Λευτέρης Ξυκομηνός
Το φαινόμενο του παιδικού και εφηβικού ψηφιακού εκφοβισμού, γνωστό και ως «cyberbulling», έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις τα τελευταία χρόνια. Σίγουρα οι μεγαλύτεροι ηλικιακά έχουμε κάποιες εμπειρίες από τα σχολικά μας χρόνια, με διάφορους συμμαθητές που ασκούσαν ψυχολογική ή σπανιότερα σωματική βία και ακολούθως αντιμετωπίζαμε επιτυχώς αυτές τις καταστάσεις μόνοι μας ή/και με την αρωγή των δασκάλων και καθηγητών, όμως οι καιροί έχουν αλλάξει. Ακριβώς επειδή οι εποχές άλλαξαν και εν παραλλήλω η τεχνολογία μαζί με το Διαδίκτυο αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας, ή άσκηση βίας αντίστοιχα έχει μεταλλαχτεί και ταυτόχρονα διογκωθεί. Αυτό που όμως συνιστά ένα άκρως ανησυχητικό προβληματισμό, είναι ότι οι γονείς δεν έχουν αντιληφθεί την επικινδυνότητα του cyberbulling, λόγω του ότι δεν υπήρχε ως φαινόμενο στην δική τους εποχή.
Σύμφωνα με την έρευνα «GrowingUpOnline – ConnectedKids», η οποία πραγματοποιήθηκε από την Kaspersky Lab και το ινστιτούτο «iconKids&Youth», το cyberbullying αποτελεί μια πολύ πιο επικίνδυνη απειλή για τα παιδιά απ’ ό,τι πολλοί γονείς νομίζουν. Για την πλειοψηφία των νεαρών θυμάτων της διαδικτυακής παρενόχλησης, οι συνέπειες περιλαμβάνουν σοβαρά προβλήματα για την υγεία και την κοινωνικοποίηση.
Η έννοια του cyberbullying περιλαμβάνει τον σκόπιμο εκφοβισμό, την παρενόχληση ή/ και την κακοποίηση που τα παιδιά και οι έφηβοι ενδέχεται να υποστούν στο Διαδίκτυο. Ένα ενδιαφέρον στοιχείο της έρευνας, είναι ότι τα παιδιά ηλικίας 8-16 ετών, φαίνεται να είναι πολύ πιο προσεκτικά σε σχέση με αυτή την απειλή από τους γονείς τους. Σύμφωνα με την έρευνα, το 13% των παιδιών και το 21% των γονέων θεωρούν το cyberbullying ως μια ακίνδυνη απειλή. Την ίδια στιγμή, το 16% των παιδιών δήλωσε ότι φοβάται περισσότερο πώς θα πέσει θύμα εκφοβισμού στον κυβερνοχώρο σε σχέση με τα offline περιβάλλοντα, ενώ το 50% δήλωσε ότι φοβάται εξίσου τον εκφοβισμό στην πραγματική και την ψηφιακή ζωή.
Οι γονείς δεν θα πρέπει να υποτιμούν τους κινδύνους του cyberbullying. Παρά το γεγονός ότι η έρευνα έδειξε πως μόλις το 4% των παιδιών παραδέχτηκε ότι έχει πέσει θύμα εκφοβισμού στο Διαδίκτυο (σε σύγκριση με το 12% στην πραγματική ζωή), σε 7 από τις 10 περιπτώσεις δυστυχώς οι συνέπειες ήταν τραυματικές.
Όπως δείχνει η έρευνα, ο εκφοβισμός στο Διαδίκτυο επηρέασε σοβαρά τη συναισθηματική υγεία των παιδιών. Οι γονείς του 37% των θυμάτων σχολίασαν ότι τα παιδιά τους είχαν χαμηλότερη αυτοεκτίμηση. Επίσης, στο 30% των περιπτώσεων υπήρξε επιδείνωση στις σχολικές επιδόσεις, ενώ στο 28% των θυμάτων cyberbullying παρατηρήθηκαν συμπτώματα κατάθλιψης. Επιπλέον, το 25% των γονέων δήλωσε ότι το cyberbullying είχε διαταράξει τον ύπνο των παιδιών, προκαλώντας μάλιστα εφιάλτες, όπως παρατήρησε το 21%. Ακόμη, το 26% των γονέων παρατήρησε ότι το παιδί του είχε αρχίσει να αποφεύγει την επαφή με άλλα παιδιά, ενώ το 20% ανακάλυψε ότι το παιδί του είχε συμπτώματα ανορεξίας.
Εξίσου ανησυχητικά είναι τα στατιστικά που δείχνουν ό,τι το 20% των παιδιών έχει υπάρξει μάρτυρας επιθέσεων διαδικτυακού εκφοβισμού σε άλλα άτομα, ενώ στο 7% αυτών των περιπτώσεων συμμετείχαν ακόμα και τα ίδια. Επίσης, η έρευνα αναδεικνύει ότι τα παιδιά συχνά κρύβουν περιστατικά διαδικτυακού εκφοβισμού από τους γονείς τους, καθιστώντας το έργο της προστασίας τους ακόμη πιο περίπλοκο, ευτυχώς όμως όχι ακατόρθωτο.
Ο Andrei Mochola, Head of Consumer Business της Kaspersky Lab, σχολίασε: «Στην προσπάθεια να προστατεύσουμε τα παιδιά μας από τους κινδύνους, πρέπει πάντα να θυμόμαστε ότι τα παιδιά ζουν τη ζωή τους, όχι μόνο στον πραγματικό, αλλά και στον εικονικό κόσμο, ο οποίος είναι εξίσου πραγματικός για αυτά. Στο Διαδίκτυο, τα παιδιά κοινωνικοποιούνται, μαθαίνουν νέα πράγματα, διασκεδάζουν και – δυστυχώς – μπορεί να αντιμετωπίσουν δυσάρεστες καταστάσεις. Το cyberbullying είναι ένα από τις πιο επικίνδυνες καταστάσεις που μπορεί να αντιμετωπίσει ένα παιδί στο Διαδίκτυο, καθώς μπορεί να έχει αρνητικό αντίκτυπο στην ψυχολογία του και να προκαλέσει προβλήματα για το υπόλοιπο της ζωής του. Η καλύτερη λύση σε αυτή την περίπτωση είναι να μιλήσετε με το παιδί σας και να χρησιμοποιείτε λογισμικό γονικού ελέγχου, το οποίο μπορεί να σας ειδοποιεί για τυχόν ύποπτες αλλαγές στις σελίδες του στα κοινωνικά δίκτυα».
Εν κατακλείδι, οι γονείς οφείλουν να έχουν αυξημένη εγρήγορση όσον αφορά το cyberbullying, έχοντας καλές σχέσεις με τα παιδιά τους. Οι καλές σχέσεις, ουσιαστικά χτίζουν μια γέφυρα εμπιστοσύνης μεταξύ γονέων και παιδιών, η οποία ακολούθως προσφέρει μεγαλύτερη οικειότητα και ως εκ τούτου ωθεί τα παιδιά να μοιραστούν με τους γονείς μια ενδεχόμενη εμπειρία cyberbullying που βιώνουν. Εξίσου σημαντικό, είναι οι γονείς να υιοθετήσουν την χρήση εξειδικευμένου λογισμικού γονικού ελέγχου, ώστε να αποκτήσουν καλύτερη εποπτεία των παιδιών όταν αυτά χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο.
