Το φαινόμενο «Pokemon GO»

Του Παύλου Κρούστη 

To Pokemon GO έχει αποτελέσει ως τώρα κάτι πολύ παραπάνω από «ένα επιτυχημένο παιχνίδι για κινητά». Ο τίτλος της Niantic έχει δώσει άλλη έννοια στο mobile gaming, ενώ ταυτόχρονα νέοι σε όλον τον κόσμο, όπως και στην Ελλάδα, το έχουν πλέον ως καθημερινή ενασχόληση, όπου κι αν βρεθούν.

Τι είναι όμως αυτό το παιχνίδι και πώς κατάφερε κάτι τέτοιο; Μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα; Μπορεί να δείξει το δρόμο για την ψυχαγωγία του μέλλοντος; «Ίσως είναι επικίνδυνο», θα σκεφτούν κάποιοι. Για να εξηγήσουμε πώς ακριβώς έχει φτάσει το παιχνίδι 40.000.000 χρήστες σε όλον τον κόσμο μέσα σε δύο μόλις εβδομάδες, ας δούμε λίγο τι ακριβώς είναι το Pokemon GO.

Τι είναι τα Pokemon;

Στα τέλη της δεκαετίας του ’80 και αρχές ’90, ένας Ιάπωνας προγραμματιστής video games, που λέγεται Satoshi Tajiri, είχε μια ιδέα για ένα παιχνίδι για την πρώτη φορητή κονσόλα της Nintendo, το GameBoy, που μόλις είχε κυκλοφορήσει. Έχοντας ο ίδιος, ως παιδί, μεγάλη αγάπη για τη συλλογή εντόμων, ανέπτυξε μια ιδέα για τη συλλογή κάποιων «μικρών και γλυκύτατων τεράτων», που ονόμασε Pokemon.

Το σύμπαν, που δημιούργησε ο Tajiri, επικεντρώνεται σε αυτά τα μικρά τερατάκια, ενώ οι άνθρωποι που ζουν σε αυτόν τον κόσμο ονομάζονται Pokemon Trainers (Εκπαιδευτές Pokemon). Οι Trainers προσπαθούν να πιάσουν όσο περισσότερα Pokemon μπορούν, ώστε στην πορεία να τα εκπαιδεύσουν και να τα βάλουν να παλέψουν σε αθλητικούς αγώνες και σε παγκόσμια τουρνουά.

Ο κόσμος, που δημιούργησε ο Tajiri δεν περιλαμβάνει ίχνος βίας, όπως άλλωστε και όλα τα παιχνίδια της Nintendo, καθώς τα Pokemon μάχονται με δυνάμεις βασισμένες σε ηλεκτρισμό, φωτιά και άλλα, ενώ δεν υπάρχει φυσικά ούτε αίμα, αλλά ούτε και θάνατοι, καθώς τα Pokemon που ηττούνται απλά πέφτουν νοκ-αουτ, ενώ απευθύνεται κυρίως σε ηλικίες των επτά ετών και άνω, σύμφωνα με την ειδική σήμανση που φέρουν τα παιχνίδια (PEGI 7).

O κάθε εκπαιδευτής μπορεί να πιάσει τα άγρια Pokemon, που θα βρει σε όλον τον κόσμο με μια μπάλα, που ονομάζεται Poke Ball. Αν το Pokemon πιαστεί μέσα σε αυτήν την μπάλα, τότε ανήκει δικαιωματικά στον εκπαιδευτή, που το έπιασε, τον οποίο και θα υπακούει.

Στην πορεία μέσω αγώνων, κερδίζονται πόντοι, οι οποίοι χρησιμοποιούνται για την εξέλιξη των Pokemon σε πιο δυνατές μορφές, με νέες δυνάμεις κλπ. Αυτοί είναι οι βασικοί κανόνες στο σύμπαν των Pokemon και υπάρχουν σε όλα τα παιχνίδια, που έχουν κυκλοφορήσει από τότε. Να αναφέρουμε επίσης ότι το γνωστό κίτρινο πλασματάκι, που βλέπετε σε όλες τις φωτογραφίες και εκπροσωπεί τα Pokemon είναι ο πασίγνωστος Pikachu (Πίκατσου).

Η ανάπτυξη του Pokemon franchise

Το Pokemon franchise ξεκίνησε επισήμως με τα δύο πρώτα Pokemon παιχνίδια για το GameBoy, τα Pokemon Red και Pokemon Blue. Δημιουργήθηκαν από την εταιρεία του Tajiri, Game Freak, και εκδόθηκαν από την Nintendo το 1996, ενώ φέτος, το 2016, είναι η 20η επέτειος της σειράς.

Από τότε, το franchise έχει μεγαλώσει με πάνω από 200 εκατομμύρια πωλήσεις σε όλον τον κόσμο, ενώ τα βασικά παιχνίδια της σειράς έχουν κυκλοφορήσει αποκλειστικά στις φορητές κονσόλες της Nintendo, GameBoy, DS και 3DS. Μάλιστα, στις 23 Νοεμβρίου 2016 κυκλοφορούν τα νέα παιχνίδια της σειράς Pokemon Sun και Pokemon Moon για το 3DS.

Φυσικά, το όνομα Pokemon δεν έχει μείνει ανεκμετάλλευτο. Τα δικαιώματα του franchise διαχειρίζεται η The Pokemon Company, η οποία στην ουσία αποτελείται από την Nintendo, την Game Freak και την Creatures (άλλη μία εταιρεία ανάπτυξης video games).

H σειρά, εκτός από τα βασικά παιχνίδια στις φορητές κονσόλες της Nintendo έχει παρουσιάσει δεκάδες άλλα προϊόντα, όπως την ομώνυμη σειρά κινουμένων σχεδίων, το παιχνίδι με τις κάρτες, διάφορα επιτραπέζια, αλλά και άλλα παιχνίδια εκτός της βασικής σειράς, όπως είναι το fighting game, που κυκλοφόρησε πριν μερικούς μήνες στο Wii U, Pokken Tournament και δημιουργήθηκε σε συνεργασία με την Bandai Namco (που μας έχει δώσει τη σειρά Tekken).

Άλλο ένα παιχνίδι, που δεν αποτελεί μέρος της βασικής σειράς (τα οποία λέγονται και spin-off) είναι και το Pokemon GO.

Τι είναι το Pokemon GO;

Σαν πρωταπριλιάτικη φάρσα, το 2014, ο Πρόεδρος της Nintendo, Satoru Iwata σε συνεργασία με την The Pokemon Company και την Google έφτιαξαν το Pokemon Challenge. Το concept αυτό της φάρσας χρησιμοποίησε η εταιρεία ανάπτυξης για το νέο αυτό παιχνίδι. Ένα από τα spin-offs της σειράς Pokemon, κοινώς ένα από τα παιχνίδια, που δεν ανήκει στη βασική σειρά, αλλά χρησιμοποιεί πολλά κοινά στοιχεία, είναι το πρώτο παιχνίδι της σειράς Pokemon για κινητές συσκευές (Android και iOS) και ονομάζεται Pokemon GO.

Ο τίτλος δημιουργήθηκε από την Niantic και το παιχνίδι διατίθεται δωρεάν. O ιδρυτής της εταιρείας είναι ο John Hanke, γνωστός για τη δημιουργία του Google Maps, το οποίο η Google απέκτησε αγοράζοντας την εταιρεία του Hanke, Keyhole, το 2004, ενώ ο Hanke διετέλεσε αντι-πρόεδρος των «Geo» εφαρμογών της Google (Google Earth, Google Maps, StreetView, Panoramio, κλπ.)

Το πρώτο παιχνίδι της Niantic ήταν το Ingress. Ένα παιχνίδι, που κυκλοφόρησε το 2012 και χρησιμοποιούσε δεδομένα τοποθεσίας, αλλά και augmented reality (AR – αυξημένη/επαυξημένη πραγματικότητα). Πρόκειται για δύο «ατού» των κινητών συσκευών, που χρησιμοποιούνται ευρέως σήμερα και μπορούν να προσδώσουν πολλά στην εμπειρία του gaming, ενώ δεν έχουν εκμεταλλευτεί αρκούντως έως τώρα.

Από τη μία, χρησιμοποιώντας το GPS των συσκευών, τα παιχνίδια μπορούν να κάνουν τους παίκτες να σηκωθούν από τον καναπέ και να βγουν έξω στον κόσμο, κάτι το οποίο είναι ένα ολόκληρο θέμα για όλη την gaming κοινότητα. Αυτή είναι η πρώτη καινοτομία που φέρνει το Pokemon GO σε διευρυμένο επίπεδο πλέον όσον αφορά στην απήχησή του. 

To AR είναι ένα «κολπάκι», από τα πολλά που μπορούν να κάνουν τα smartphones και τα tablets σήμερα. Στην ουσία ενεργοποιείται η κάμερα της συσκευής σας και στην οθόνη σας βλέπεται γραφικά επάνω στην εικόνα που παίρνετε από την κάμερα.

Με λίγα λόγια, μπορείτε να τραβήξετε φωτογραφία το σαλόνι σας και να εμφανιστεί στην οθόνη σας ο Pikachu επάνω σε ένα τραπέζι σας για παράδειγμα. Αυτό ονομάζεται AR. Δεν είναι κάτι που δεν έχει ξαναγίνει, αλλά είναι η πρώτη φορά, που εφαρμόζεται επιτυχώς σε ένα παιχνίδι, ενώ ταιριάζει στο concept του τίτλου. To AR και τα δεδομένα τοποθεσίας χρησιμοποιούνταν ιδιαίτερα και στο προηγούμενο παιχνίδι της εταιρείας, το Ingress, το οποίο μάλιστα έχει και πολλά κοινά στοιχεία με το Pokemon GO.

Πώς παίζεται το Pokemon GO;

Το παιχνίδι σάς βάζει στη θέση ενός Εκπαιδευτή Pokemon (που αναφέραμε και παραπάνω), ενώ σκοπός είναι να συμπληρώσετε τη συλλογή σας από Pokemon (Pokedex), να ανεβάσετε τα στατιστικά των Pokemon, να δημιουργήσετε την καλύτερη ομάδα και τέλος να κερδίσετε άλλα Pokemon. Σε γενικές γραμμές, αυτό που χρειάζεται να κάνετε στο παιχνίδι, αν θέλετε να αυξήσετε τη συλλογή σας και να τα πιάσετε όλα (Gotta Catch ’em all είναι το μότο του παιχνιδιού) είναι να περάσετε από πολλά διαφορετικά μέρη, αξιοθέατα και μνημεία της πόλης σας.

Στην αρχή, αφού διαλέξετε τα χαρακτηριστικά του Εκπαιδευτή σας, τότε ξεκινάτε το ταξίδι για να βρείτε Pokemon. Στη συσκευή σας εμφανίζεται ένας χάρτης της περιοχή σας, ενώ ένα ραντάρ σας ενημερώνει αν βρίσκονται κοντά σας Pokemon.

Αν δείτε κάποιο, μπορείτε να πατήσετε πάνω του και στη συνέχεια το παιχνίδι αλλάζει εικόνα και σας δίνει τη μετάδοση από την κάμερα σας, τότε εσείς πρέπει να ψάξετε γύρω σας με την κάμερα και να βρείτε το Pokemon στο περιβάλλον σας, καθώς είστε σε AR mode. Εκεί θα πρέπει να το σημαδέψετε με την Poke Ball που φαίνεται στη μέση της οθόνης και να το πιάσετε.

Αφού το πιάσετε, προστίθεται στη συλλογή σας και μπορείτε να προχωρήσετε να βρείτε κι άλλα, καθώς το παιχνίδι σάς δείχνει και πάλι το χάρτη. Στο χάρτη θα βρείτε σημαντικές τοποθεσίες, όπως τα PokeStops και Pokemon Gyms. Χρησιμοποιώντας το GPS της συσκευής σας, αλλά και τα δεδομένα σας, το παιχνίδι εντοπίζει πού ακριβώς βρίσκεστε και σας δείχνει κάποια σημεία-κλειδιά κοντά σας.

Τα PokeStops συνήθως στήνονται σε πλατείες και άλλα αξιοθέατα της περιοχής σας, όπου μπορείτε να βρείτε εφόδια για την αποστολή σας, όπως περισσότερες Poke Balls και άλλα. Αφού μαζέψετε αρκετά Pokemon και στήσετε δυνατή ομάδα, τότε θα σας δοθεί η δυνατότητα να επιλέξετε ανάμεσα σε τρεις ομάδες: την κόκκινη Team Valor, την μπλε Team Mystic και την κίτρινη Team Instinct.

Κάθε γυμναστήριο «διοικείται» από μία από αυτές τις ομάδες. Μπορείτε να παλέψετε με τις ομάδες που θα βρείτε σε κάθε γυμναστήριο, ώστε είτε να κερδίσετε Pokemon, είτε να κατακτήσετε το Pokemon Gym, κερδίζοντας άλλα bonus εκεί. 

Οι μάχες είναι πάντα ένα Pokemon εναντίον ενός άλλου, ενώ όταν μάχεστε σε ομάδες, βγαίνει το ένα μετά το άλλο. Χρησιμοποιούν δύο επιθέσεις, μια απλή και μία ειδική, ενώ για άμυνα έχουν την αποφυγή. Όσο πιο δυνατό ένα Pokemon (όσο μεγαλύτερο CP έχει – νούμερο που φαίνεται δίπλα του), τόσο πιο δυνατό είναι. Σκοπός σας είναι να μαζέψετε όλα τα Pokemon και να τα κάνετε όσο δυνατότερα μπορείτε.

Γιατί είναι τόσο εθιστικό;

Η διαδικασία της συλλογής Pokemon είναι αυτό που έχει συνεπάρει όλον τον κόσμο. Οι παίκτες βγαίνουν από το σπίτι τους για να παίξουν ένα παιχνίδι, κάτι το οποίο δεν συνηθίζεται για τους gamers. Συναντιούνται στις πλατείες, ανταλλάζουν πληροφορίες και δείχνει ο ένας τη συλλογή του στον άλλο.

Η εμφάνιση των Pokemon είναι κάτι σχετικά τυχαίο, ενώ τα 151 Pokemon, που πρέπει να πιάσετε έχουν διαφορετικό βαθμό σπανιότητας. Μπορεί να βρεθεί κάτι στο δρόμο σας, μπορεί και όχι. Αν πάτε σε σημείο ενδιαφέροντος, όπως είναι τα παραπάνω (πλατεία Συντάγματος), μπορεί να βρείτε περισσότερα.

Μάλιστα, το παιχνίδι έχει έναν μηχανισμό, τον οποίο ονομάζει «lure». Μπορείτε να πετάξετε «δόλωμα» σε κάποια σημεία, ώστε να φέρετε περισσότερα Pokemon εκεί. Στην πορεία θα δείτε Pokemon να εμφανίζονται σε αυτό το σημείο, ενώ οι χρήστες που θα θέλουν να τα συλλέξουν θα έρθουν επίσης στο ίδιο σημείο. Να σημειώσουμε ότι τα Pokemon που μαζεύει ένας παίκτης δεν εξαφανίζονται, αλλά υπάρχουν στο ίδιο σημείο και για άλλους παίκτες.

Κατά συνέπεια, αν παρουσιαστεί ένα σπάνιο Pokemon, μπορεί ένας χρήστης να φωνάξει τους φίλους του να το πιάσουν και αυτοί.

Ο εθισμός έχει να κάνει με τη συλλογή, όπως ακριβώς παλιότερα σε παιχνίδια υπερ-ατού ή σε άλλα παιχνίδια με κάρτες ή αυτοκόλλητα, ενώ πλέον έχει προστεθεί ολόκληρο παιχνίδι επάνω σε αυτό το σχέδιο.

Το όλο concept και η υλοποίησή του στις κινητές συσκευές ταιριάζει απόλυτα με τη «φύση» των Pokemon και είναι κάτι, το οποίο σίγουρα έχει παίξει το ρόλο του στην επιτυχία του παιχνιδιού. Οι παραπάνω μηχανισμοί όμως του παιχνιδιού σε συνδυασμό με την τεράστια επιτυχία του χρειάζονται προσοχή τόσο από την πλευρά της εταιρείας, όσο και από τους χρήστες.

Παγκόσμια Επιρροή

Το Pokemon GO έκανε την εμφάνισή του για το κοινό στις 6 Ιουλίου 2016 και από τότε κατέκτησε τον κόσμο. Έχει κυκλοφορήσει σε περίπου 40 αγορές σε όλον τον κόσμο, ενώ στην Ελλάδα κυκλοφόρησε επίσημα στις 16 Ιουλίου 2016. Οι servers του παιχνιδιού έχουν συχνά προβλήματα λόγω της τεράστιας βάσης χρηστών, που έχει αποκτήσει ο τίτλος.

Έγινε επίσημα η πιο δημοφιλής εφαρμογή για το iTunes της Apple μέσα σε μόλις μία εβδομάδα, ενώ μέσα σε μία εβδομάδα είχε «κατεβαστεί» από περισσότερους από 10 εκατομμύρια χρήστες. Στην Ιαπωνία 1,3 εκατομμύρια κατέβασαν την εφαρμογή τις πρώτες ώρες κυκλοφορίας της, ενώ μέσα σε μία μέρα είχε πάνω από 10 εκ. downloads.

Στην Ολλανδία, σχεδόν 1,5 χρήστες έπαιζαν το παιχνίδι προτού καν αυτό κυκλοφορήσει ακόμα επίσημα. Μέχρι τις 22 Ιουλίου, η εφαρμογή είχε παγκοσμίως πάνω από 40 εκατομμύρια downloads.

Μέσα στην πρώτη εβδομάδα κυκλοφορίας του, η αξία της μετοχής της Nintendo ανέβηκε κατά 86%, με κέρδη που έφταναν τα 17 δις δολάρια.  Μόνο μέσω των «μικρο-συναλλαγών» εντός του παιχνιδιού υπολογίζεται ότι μέχρι τις 20 Ιουλίου τα κέρδη έφτασαν τα 35 εκ. δολάρια. Μόνο μέσω των χρηστών των συσκευών της Apple, τα κέρδη φτάνουν περίπου 1.6 εκ. δολάρια ημερησίως, ενώ πρόσφατα η Citigroup ανέφερε τις ανησυχίες της για τις επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία.

Η επιρροή του Pokemon GO δε φαίνεται όμως μόνο στα νούμερα. Αν βγείτε για βόλτα σε μια πλατεία της περιοχής σας, θα δείτε με τα μάτια σας τον αντίκτυπο του παιχνιδιού. Τα Public διοργάνωσαν δικό τους event Pokemon GO στο Σύνταγμα στις 21 Ιουλίου, ενώ στις 23 Ιουλίου υπήρξε ένα event στην Αθήνα, όπου μαζεύτηκαν χιλιάδες χρήστες του παιχνιδιού στο κέντρο για να μαζέψουν Pokemon.

Οι κοινωνικές προεκτάσεις που έχει το παιχνίδι ίσως φέρουν επίσης κάποια ανησυχία, καθώς ο κόσμος δεν έχει συνηθίσει ακόμα τον τύπο τέτοιου παιχνιδιού. Το Pokemon GO όταν ξεκινά, εμφανίζει ένα μήνυμα στην οθόνη, το οποίο αναφέρει ρητά ότι πρέπει να έχετε υπ’ όψιν σας ό,τι συμβαίνει γύρω σας ανά πάσα στιγμή προς αποφυγή ατυχημάτων. Φυσικά, δεν αρκεί να το πει η Niantic αυτό και έτσι σε όλον τον κόσμο έχουν σημειωθεί ατυχήματα, αυτοκινητιστικά και άλλα, καθώς άνθρωποι περπατούν χωρίς να κοιτούν γύρω τους. 

Κάποιοι χρήστες έπεσαν από γκρεμό στη θάλασσα. Χρήστες έχουν αναφέρει ότι έχουν βρει πτώματα σε δύο περιπτώσεις στην Αμερική, ψάχνοντας για Pokemon. Άλλοι χρήστες έχουν χρησιμοποιήσει την εφαρμογή για να στήσουν ενέδρα σε νεαρούς.

Μία περίπτωση αναφέρεται ως ληστεία, ενώ σε μια άλλη περίπτωση στη Γουατεμάλα, στήθηκε ενέδρα, όπου σκοτώθηκε ένας νεαρός. Δημοσιογράφος έπαιζε Pokemon GO και διέκοψε ενημέρωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Και πάλι στην Αμερική, ένας οδηγός έπεσε επάνω σε περιπολικό, αλλά και άλλα οχήματα, ζητώντας συγγνώμη και ανέφερε ότι έπαιζε το παιχνίδι, όπως μπορείτε να δείτε στο βίντεο παρακάτω:

Σε πολλά μαγαζιά εμφανίζονται Pokemon και χρήστες εισέρχονται σε αυτά, αναζητώντας τα. Κάποιοι μαγαζάτορες με χιούμορ, ανάρτησαν την παρακάτω ανακοίνωση:

Για άλλους μαγαζάτορες έχει ανοίξει η τύχη τους, καθώς το παιχνίδι τους φέρνει όλο και περισσότερους πελάτες. Μάλιστα, ένας πολύ απλός τρόπος για να τραβήξει κάποιος κόσμο είναι να αγοράσει εντός του παιχνιδιού με λίγα χρήματα κάποια δολώματα/«lures» και στην πορεία θα αρχίσουν να εμφανίζονται Pokemon. Στη συνέχεια, όπως είναι αναμενόμενο, θα αρχίσουν να εμφανίζονται και χρήστες του παιχνιδιού. Οι επεκτάσεις που μπορεί να έχει κάτι τέτοιο για το marketing ακόμα δεν μπορούν να εξεταστούν, αλλά έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Το μέλλον της εφαρμογής

Το Pokemon GO είναι μια καινοτομία για τον τομέα της ψυχαγωγίας, που διαφέρει αρκετά απ’ όσα ξέραμε ήδη. Η εξέλιξή της είναι κάτι δεδομένο, καθώς είμαστε ακόμα στην αρχή. Ο τίτλος ακόμα έχει προβλήματα από το λανσάρισμα με τους servers και στο άμεσο μέλλον αναμένεται να διορθωθούν. Στην πορεία θα το δούμε να κυκλοφορεί και σε ακόμα περισσότερες αγορές.

Εντός του παιχνιδιού, αναμένονται περισσότερες εξελίξεις, με περισσότερα Pokemon να εμφανίζονται αργότερα, καθώς αυτή τη στιγμή στο παιχνίδι υπάρχει μόνο η πρώτη γενιά, ενώ υπάρχουν άλλες πέντε ως τώρα. Υπάρχουν επίσης κάποια Pokemon, τα οποία δεν μπορεί κάποιος να τα αποκτήσει και τα λένε «Legendary». Αυτά ίσως δοθούν στο μέλλον μόνο μέσω πληρωμής ή με κάποιο άλλο τρόπο, που θα σκεφτούν οι υπεύθυνοι του τίτλου.

Επίσης, όσον αφορά το gameplay του, στην αγορά έχει ήδη κυκλοφορήσει το Pokemon GO Plus, μια wearable συσκευή Bluetooth χαμηλής κατανάλωσης, που σας επιτρέπει να το φοράτε στο δρόμο και να βρείτε πιο εύκολα Pokemon, καθώς αυτό δονείται κάθε φορά που εμφανίζεται κάποιο. Στη συνέχεια πατάτε ένα κουμπί και το παγιδεύετε. Αν θέλετε να δείτε τι πιάσατε, θα πρέπει να συνδεθείτε με τo tablet ή το κινητό σας όμως. Η συσκευή είναι στα 35 δολάρια αυτή τη στιγμή, αλλά υπάρχουν ελλείψεις και δεν ξέρουμε ακόμα πότε θα κυκλοφορήσει στην ελληνική αγορά, αν και η CD Media έχει επιβεβαιώσει ότι θα κυκλοφορήσει επίσημα και στη χώρα μας.

Είναι νωρίς ακόμα για να μαντέψουμε τις επεκτάσεις που θα έχει αυτή η νέα «μανία», όπως το χαρακτηρίζουν πολλοί. Σίγουρα θα δούμε πολλούς μιμητές και παρόμοια παιχνίδια, ενώ προγραμματιστής της Niantic έχει αναφέρει ότι θα ήθελε να φτιάξει ένα παρόμοιο με παιχνίδι με το Pokemon GO βασισμένο στο σύμπαν του Game of Thrones. Αυτό που ελπίζουμε είναι ο κόσμος να δείχνει την απαραίτητη προσοχή, παίζοντας το παιχνίδι, ώστε να αποφευχθούν ενδεχόμενα ατυχήματα. Ίσως έχουμε μπροστά μας το μέλλον του gaming και του marketing, ίσως και όχι. Ο χρόνος θα δείξει…