Οι καταγγελίες για υπερβάσεις αρμοδιοτήτων και αθέμιτες συμπεριφορές στο Εθνικό Κέντρο Θεάτρου και Χορού (ΕΚΕΘΕΧ) και η μεγάλη δημόσια κόντρα του προέδρου του Δ.Σ. του οργανισμού, κ. Γιώργου Δραγώνα, και του διευθυντή κ. Ηρακλή Λογοθέτη ήταν η αφορμή για το κλείσιμο του πρώτου ανεξάρτητου θεσμικού οργάνου που ιδρύθηκε, για να λύσει τα χρόνια προβλήματα του θεάτρου και του χορού στη χώρα μας. Ο υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού εξήγγειλε την κατάργησή του πριν από μερικές εβδομάδες, χωρίς να αποδώσει ευθύνες, όπου αυτό θα κρινόταν αναγκαίο.

Μια προειλημμένη απόφαση

Ο κ. Γερουλάνος, από τις πρώτες κιόλας εβδομάδες της ανάληψης των καθηκόντων του, είχε πλήρη και γραπτή ενημέρωση για τα κακώς κείμενα μέσα στους κόλπους του ΕΚΕΘΕΧ χωρίς, ωστόσο, να πάρει καμία θέση. Κι αυτό επειδή, προφανώς, είχε από την αρχή αποφασίσει το κλείσιμο ενός οργανισμού που ιδρύθηκε από την προηγούμενη κυβέρνηση. Μόνο που το «λουκέτο» που αποφάσισε να βάλει δεν θεραπεύει αυτομάτως τις υπερβάσεις ούτε συνιστά άφεση αμαρτιών για όσους, ενδεχομένως, δεν τήρησαν τον νόμο. Ο κ. Γερουλάνος, εκμεταλλευόμενος τη δημόσια διένεξη της Διοίκησης «ένιψε τας χείρας του» χωρίς καν να μπει στον κόπο να εξηγήσει επαρκώς τους λόγους αυτής της απόφασης. Αρκέστηκε σε ένα γενικό και αόριστο «Το ΕΚΕΘΕΧ δεν επιτέλεσε το έργο για το οποίο ιδρύθηκε», μόλις 2 χρόνια από την έναρξη της λειτουργίας του, και ότι «κόστιζε πολύ» σε περίοδο οικονομικής κρίσης. Για να αποδείξει μάλιστα την κοστοβόρα λειτουργία του, έφθασε στο σημείο να «φουσκώσει» τόσο πολύ τα λειτουργικά του έξοδα (ο οργανισμός απασχόλησε περίπου 15 υπαλλήλους στην πλήρη ανάπτυξή του), ώστε να συμπεριλάβει σε αυτά ακόμα και τις πολιτιστικές δράσεις, τις χρηματοδοτήσεις φορέων και φεστιβάλ, καθώς και τα ερευνητικά προγράμματα του οργανισμού, μιλώντας για ετήσια πάγια έξοδα 1.500.000 ευρώ. Η απόφαση να τερματιστεί η λειτουργία του οργανισμού συνοδεύτηκε από την εξαγγελία της δημιουργίας Μητρώου Επιχορηγουμένων (ανάλογο πλήρες μητρώο λειτουργεί προ πολλού στο ΕΚΕΘΕΧ!) με την ταυτόχρονη μεταβίβαση των αρμοδιοτήτων ξανά πίσω στο υπερτροφικό Υπουργείο, ώστε, όπως είπε, «να υπάρχει μεγαλύτερη διαφάνεια και για να σταματήσουν οι ρουσφετολογικές πολιτικές του παρελθόντος». Δεν εξήγησε, ωστόσο, τον τρόπο με τον οποίο θα εξασφαλίσει κάτι τέτοιο, την ώρα που όλοι γνωρίζουμε ότι η απόλυτη εξουσία κάθε υπουργού πάνω σε συμβούλους και επιτροπές που λειτουργούν δίπλα στο γραφείο του εγγυώνται ακριβώς το αντίθετο.

