Ρεπορτάζ: Σωτήρης Σκουλούδης
Εικονολήπτης: Νίκος Χριστοφάκης
Παιδιά χωρίς γονείς ή χωρίς γονείς κατάλληλους να τα μεγαλώσουν. Ένα κοινωνικό δράμα μιας κατάστασης που αφήνει ανεξίτηλα τραύματα στις ψυχές των παιδιών που είναι αναγκασμένα να ζουν με μια τεράστια απώλεια, χωρίς να έχουν αυτό που για τα περισσότερα παιδιά είναι αυτονόητο. Αυτά τα παιδιά καταλήγουν συνήθως σε ειδικές δομές, δημόσιες ή ιδιωτικές, όπου περιμένουν να βρεθεί μια οικογένεια που θα τα αγκαλιάσει, που θα τα κάνει «δικά της».
Το καθεστώς για αυτά τα παιδιά στη χώρα μας, όπως και άλλα πράγματα, υστερεί κατά πολύ σε σχέση με τον δυτικό κόσμο. Δομές, και μάλιστα αξιόλογες, υπάρχουν, και τα παιδιά δεν στερούνται τα βασικά αγαθά ούτε τη μόρφωση και την κοινωνικοποίηση μεταξύ τους. Ωστόσο ο στόχος είναι να κλείσουν όλα τα ιδρύματα. Όλα τα παιδιά θα πρέπει να ζουν σε μια οικογένεια. Η διαδικασία της υιοθεσίας ή της αναδοχής όμως ήταν αδικαιολόγητα μακροχρόνια, τα κριτήρια ήταν το λιγότερο… αμφιλεγόμενα και, σε συνδυασμό με άλλες παθογένειες, εκατοντάδες παιδιά «ιδρυματοποιούνταν», ζώντας μεγάλο μέρος των παιδικών τους χρόνων σε μια δομή.
Ωστόσο κάτι φαίνεται ότι αρχίζει να αλλάζει. Ο νόμος 4538/2018 μεταβάλλει το προβληματικό αυτό καθεστώς με διάφορους τρόπους, με αποτέλεσμα η αναμονή για τους υποψήφιους γονείς να περιορίζεται σε λίγους μήνες για την ολοκλήρωση των απαιτούμενων διαδικασιών αξιολόγησης. Όμως το σημαντικότερο είναι ότι μειώνονται δραστικά τα παιδιά που παραμένουν στις δομές, με τελικό στόχο κι αυτές να κλείσουν οριστικά.
«Ορατός στόχος η αποϊδρυματοποίηση όλων των παιδιών και το κλείσιμο των δομών»
Το zougla.gr πραγματοποίησε αυτοψία σε μία από τις τέσσερις δομές της Αττικής, την Παιδόπολη «Άγιος Ανδρέας» στον Άλιμο, ενώ είχε και μια ενδιαφέρουσα συζήτηση με τη Δόμνα Μιχαηλίδου, υφυπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, αρμόδια για θέματα Πρόνοιας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, η οποία και μας ενημέρωσε για το νέο καθεστώς.
Στην Παιδόπολη μας υποδέχτηκε ο Ανδρέας Κασκανιώτης, κοινωνικός λειτουργός, ο οποίος εξέφρασε την αισιοδοξία του για τη βελτίωση της κατάστασης και τη μεγάλη αύξηση της ταχύτητας όσον αφορά στην ολοκλήρωση των διαδικασιών.
«Ας μην ξεχνάμε βέβαια ότι το καλύτερο ίδρυμα είναι χειρότερο από μια αξιολογημένη οικογένεια» τονίζει, λέγοντας ότι ο στόχος είναι η πλήρης αποϊδρυματοποίηση και το κλείσιμο όλων των δομών.
Μας ενημερώνει επίσης ότι η ζήτηση από υποψήφιους γονείς για να υιοθετήσουν παιδιά παραμένει πολύ υψηλή -σε ποσοστό 10 προς 1-, όμως η ακριβώς αντίστροφη αναλογία ισχύει για τα παιδιά που δίνονται προς αναδοχή, κι αυτό είναι ένα μεγάλο πρόβλημα.
«Η διαδικασία της αναδοχής είναι τόσο όμορφη, που μόνο αν το ζήσει κανείς μπορεί να το καταλάβει» επισημαίνει, εκτιμώντας ότι αν απλοποιηθούν κάποιες διαδικασίες που σχετίζονται και με την αργή απονομή της δικαιοσύνης, τότε πολλά από αυτά τα παιδιά θα γίνουν διαθέσιμα για υιοθεσία – που είναι αυτό που προτιμούν οι περισσότεροι γονείς.
