Σύνταξη-Επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης
Η Google βγάζει τα χρήματά της μέσω της πώλησης διαφημίσεων – όσο πιο στοχευμένη είναι μια διαφήμιση για εμάς και τα ενδιαφέροντά μας, τόσο περισσότερα χρήματα κερδίζει. Και για να γίνει αυτό, χρειάζεται δεδομένα, πολλά δεδομένα. Κάθε αναζήτηση, κάθε κλικ, κάθε κίνηση μιας εφαρμογής, συνδυάζεται για να τη μετατρέψει σε μία από τις πλουσιότερες εταιρείες στον κόσμο.
Τα τελευταία χρόνια, η Google βελτίωσε τους τρόπους με τους οποίους μπορεί κανείς να περιορίσει τα δεδομένα του που συλλέγει η εταιρεία, αλλά υπάρχουν ακόμα πολλά που μπορούν να γίνουν για να βοηθήσουν τους χρήστες να κατανοήσουν τι παραδίδουν. Και κάπου εδώ μπαίνει η Apple.
Τον Δεκέμβριο, η Apple παρουσίασε πολιτικές απορρήτου στο App Store της για να δείξει ποιες πληροφορίες συλλέγει κάθε εφαρμογή και πώς μπορεί να συνδεθεί με τον καθένα μας. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τα πάντα, από το ιστορικό περιήγησης έως την τοποθεσία μας. Η Google, δεν εντυπωσιάστηκε πολύ από την κίνηση της Apple και καθυστέρησε χαρακτηριστικά να ενημερώσει τις εφαρμογές της με τις λεπτομέρειες σχετικά με το τι συλλέγει και με ποιο τρόπο. Σκεφτείτε το εξής: περισσότερες από 60 εφαρμογές και εννέα από τα προϊόντα της χρησιμοποιούνται από περισσότερα από ένα δισεκατομμύριο άτομα. Αυτά είναι πραγματικά πολλά δεδομένα.
Παρακάτω παρατίθενται όλα τα δεδομένα μας που συλλέγουν τρεις από τις μεγαλύτερες εφαρμογές της Google – το Gmail, το Chrome και η εφαρμογή αναζήτησης της – και τι μπορούμε να κάνουμε για να τα ελέγξουμε.
Εφαρμογή Google
Η εφαρμογή αναζήτησης της Google προσθέτει widgets και τη δική της φωνητική αναζήτηση σε iPhone, καθώς και εξατομικευμένες προτάσεις για ειδήσεις και θέματα που μπορεί να μας ενδιαφέρουν. Όπως συμβαίνει με μεγάλο αριθμό εφαρμογών της Google, τα δεδομένα που συνδέονται με εμάς μπορεί να είναι πολύ πλούσια, ωστόσο, για ορισμένες ρυθμίσεις σε επίπεδο συσκευής (όπως φωτογραφίες και βίντεο), θα πρέπει να δώσουμε στην εφαρμογή άδεια πρόσβασης σε αυτές.
Δεδομένα που αποστέλλονται σε διαφημιζόμενους (που δεν είναι της Google) συμπεριλαμβάνουν: Πληροφορίες τοποθεσίας, ιστορικό αναζήτησης, ιστορικό περιήγησης και άλλα δεδομένα χρήσης.
Δεδομένα που αποστέλλονται στην Google για διαφήμιση ή μάρκετινγκ είναι: Πληροφορίες τοποθεσίας, στοιχεία επικοινωνίας (συμπεριλαμβανομένης της φυσικής διεύθυνσης και αυτης του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και του ονόματος), ιστορικό αναζήτησης, ιστορικό περιήγησης, αναγνωριστικά χρήστη (αναγνωριστικό χρήστη και αναγνωριστικό συσκευής) και δεδομένα χρήσης (αλληλεπίδραση προϊόντος και δεδομένων διαφήμισης).
Δεδομένα που χρησιμοποιούνται για αναλυτική επεξεργασία: Τοποθεσία, στοιχεία επικοινωνίας (φυσική διεύθυνση και διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου), επαφές, δεδομένα ήχου, ιστορικό αναζήτησης, ιστορικό περιήγησης, αναγνωριστικά χρήστη (αναγνωριστικό χρήστη και αναγνωριστικό συσκευής), δεδομένα χρήσης (συμπεριλαμβανομένων αλληλεπιδράσεων προϊόντων και δεδομένων διαφήμισης), σφάλμα και δεδομένα απόδοσης και «άλλοι τύποι δεδομένων».
Δεδομένα που συλλέχθηκαν για εξατομίκευση προϊόντος: Τοποθεσία, στοιχεία επικοινωνίας (φυσική διεύθυνση και διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου), φωτογραφίες ή βίντεο, ιστορικό αναζήτησης, ιστορικό περιήγησης, αναγνωριστικά χρήστη (αναγνωριστικό χρήστη και αναγνωριστικό συσκευής), δεδομένα χρήσης (συμπεριλαμβανομένων αλληλεπιδράσεων προϊόντων και δεδομένων διαφήμισης) και δεδομένα διαφήμισης.
Δεδομένα που συλλέχθηκαν για τη λειτουργικότητα της εφαρμογής: Πληροφορίες πληρωμής, τοποθεσία, στοιχεία επικοινωνίας (συμπεριλαμβανομένης της φυσικής διεύθυνσης και αυτής του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, όνομα και αριθμός τηλεφώνου), επαφές, περιεχόμενο χρήστη (συμπεριλαμβανομένων φωτογραφιών ή βίντεο, δεδομένων ήχου και λεπτομερειών υποστήριξης πελατών), ιστορικό αναζήτησης, δεδομένα περιήγησης, αναγνωριστικά χρήστη (αναγνωριστικό χρήστη και αναγνωριστικό συσκευής), δεδομένα χρήσης (συμπεριλαμβανομένων αλληλεπιδράσεων προϊόντων και δεδομένων διαφήμισης), διαγνωστικά (δεδομένα σφαλμάτων και δεδομένα απόδοσης), καθώς και άλλοι τύποι δεδομένων που δεν έχουν οριστεί.
Gmail
Δεδομένα που αποστέλλονται σε διαφημιζόμενους (που δεν είναι της Google): τοποθεσία, αναγνωριστικά χρήστη και δεδομένα διαφήμισης.
Δεδομένα που χρησιμοποιούνται για αναλυτική επεξεργασία: ιστορικό αγορών, τοποθεσία, διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, περιεχόμενο χρήστη (συμπεριλαμβανομένων φωτογραφιών ή βίντεο, δεδομένων ήχου, υποστήριξης πελατών και «άλλου» περιεχομένου), ιστορικό αναζήτησης, αναγνωριστικά χρήστη (αναγνωριστικό χρήστη και αναγνωριστικό συσκευής), δεδομένα χρήσης (συμπεριλαμβανομένων αλληλεπίδρασης προϊόντων και δεδομένων διαφήμισης, δεδομένων σφαλμάτων και απόδοσης καθώς και «άλλων» τύπων δεδομένων).
Δεδομένα που χρησιμοποιούνται για εξατομίκευση προϊόντων: διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, επαφές, μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή μηνύματα κειμένου, δεδομένα ήχου, ιστορικό αναζήτησης, αναγνωριστικά χρήστη (αναγνωριστικό χρήστη και αναγνωριστικό συσκευής), και δεδομένα χρήσης.
Δεδομένα που συλλέγονται για λειτουργικότητα εφαρμογής: ιστορικό αγορών, τοποθεσία, διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και όνομα, επαφές, μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή μηνύματα κειμένου, φωτογραφίες ή βίντεο, δεδομένα ήχου, υποστήριξη πελατών και άλλο περιεχόμενο χρήστη, ιστορικό αναζήτησης, αναγνωριστικά χρήστη (αναγνωριστικό χρήστη και αναγνωριστικό συσκευής), αλληλεπίδραση προϊόντων , διαγνωστικά (δεδομένα σφαλμάτων και δεδομένα απόδοσης) και άλλοι τύποι δεδομένων.
Chrome
Δεδομένα που χρησιμοποιούνται για αναλυτική επεξεργασία: τοποθεσία, δεδομένα ήχου και υποστήριξης πελατών, ιστορικό περιήγησης, αναγνωριστικά χρήστη (αναγνωριστικό χρήστη και αναγνωριστικό συσκευής), αλληλεπίδραση προϊόντων – δεδομένων, διαγνωστικά (δεδομένα σφαλμάτων και δεδομένα απόδοσης) και άλλοι τύποι δεδομένων.
Δεδομένα που χρησιμοποιούνται για εξατομίκευση προϊόντος: τοποθεσία, ιστορικό περιήγησης, αναγνωριστικά χρήστη (αναγνωριστικό χρήστη και αναγνωριστικό συσκευής) και δεδομένα αλληλεπίδρασης προϊόντος-δεδομένων.
Δεδομένα που συλλέγονται για την λειτουργικότητα της εφαρμογής: πληροφορίες πληρωμής, τοποθεσία, δεδομένα ήχου, δεδομένα υποστήριξης πελατών, ιστορικό περιήγησης, αναγνωριστικά χρήστη (αναγνωριστικό χρήστη και αναγνωριστικό συσκευής), αλληλεπίδραση προϊόντων-δεδομένων, δεδομένα σφαλμάτων και απόδοσης και άλλοι τύποι δεδομένων.
Τι σημαίνουν αυτά τα δεδομένα και τι μπορούμε να κάνουμε γι’ αυτό
Ενώ πολλά από τα δεδομένα που συλλέγει η Google θα χρησιμοποιηθούν για να βοηθήσουν την εταιρεία να εξατομικεύσει και να στοχεύσει τις διαφημίσεις της – χρησιμοποιώντας κυρίως δεδομένα που συνδέονται με αναγνωριστικά χρήστη – υπάρχουν ορισμένα δεδομένα που επιτρέπουν στην Google να βεβαιωθεί ότι οι εφαρμογές της συνεχίζουν να λειτουργούν όπως προβλέπεται. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει την χρήση διαγνωστικών και δεδομένων σφαλμάτων, που ενημερώνουν την εταιρεία για ποιο λόγο, η εφαρμογή σταμάτησε να λειτουργεί σε διάφορες χρονικές στιγμές.