Ένας πρόεδρος πωλητής της Eurofighter
Από την αρχή της θητείας του κ. Γιώργου Δραγώνα στην προεδρία του οργανισμού, πολλοί άνθρωποι του χώρου εξέφρασαν την άποψη, ότι ένα πρόσωπο που έχει διατελέσει σύμβουλος της εταιρείας κατασκευής πολεμικών αεροσκαφών Eurofighter πολύ λίγη σχέση έχει με τον πολιτισμό. Προερχόμενος από τον επιχειρηματικό, κτηματομεσιτικό και εκδοτικό χώρο (υπήρξε πρόεδρος της εταιρείας «Δάφνη Επικοινωνίες» και εκδότης, μεταξύ άλλων, των περιοδικών Diva, Penthouse, Exodos, Σοκ, Αστρολόγος κ.λπ.), θεωρήθηκε ακατάλληλος να ηγηθεί ενός οργανισμού που είχε σκοπό «να χαράξει την εθνική πολιτική για το θέατρο και το χορό». Η προηγούμενη θέση του στο Δ.Σ. του θεάτρου Αμόρε, υπό τη στιβαρή τότε διεύθυνση του Γιάννη Χουβαρδά, δεν έμοιαζε να αποτελεί εχέγγυο ικανότητας για την αντιμετώπιση των δύσκολων προβλημάτων του χώρου. Ούτε, βέβαια, το πολιτιστικό περιοδικό «Highlights» που εξέδιδε τα τελευταία χρόνια, το οποίο φρόντισε στη συνέχεια να χρηματοδοτήσει από το ΕΚΕΘΕΧ, αποτελούσε κριτήριο επάρκειας. Όμως, ο κ. Δραγώνας ήταν πρόσωπο με υψηλές κομματικές γνωριμίες στους κόλπους της Νέας Δημοκρατίας αλλά και μέσα στο Μέγαρο Μαξίμου, με στενές σχέσεις με τους περισσότερους υπουργούς της διακυβέρνησης Καραμανλή. Πολύ γρήγορα έγινε σαφές εντός και εκτός των τειχών του ΕΚΕΘΕΧ ότι η συγκατοίκηση του προέδρου με τον κριτικό θεάτρου και συγγραφέα κ. Ηρακλή Λογοθέτη, ο οποίος ήταν ο εισηγητής της ίδρυσης του ΕΚΕΘΕΧ και πρόεδρος της Γνωμοδοτικής Επιτροπής Επιχορηγήσεων πριν από αυτό, ήταν κάτι παραπάνω από αδύνατη.

Σωρεία ατασθαλιών

Παρόλο που ο ιδρυτικός νόμος του ΕΚΕΘΕΧ (3665/2007 άρθρο 7 παρ 2) σαφώς ορίζει ότι διευθυντής συμμετέχει σε όλες τις συνεδριάσεις του Δ.Σ και εισηγείται τις προτάσεις του, ο πρόεδρος απέκλεισε τον διευθυντή από το κρίσιμο Δ.Σ. που αποφάσισε τις κρατικές επιχορηγήσεις θεάτρου και χορού 2008-2009, συνολικού ύψους 3.375.00 ευρώ (δελτίο Τύπου ΕΚΕΘΕΧ στις 19 Φεβρουαρίου 2010). Στο πρακτικό Δ.Σ. Νο 32 αναφέρεται ότι «οι παρατηρήσεις του Διευθυντή ελήφθησαν υπόψη», πράγμα αναληθές, εφόσον δεν παρέστη, ο δε πρόεδρος επικαλέστηκε αργότερα ανυπόγραφο φαξ, για να αποδείξει τον ισχυρισμό του. (Οι επιχορηγήσεις 2009-2010 ύψους 2.629.750 ευρώ που ανακοινώθηκαν πρόσφατα εστάλησαν στο ΥΠΠΟ από τη Γνωμοδοτική Επιτροπή του οργανισμού).