Ο Ανδρέας Κασκανιώτης επιβεβαιώνει ότι η νέα πλατφόρμα που δημιουργήθηκε για τις υιοθεσίες αποτελεί και το ενιαίο κεντρικό σύστημα αντικαθιστώντας την… «έρευνα» από δομή σε δομή και λειτουργεί πολύ καλά, με τα αποτελέσματα να είναι ήδη ορατά.
«Τα κριτήρια για τους υποψήφιους γονείς πλέον τηρούνται και είναι αυτά που προβλέπει ο Νόμος. Αρκεί η καλή υγεία και ένα μέσο εισόδημα -όχι απαραίτητα υψηλό-, όπως φυσικά και άλλοι παράμετροι που εξετάζουν οι κοινωνικοί λειτουργοί. Δηλαδή γονεϊκότητα, κίνητρο προσφοράς και όχι εγωισμού και δεκτικότητα. Είναι πολλοί οι συμπολίτες μας που πληρούν αυτά τα κριτήρια» μας λέει.
Δείτε το ρεπορτάζ του zougla.gr στην Παιδόπολη «Άγιος Ανδρέας»:
Δόμνα Μιχαηλίδου: Θεσπίζεται επίδομα έως 1.000 ευρώ για κάθε οικογένεια που θα γίνει ανάδοχη ενός παιδιού
Επισκεφτήκαμε τη Δόμνα Μιχαηλίδου, υφυπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, αρμόδια για θέματα Πρόνοιας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, στο γραφείο της, και μας μίλησε με ενθουσιασμό για τη συγκεκριμένη πλατφόρμα www.anynet.gr (που λειτουργεί από τον περασμένο Ιούλιο).
«Το ηλεκτρονικό μητρώο συνταιριάζει την αίτηση των υποψήφιων γονέων με τα αντίστοιχα ζητούμενα των παιδιών. Όταν υπάρχει ταύτιση στα διάφορα κριτήρια (ηλικία, φύλο, ειδικά στοιχεία), η διαδικασία μπορεί να προχωρήσει. Η κοινωνική έρευνα και η αξιολόγηση από ειδικούς λειτουργούς για τους γονείς διαρκεί 6 μήνες, ενώ παρακολουθούν και κάποια εκπαιδευτικά μαθήματα. Στη συνέχεια ανοίγει ο δρόμος για την υιοθεσία ή την αναδοχή» αναφέρει η υπουργός.
«Δεν είναι πια στη διακριτική ευχέρεια κανενός ποιος θα υιοθετήσει και ποιο παιδί. Υπάρχει διαφάνεια, ομοιογένεια και όλα γίνονται όπως τα ορίζει ο Νόμος» συμπληρώνει.
Ως εκ τούτου, από τα 2.200 παιδιά που υπήρχαν στις δομές μέχρι πριν 6 μήνες, πλέον είναι λιγότερα από 1.600 και ο αριθμός αυτός βαίνει μειούμενος.
.jpg)
Ωστόσο, όπως αναφέρθηκε, το ζήτημα είναι η αναδοχή, καθώς πολλά παιδιά παραμένουν στο ίδρυμα λόγω ακριβώς των αργών διαδικασιών της δικαιοσύνης, ενώ η ζήτηση για αυτά -λόγω του φόβου του αποχωρισμού- είναι πολύ μικρή.
«Δυστυχώς υπάρχουν περιπτώσεις παιδιών που έχουν μεγαλώσει μέσα σε δομές. Με την αναδοχή όμως δεν αλλάζεις μόνο τη ζωή του παιδιού. Αλλάζεις και τη δική σου. Ας μην ξεχνάει ο κόσμος ότι είναι εξαιρετικά πιθανό η αναδοχή να μετατραπεί σε υιοθεσία. Αλλά κι αυτό να μη γίνει, και το παιδί επιστρέψει στη βιολογική του οικογένεια, ο δεσμός και η σχέση αγάπης συνεχίζεται για πάντα» τονίζει η Δόμνα Μιχαηλίδου, η οποία προανήγγειλε και τη θέσπιση σχετικού επιδόματος για κάθε οικογένεια που θα προχωρήσει σε αναδοχή παιδιού.
Το ποσό αυτό θα κυμαίνεται από 300 έως 1.000 ευρώ τον μήνα, ανάλογα την περίπτωση. Σύντομα, επίσης, θα ξεκινήσει μια μεγάλη καμπάνια για τον θεσμό της αναδοχής, με τη συνεργασία της UNICEF.
Δείτε τη συνέντευξη της Δόμνας Μιχαηλίδου στο zougla.gr:
