Ζήσης Ψάλλας
Οι επιστήμονες εργάζονται για να αναπτύξουν «σενολυτικές θεραπείες» ή φάρμακα που μπορούν να καθαρίσουν τα γηρασμένα κύτταρα από το σώμα. Ορισμένα από αυτά τα φάρμακα μείωσαν τη φλεγμονή, καθυστέρησαν την εμφάνιση ασθενειών που σχετίζονται με την ηλικία και παρέτειναν τη διάρκεια ζωής των τρωκτικών.
Για να αναπτύξουν το σενολυτικό τους εμβόλιο, οι ερευνητές επέλεξαν έναν συγκεκριμένο στόχο, ή «αντιγόνο», σε γηρασμένα κύτταρα -στο οποίο στοχεύει το ανοσοποιητικό σύστημα. Επειδή όμως τα κύτταρα σε όλο το σώμα μπορούν να γεράσουν, τα διαφορετικά γηρασμένα κύτταρα φαίνονται διαφορετικά το ένα από το άλλο.
Η ερευνητική ομάδα εξέτασε μόνο έναν τύπο κυττάρων: γηρασμένα αγγειακά ενδοθηλιακά κύτταρα, τα οποία καλύπτουν το εσωτερικό των αρτηριών, των φλεβών και των τριχοειδών αγγείων. Εξέτασε επίσης τις πρωτεΐνες εμφανίζονται σε μεγάλες ποσότητες στις επιφάνειες αυτών των κυττάρων, για να δουν ποιες θα ήταν καλός στόχος για το εμβόλιο τους. Από τις πρωτεΐνες που εντοπίστηκαν, επιλέχθηκε μια που ονομάζεται GPNMB (glycoprotein nonmetastatic melanoma protein B), η οποία φαίνεται να συσσωρεύεται με την ηλικία σε ορισμένους ιστούς και συμβάλλει σε διάφορες ασθένειες, σύμφωνα με μια αναφορά του 2011 στο περιοδικό Aging.
Η ομάδα χρησιμοποίησε ένα μοντέλο αθηροσκλήρωσης σε ποντίκια και στη συνέχεια εξάλειψε τα θετικά στο GPNMB κύτταρα από τα τρωκτικά, χρησιμοποιώντας γενετική τροποποίηση. Μετά την αφαίρεση των κυττάρων, διαπιστώθηκε ότι η ποσότητα της πλάκας στις αρτηρίες των ποντικών μειώθηκε γρήγορα. Αυτά τα ευρήματα έπεισαν την ομάδα να καταστήσει το GPNMB στόχο του σενολυτικού εμβολίου της. Δημιούργησε ένα πεπτιδικό εμβόλιο, έναν τύπο εμβολίου που στοχεύει μικρά τμήματα μιας μακρύτερης αλληλουχίας πρωτεΐνης. Μόλις εγχυθεί σε ποντίκια, το εμβόλιο ωθεί το ανοσοποιητικό σύστημα να δημιουργήσει αντισώματα ενάντια σε τμήματα της πρωτεΐνης GPNMB. Αυτά τα αντισώματα επικολλήθηκαν επάνω στην πρωτεΐνη και πρόσδεσαν τα σχετικά κύτταρα για καταστροφή. Με αυτόν τον τρόπο, οι αρτηριακές πλάκες και τα φλεγμονώδη μόρια μειώθηκαν στα ποντίκια που έλαβαν το εμβόλιο, σε σύγκριση με τα ποντίκια στα οποία χορηγήθηκε εμβόλιο εικονικού φαρμάκου. Ειδικοί μοριακοί δείκτες γήρανσης μειώθηκαν επίσης στα εμβολιασμένα ποντίκια.
Η ερευνητική ομάδα σχεδιάζει να αναπτύξει πρόσθετα εμβόλια που στοχεύουν διαφορετικούς τύπους γηρασμένων κυττάρων, τα οποία μπορεί να έχουν διαφορετικές επιφανειακές πρωτεΐνες που μπορούν να στοχευτούν από το ανοσοποιητικό σύστημα. Αλλά πρώτα η ομάδα θα πρέπει να αναγνωρίσει αυτές τις πρωτεΐνες και στη συνέχεια να διαμορφώσει εμβόλια που να ταιριάζουν.
Τα νέα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Nature Aging.