Στο ίδιο πρακτικό (Νο 32) αναφέρεται η απόφαση του Δ.Σ για πρόσληψη αναπληρωτή Διευθυντή «λόγω της αδυναμίας του κ. Λογοθέτη να καλύψει τον τομέα των Διοικητικών και Οικονομικών Υπηρεσιών». Το πρόσωπο που επιλέγεται είναι η κυρία Σοφία Ντούσια, καθηγήτρια πιάνου και απόφοιτος Φιλολογίας με καμία διακεκριμένη διαχειριστική πείρα που θα δικαιολογούσε την επιλογή της, σύμφωνα με το βιογραφικό της από το Εθνικό Ωδείο, η οποία, όμως, τυγχάνει σύζυγος του μαέστρου κ. Αλέξανδρου Μυράτ, μέλους του Δ.Σ του ΕΚΕΘΕΧ.

Το Δ.Σ. του ΕΚΕΘΕΧ, μετά από αίτημα του προέδρου, αποφάσισε να χρηματοδοτήσει το περιοδικό «Highlights» που εκδίδει ο κ. Δραγώνας, ιδιοκτησίας της μη κερδοσκοπικής εταιρείας D.ART (πρακτικό Δ.Σ No 39) με το ποσό των 10.000 ευρώ «για τη συνέχιση της έκδοσής του». Η ίδια εταιρεία που εκδίδει το εν λόγω περιοδικό διοργάνωσε τη φετινή Art Athina. Επίσης, σύμφωνα με την ιστοσελίδα της Art Athina, η φετινή διοργάνωση (13-16 Μαΐου 2010) έγινε «με την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού».

Μετά από αίτημα του προέδρου, το Δ.Σ. αποφασίζει να χρηματοδοτήσει με το ποσό των 60.000 ευρώ τον αντιπρόεδρο του Δ.Σ. κ. Βασίλη Παπαβασιλείου, για να μεταβεί σε 4 πόλεις του εξωτερικού με το έργο «Ελένη» του Γιάννη Ρίτσου (Πρακτικό Δ.Σ. Νο 38). Το ποσόν της επιχορήγησης για μια παράσταση με 2 ηθοποιούς είναι πολύ μεγαλύτερο από τα χρήματα που έλαβαν άλλες ομάδες (π.χ. η ομάδα χορού Αερίτες έλαβε 3.000 ευρώ, για να μεταβεί στο φεστιβάλ του Καΐρου).

Παρά το ότι, σύμφωνα με το άρθρο 7 παρ 1γ &δ του Νόμου, η νόμιμη εκπροσώπηση του ΕΚΕΘΕΧ γίνεται αποκλειστικά από τον διευθυντή, ο οποίος υπογράφει όλες τις συμβάσεις, ο κ. Δραγώνας όχι μόνο υπέγραφε μόνος του ιδιωτικά συμφωνητικά για μεταφράσεις έργων (όπως του κ. Κωνσταντίνου Βασαρδάνη για τη μετάφραση του έργου «Stage Fright: Its Role in Acting» του Stephen Aaron), αλλά συνυπέγραφε ακόμα και τις Προγραμματικές Συμβάσεις με τα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα. Είναι χαρακτηριστικό το έγγραφο που απέστειλε ο καλλιτεχνικός διευθυντής του ΔΗΠΕΘΕ Βέροιας, κ. Οδυσσέας Γωνιάδης, σχετικά με το πρόβλημα νομιμότητας της προγραμματικής σύμβασης ύψους 300.000 ευρώ, λόγω των σοβαρών επιφυλάξεων της διευθύντριας του Ελεγκτικού Συνεδρίου (κλιμακίου Βέροιας).

