την προετοιμασία.
Ο ιατρός Αθανάσιος Ηλιάδης, επιστημονικά υπεύθυνος του γαστρεντερολογικού τμήματος στο Θεραπευτήριο Αθηνών μας εξηγεί αναλυτικά τη σημασία της κολονοσκόπησης και απαντάει στις απορίες και τους μύθους που υπάρχουν και ενισχύουν το φόβο.
Τι είναι η κολονοσκόπηση και ποιος ο ρόλος της στην πρόληψη, διάγνωση και θεραπεία;
Η κολονοσκόπηση είναι σήμερα η εξέταση εκλογής για τον έλεγχο του παχέος εντέρου και τμήματος του τελικού ειλεού σε ενήλικες και παιδιά.
Η συγκεκριμένη ενδοσκοπική εξέταση θεωρείται η καλύτερη μέθοδος για τον έλεγχο ολόκληρου του παχέος εντέρου, με σημαντικό ρόλο στην έγκαιρη διάγνωση, την πρόληψη, αλλά ταυτόχρονα και τη θεραπευτική επέμβαση (επεμβατική ενδοσκόπηση). Ιδιαίτερα σημαντική είναι η προσφορά της ενδοσκόπησης στην πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου και τη μείωση των θανάτων που προκαλούνται από αυτόν.
Η ενδοσκοπική αφαίρεση των πολυπόδων αποτελεί θεμελιώδη πρακτική στην πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου, καθώς διακόπτει την πρόοδο του πολύποδα (αδενώματος) προς το καρκίνωμα. Το μεγαλύτερο ποσοστό ασθενών που κατέληξαν θα είχε σωθεί, αν είχε υποβληθεί σε προληπτικό έλεγχο με κολονοσκόπηση και οι πολύποδες είχαν αφαιρεθεί ενδοσκοπικά, χωρίς χειρουργική επέμβαση.
Πότε συστήνεται προληπτικός έλεγχος με κολονοσκόπηση;
Ο προληπτικός έλεγχος είναι απαραίτητος σε άτομα με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου, όπως σε αυτά που έχουν μακροχρόνιο ιστορικό ελκώδους κολίτιδας ή οικογενειακό ιστορικό καρκίνου ή πολλαπλής πολυποδίασης και σε αυτά που έχουν υποβληθεί σε αφαίρεση καρκίνου ή πολυπόδων.
Η κολονοσκόπηση, ως προληπτικός έλεγχος, πρέπει να ξεκινά από την ηλικία των 50 ετών. Νεότερα δεδομένα συνιστούν σήμερα έναρξη της εξέτασης στην ηλικία των 45 ετών λόγω της αύξησης εμφάνισης του καρκίνου σε όλο και μικρότερες ηλικίες. Συνιστάται έναρξη της εξέτασης νωρίτερα στην ηλικία των 30-35 ετών σε πληθυσμούς με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου παχέος εντέρου.
Κολονοσκόπηση: Μύθοι και αλήθειες
Είναι πολλοί εκείνοι που υιοθετούν την άποψη: «Δε θέλω να κάνω κολονοσκόπηση, αφού δεν έχω ενοχλήματα». Η αλήθεια είναι πως αυτό δεν ισχύει. Σκοπός μας είναι να προλάβουμε οποιαδήποτε αρνητική εξέλιξη πριν παρουσιαστούν τα συμπτώματα.
Επίσης, πολλοί φοβούνται να κάνουν κολονοσκόπηση, γιατί ακούν τους γύρω τους να αναφέρουν πως είναι επικίνδυνο. Ούτε αυτό ισχύει απόλυτα. Όπως όλες οι ιατρικές πράξεις, έχει κι αυτή ένα μικρό ποσοστό επιπλοκών. Επίσης, υπάρχουν και περιορισμοί ως προς το ποιοι μπορούν να υποβληθούν σε κολονοσκόπηση. Για παράδειγμα, σε περιπτώσεις πολλαπλών συμφύσεων από προηγηθείσες χειρουργικές επεμβάσεις, πολλαπλών εκκολπωμάτων που προκαλούν ελικοειδή πορεία ή και στένωση του αυλού από φλεγμονές που προηγήθηκαν, ωστόσο το ποσοστό είναι πάρα πολύ μικρό. Παρ’ όλα αυτά, η εξέλιξη της τεχνολογίας με τα υψηλής ευκρίνειας ενδοσκόπια (high definition), με τη χρήση διοξειδίου του άνθρακα (CO2) που είναι πιο απορροφήσιμο αέριο κατά την εξέταση, με τη χρήση αντλίας νερού για ξέπλυμα, αλλά και την αυξανόμενη, σύγχρονη εκπαίδευση των γαστρεντερολόγων, καθιστά την εξέταση ασφαλή σε μέγιστο βαθμό.
Θα πρέπει ακόμη να καταρριφθεί ο μύθος όσων ισχυρίζονται: «Δε θέλω να κάνω κολονοσκόπηση, γιατί άκουσα ότι πονάει». Σήμερα, οι εξεταζόμενοι καταστέλλονται με μέθη και δεν πονάνε. Στην κλινική πρακτική η χρήση αναλγησίας-καταστολής είναι απολύτως απαραίτητη στις επεμβατικές ενδοσκοπήσεις. Η χρήση τους δε και στη διαγνωστική κολονοσκόπηση σήμερα θεωρείται απαραίτητη, αφού ελαχιστοποιεί τη δυσανεξία, τον πόνο, αποτρέπει την ψυχολογική επιβάρυνση και την κακή προηγούμενη εμπειρία, προσφέρει επιτυχή έλεγχο της συμπεριφοράς του ασθενή κατά την ενδοσκόπηση και, τέλος, διευκολύνει τον ιατρό στους χειρισμούς του, ώστε η ενδοσκόπηση να εκτελεστεί με σωστό και ολοκληρωμένο τρόπο. Όλα αυτά συμβάλλουν στην αύξηση της αξιοπιστίας της ενδοσκόπησης και για αυτό το λόγο οι περισσότερες ενδοσκοπήσεις στις μέρες μας πραγματοποιούνται με τη χορήγηση καταστολής (με μέθη).
Σύγχρονα τεχνολογικά επιτεύγματα
Οι πρόσφατες τεχνολογικές εξελίξεις στον χώρο της ψηφιακής μεγεθυντικής χρωμοενδοσκόπησης δίνουν τεράστιες δυνατότητες στην ανάλυση της επιφάνειας του βλεννογόνου του παχέος εντέρου κατά τη διάρκεια της διαγνωστικής κολονοσκόπησης, ώστε να γίνεται στοχευμένη βιοψία και κατ’ επέκταση άμεση επέμβαση, εάν χρειαστεί. Έτσι μας δίνεται η δυνατότητα ανεύρεσης και χαρακτηρισμού των προνεοπλασματικών αλλοιώσεων και των επιφανειακών καρκινωμάτων του παχέος εντέρου. Ο χαρακτηρισμός των πολυπόδων του παχέος εντέρου, με σκοπό να προβλεφθεί η ιστολογική υφή του πολύποδα, είναι ένα σημαντικό βήμα για την θεραπευτική στρατηγική. Οι περισσότεροι πολύποδες που συναντάμε στην κολονοσκόπηση είναι διαστάσεων <1cm. Η πολυποδεκτομή (αφαίρεση των πολυπόδων) με ψυχρό βρόχο (εν ψυχρώ αφαίρεση πολυπόδων άνευ ηλεκτρικού ρεύματος) αποτελεί για τον τομέα της ενδοσκοπικής χειρουργικής μια βασική τεχνική με στόχο τη γρήγορη, αποτελεσματική και ασφαλή αφαίρεση της πλειονότητας των πολυπόδων στην καθημερινή κλινική πράξη.
Προετοιμασία εξέτασης, προϋπόθεση πλήρους και αποτελεσματικής ενδοσκόπησης
Για την ακρίβεια και την πληρότητα της εξέτασης, απαραίτητη είναι η καλή εντερική προετοιμασία, καθώς βελτιώνει τις απαραίτητες συνθήκες για την ασφάλεια της εξέτασης (λιγότερα σημεία με μειωμένη ορατότητα), μειώνει τον χρόνο της εξέτασης και τη δυσφορία του ασθενή και αυξάνει τη διαγνωστική ακρίβεια της κολονοσκόπησης (χάνονται λιγότερες βλεννογόνες βλάβες). Επίσης, μειώνει το κόστος καθώς δεν ακυρώνονται συχνά ενδοσκοπήσεις λόγω κακής προετοιμασίας και δεν καλείται ο εξεταζόμενος για επανέλεγχο ρουτίνας σε μικρότερο χρονικό διάστημα από αυτό που προβλέπουν οι διεθνείς οδηγίες λόγω αμφιβολιών του ενδοσκόπου.
Η ιδανική προετοιμασία θα πρέπει να καθαρίζει αποτελεσματικά το έντερο, χωρίς να του προκαλεί βλάβες, να είναι ασφαλής, καλά ανεκτή από τον ασθενή και με χαμηλό κόστος. Ιδανική εντερική προετοιμασία δεν υπάρχει, ωστόσο χάρη στα νέα διαλύματα έχουμε κάπως πετύχει τον στόχο μας. Το κύριο μειονέκτημα είναι η δυσανεξία των ασθενών λόγω του μεγάλου όγκου δύσγευστου διαλύματος που πρέπει να καταναλωθεί και αναγκάζει το 5-15% αυτών να μην ολοκληρώνουν επιτυχώς την προετοιμασία. Όταν ο ασθενής υποστηρίζει ότι ακολούθησε όλα τα βήματα της προετοιμασίας, όμως το έντερο δεν έχει καθαρίσει, τότε δίνονται νεότερες οδηγίες από τον ειδικό ιατρό και συστήνεται νέα προετοιμασία με παρατεταμένη δίαιτα. Πολύ συχνά, παρά την εντερική προετοιμασία, ο ενδοσκόπος έρχεται αντιμέτωπος με ένα ακάθαρτο έντερο. Συγκεκριμένα μόνο το 20% από αυτές τις περιπτώσεις οφείλεται σε μη σωστή προετοιμασία από τον ασθενή. Στις υπόλοιπες περιπτώσεις οφείλεται σε άλλους παράγοντες, όπως η χρόνια δυσκοιλιότητα, η μειωμένη κινητικότητα σε νοσοκομειακούς ασθενείς, η κακή εντερική κινητικότητα από λήψη φαρμάκων και από νευρολογικές παθήσεις.
Η επιστημονική και τεχνολογική πρόοδος προκαλούν στον άνθρωπο ανάμεικτα συναισθήματα θαυμασμού και φόβου. Αυτόν ακριβώς τον φόβο καλείται να αμβλύνει ο ιατρός. Εντούτοις δεν αρκούν μόνο οι καλές προθέσεις. Απαιτούνται τόσο ο εξοπλισμός, όσο και οι δεξιότητες και οι γνώσεις, που μόνο η κατάλληλη εκπαίδευση, εξειδίκευση και εμπειρία μπορούν να προσφέρουν. Συνοψίζουμε χρησιμοποιώντας ένα μήνυμα που μας αφορά όλους: Η κολονοσκόπηση σώζει ζωές.
Info:
Το Γαστρεντερολογικό Τμήμα του Θεραπευτηρίου Αθηνών είναι πλήρως εξειδικευμένο με τελευταίας τεχνολογίας εξοπλισμό με στόχο την αποτελεσματικότερη διάγνωση και θεραπεία.
Καλέστε στα τηλέφωνα 210 8236721-3 και κλείσετε το ραντεβού σας στην Κλινική με σκοπό να λάβετε αναλυτική και εξατομικευμένη ενημέρωση.
Περισσότερες πληροφορίες για τις υπηρεσίες του Θεραπευτηρίου Αθηνών μπορείτε να βρείτε στους ακόλουθους συνδέσμους: Website | Facebook | Instagram