Οι αντίπαλοι της Google έδειξαν γρήγορα ότι οι δικές τους εφαρμογές – όπως φαίνεται στις πολιτικές απορρήτου στο App Store της Apple – συλλέγουν μεν δεδομένα, αλλά σε πολύ μικρότερο βαθμό. Για παράδειγμα, η μηχανή αναζήτησης και το πρόγραμμα περιήγησης DuckDuckGo, λέει ότι δεν συλλέγει δεδομένα που να μπορούν να συνδεθούν με τους χρήστες. Το App Store της εμφανίζει την χρήση δεδομένων (περιλαμβανομένων διαγνωστικών) που συλλέγει κάθε εφαρμογή, αλλά φέρει την ένδειξη: «δεδομένα που δεν συνδέονται με εσάς».
Τι μπορούμε λοιπόν, να κάνουμε σχετικά με τη συλλογή δεδομένων μας; Στο Chrome, οι ρυθμίσεις απορρήτου της Google μπορούν να μας βοηθήσουν να περιορίσουμε όσα συλλέγονται για μας. Μπορούμε να απενεργοποιήσουμε τα cookies τρίτων που μας ακολουθούν στο διαδίκτυο και να στείλουμε αιτήματα μη παρακολούθησης μας στο διαδίκτυο (αν και αυτή η ρύθμιση είναι σε μεγάλο βαθμό αναποτελεσματική). Στις ρυθμίσεις, μπορούμε επίσης να απενεργοποιήσουμε τον συγχρονισμό, ώστε το ιστορικό περιήγησής μας να μην μεταβιβάζεται σε όλες τις συσκευές μας.
Ο μεγαλύτερος ίσως, έλεγχος που μπορούμε να ασκήσουμε στα δεδομένα που συλλέγει η Google, προέρχεται από τα στοιχεία ελέγχου δραστηριότητας. Εδώ μπορούμε να αποτρέψουμε την αποθήκευση της δραστηριότητας μας στο διαδίκτυο από την Google, να απενεργοποιήσουμε την πρόσβασή της στην τοποθεσία μας και να σταματήσουμε τις εξατομικευμένες διαφημίσεις.
Όλα τα παραπάνω θα περιορίσουν – σε κάποιο βαθμό – το φάσμα των δεδομένων μας στα οποία μπορεί να έχει πρόσβαση η Google, αλλά αυτό είναι μόνο επιφανειακό. Εάν πρόκειται να χρησιμοποιήσουμε την Google, συναινούμε αυτόματα στο να συλλέξει τα δεδομένα μας. Φυσικά, αυτό ισχύει για πολλές από τις δωρεάν εφαρμογές και υπηρεσίες της που χρησιμοποιούμε.
Μια εναλλακτική λύση είναι να μην χρησιμοποιούμε εφαρμογές ή υπηρεσίες της Google. Αν και αυτό μπορεί να είναι επωφελές για την αποφυγή συλλογής δεδομένων και την προστασία του απορρήτου, εντούτοις έρχεται με κάποια αντισταθμιστικά μειονεκτήματα. Οι τεράστιοι πόροι της Google, της έχουν επιτρέψει να αναπτύξει μερικές από τις πιο πλούσιες σε λειτουργίες υπηρεσίες και εφαρμογές, που λειτουργούν σε πολύ ικανοποιητικό βαθμό και οι ανταγωνιστές της δυσκολεύονται να πετύχουν τα ίδια ακριβώς αποτελέσματα – για παράδειγμα, στην αναζήτησή.
Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν αξίζει τον κόπο να δοκιμάσει κανείς ή να προχωρήσει σε εναλλακτικές λύσεις φιλικές προς την προστασία της ιδιωτικής ζωής. Αναμφισβήτητα, το πιο εύκολο προϊόν της Google που μπορεί να σταματήσει να χρησιμοποιεί κανείς είναι το Chrome. Υπάρχουν ορισμένα προγράμματα περιήγησης που τηρούν το απόρρητο και περιορίζουν τη συλλογή δεδομένων χρήστη, σταματώντας την παρακολούθηση στο διαδίκτυο. Ανάμεσα στα πιο δημοφιλή είναι τα: Brave, DuckDuckGo, Tor και Firefox Focus.
Η απομάκρυνση από το Gmail είναι πιο δύσκολη, καθώς δεν υπάρχουν πολλοί, τόσο καλά αναπτυγμένοι ανταγωνιστές. Το ProtonMail, με έδρα την Ελβετία, το οποίο χρησιμοποιεί κρυπτογράφηση end-to-end για μηνύματα, είναι η κύρια εναλλακτική λύση στο Gmail που πρέπει να έχει κάποιος υπόψη.
Πηγή: Wired UK