Σύμφωνα και πάλι με το άρθρο 7 παρ 1ε του Νόμου, «ο Διευθυντής προσλαμβάνει και απολύει το προσωπικό και τους συνεργάτες του Κέντρου και ορίζει τη μορφή της απασχόλησής τους». Παρά ταύτα ο πρόεδρος, σε όλη τη διάρκεια της θητείας του, συνήθιζε να επιβάλει τους υπαλλήλους της αρεσκείας του. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε ότι ο λογιστής και φοροτεχνικός κ. Γιώργος Σκουφίτσας, ο οποίος προσφέρει επίσης τις υπηρεσίες του στις επιχειρήσεις του κ. Δραγώνα, εξακολουθεί μέχρι και σήμερα να εργάζεται στο ΕΚΕΘΕΧ με μηνιαίο δελτίο παροχής υπηρεσιών, αρνούμενος να παραδώσει τα λογιστικά βιβλία, ακόμα και μετά τη λήξη της σύμβασής του στις 9/1/2010 και παρά τις εξαγγελίες της κυβέρνησης ότι δεν ανανεώνεται καμία σύμβαση, αφού πλέον όλες οι προσλήψεις θα γίνονται μέσω ΑΣΕΠ. Επίσης, ο κ. Γεώργιος Καούρας, εσωτερικός ελεγκτής του ΕΚΕΘΕΧ και επιφορτισμένος με την επίλυση κάθε σύγκρουσης αρμοδιοτήτων μεταξύ των οργάνων της διοίκησης, ουδέποτε παρενέβη επισημαίνοντας τις υπερβάσεις. Για την απόλυτη αναγκαιότητα διορισμού Νομικού Συμβούλου αλλά και για το θέμα των υπερβάσεων είχε ενημερωθεί το γραφείο του υπουργού.

Η αναπληρώτρια διευθύντρια του ΕΚΘΕΧ υπογράφει χωρίς εξουσιοδότηση από τον διευθυντή για εκταμιεύσεις χρηματικών ποσών από την Τράπεζα Eurobank, με την οποία συνεργάζεται ο οργανισμός μετά από προτροπή του κ. Δραγώνα. Η κυρία Ντούσια έχει εγγράφως ειδοποιηθεί από τον διευθυντή ότι δεν συντρέχει κώλυμα ή απουσία του (αρθ. πρωτ.1708). Επίσης, έχει εγγράφως ειδοποιηθεί και η η Eurobank (αρθ.πρωτ 1572) ότι καμία εκταμίευση δεν μπορεί να γίνει νομότυπα χωρίς τη δική του υπογραφή ή εξουσιοδότηση. Παρά ταύτα, η Τράπεζα αρνείται να αποστείλει στον διευθυντή ακόμα και αντίγραφο κίνησης του λογαριασμού του ΕΚΕΘΕΧ.

Για όλα τα παραπάνω ο νυν υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού, κ. Παύλος Γερουλάνος, έχει ενημερωθεί με επιστολή από τις 9/ 12/2009 και με πολλές άλλες που ακολούθησαν.

Η αλήθεια για την ταμπακιέρα

Το «ιδιότυπο» καθεστώς των υπερβάσεων του προέδρου που ίσχυσε στον οργανισμό ήταν αναμφίβολα αποτέλεσμα της προνομιακής μεταχείρισης του κ. Δραγώνα από την προηγούμενη κυβέρνηση, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η σημερινή εποπτεύουσα αρχή δεν έκανε τα στραβά μάτια. Ομοίως και το Δ.Σ του ΕΚΕΘΕΧ, το οποίο, κατά πλειοψηφία, φάνηκε να συντάσσεται απόλυτα με τις επιλογές του προέδρου του. Ωστόσο, το συνολικότερο πρόβλημα της ύπαρξης του ΕΚΕΘΕΧ ξεκίνησε πολύ νωρίτερα, σχεδόν από την ίδρυσή του (επί υπουργίας Γιώργου Βουλγαράκη). Αιτία η απόφαση του διευθυντή να εξορθολογήσει την κατανομή των κρατικών επιχορηγήσεων που αντιστοιχούν σε πολλά εκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο. Από την πρώτη κιόλας χρονιά, έγινε σαφής ο στόχος να μοιραστεί αλλιώς η πίτα των χρημάτων και να ευνοηθούν για πρώτη φορά νεότερα καλλιτεχνικά σχήματα εις βάρος των μονίμως επιχορηγούμενων καλλιτεχνών. Επιπλέον, η διαφαινόμενη τάση του ΕΚΕΘΕΧ να θεσμοθετήσει μια οριστική στεγαστική πολιτική για τις άστεγες ομάδες θεάτρου και χορού (το δεύτερο χρόνο λειτουργίας τού είχε ενοικιάσει και παραχωρούσε δωρεάν σε νέες ομάδες τα θέατρα Αλκμήνη και Άλεκτον) έκρουσαν σοβαρά τον κώδωνα του κινδύνου για μερίδα θιασαρχών. Είναι γνωστό ότι οι μικρές ομάδες ξοδεύουν σχεδόν το σύνολο των επιχορηγήσεών τους για την ενοικίαση θεατρικής στέγης για πρόβες και παραστάσεις, πληρώνοντας αδρά κάποιους θιασάρχες, οι οποίοι ήδη επιχορηγούνται από την Πολιτεία με τη μερίδα του λέοντος! Με λίγα λόγια, μια αλλαγή του τοπίου έθιγε καίρια τα συμφέροντά τους και δεν το επιθυμούσαν. Πολύ σύντομα κατηγορίες επί κατηγοριών άρχισαν να βλέπουν το φως της δημοσιότητας με κυρίαρχη τη γνωστή «καραμέλα» για τα λειτουργικά έξοδα του ΕΚΕΘΕΧ (πραγματικού ύψους 650.000 ευρώ), του οποίου η δουλειά δεν ήταν μόνο να μοιράζει λεφτά, αλλά να φτιάχνει υποδομές και να στηρίζει στρατηγικά και με στόχους τη θεατρική δημιουργία, βοηθώντας νέους καλλιτέχνες να έρθουν στο προσκήνιο. Η απαίτηση της νομής και του τελευταίου κρατικού ευρώ από γνωστούς θιασάρχες, «επειδή δίνουν δουλειά σε πολύ κόσμο του θεάτρου», έρχεται σε αντίθεση με το «χαράτσι» που επιβάλλουν στους νέους, συχνότατα για χώρους που δεν πληρούν ούτε τα στοιχειώδη.

Η πολεμική εναντίον του ΕΚΕΘΕΧ

Οι κατηγορίες εναντίον του ΕΚΕΘΕΧ, σε συνδυασμό με τη δικαιολογημένη αγανάκτηση των επιχορηγουμένων από τις τεράστιες καθυστερήσεις του ΥΠΠΟ στην εκταμίευση του οφειλόμενου ποσού κάθε χρόνο, υπήρξε η «σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι» και η αφορμή για μια μέχρις εσχάτων πολεμική εναντίον του ΕΚΕΘΕΧ από μερίδα θιασαρχών. Ας προσθέσει κανείς σε όλα αυτά την πλήρη αδιαφορία της προηγούμενης κυβέρνησης να στηρίξει οικονομικά ένα θεσμό που η ίδια δημιούργησε, για να διορθώσει παθογένειες του παρελθόντος, αλλά και την πλήρη αδυναμία (ή αδιαφορία) της παρούσας κυβέρνησης να αντικρίσει κατάματα τα αληθινά προβλήματα που μαστίζουν τον χώρο και να σπάσει τα χρόνια αποστήματα, στηρίζοντας τους θεσμούς που φτιάχτηκαν, για να βρουν λύσεις. Ο κ. Γερουλάνος θα μπορούσε, αν πράγματι είχε τη βούληση, να μειώσει τις δαπάνες του ΕΚΕΘΕΧ στις απολύτως απαραίτητες (ανάλογη πρόταση υπήρξε εγκαίρως στο γραφείο του) και να ορίσει το Δ.Σ. και τον διευθυντή της εμπιστοσύνης του. Αντ’ αυτού εθελοτυφλεί και εξαγγέλει «Μητρώα» που ήδη υπάρχουν στηρίζοντας στην πράξη τα «κληρονομικά δικαιώματα» στη νομή του κρατικού χρήματος. Είναι κρίμα, διότι, όπως γράφει ο έμπειρος δημοσιογράφος της «Καθημερινής» Βασίλης Αγγελικόπουλος, «το ΕΚΕΘΕΧ θα μπορούσε να γίνει σπουδαίο όπλο στο χέρι ενός φωτισμένου Υπουργού».