Σύνταξη-Επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης
Η γλώσσα μεταλλάσσεται. Καθώς η κοινωνία αλλάζει, οι νεολογισμοί πληθαίνουν. Νέες λέξεις κωδικοποιούνται – app, selfie, meme, troll – και παλιές εξαλείφονται. Η εξάπλωση των νέων τεχνολογιών επηρεάζει όμως και τη μη λεκτική επικοινωνία μας.
Με την καθολική σχεδόν χρήση των κινητών τηλεφώνων, η χειρονομία για τηλεφωνική κλήση έχει μετατραπεί από το μικρό δάχτυλο και τον αντίχειρα σε μια επίπεδη παλάμη – και αυτός δεν είναι ο μόνος τρόπος με τον οποίο η μη λεκτική επικοινωνία μας αλλάζει τη γλώσσα.
Ο καθηγητής γλωσσολογίας Vyv Evans θεωρεί πως μερικές από τις βασικές χειρονομίες μας, ή “εμβλήματα”, θα πεθάνουν σύντομα λόγω του ότι οι νεότερες γενιές δεν τις καταλαβαίνουν: για παράδειγμα, πράγματα όπως το γράψιμο στο χέρι σε ένα εστιατόριο για να ζητήσουμε το λογαριασμό ή η κυκλική κίνηση που κάνουμε ζητώντας από κάποιον να κατεβάσει το παράθυρο του αυτοκινήτου του.
Τον Ιούλιο του 2020, ο χρήστης του TikTok, Daniel Alvarado, τεκμηρίωσε σε βίντεο τον τρόπο με τον οποίο τα παιδιά του έβαζαν την παλάμη των χεριών τους στο πρόσωπό τους για να σηματοδοτήσουν μια τηλεφωνική κλήση, αντί για την παραδοσιακή κλειστή γροθιά με τεντωμένο αντίχειρα και μικρό δάχτυλο. Αποτέλεσμα: 2,6m views και κατάρρευση του Διαδικτύου.
«Η χειρονομία – κάλεσε με – έχει περάσει από αρκετές φάσεις καθώς η τεχνολογία αλλάζει διαρκώς», περιγράφει η ειδικός γλώσσας του σώματος, Patti Wood. Άτομα άνω των 60 κάνουν συνήθως, μια χειρονομία κλειστής γροθιάς, καθώς έχουν μάθει να χρησιμοποιούν τηλέφωνα παλιάς τεχνολογίας με το ακουστικό προσαρμοσμένο πάνω στη λαβή. Μερικοί άνθρωποι κάνουν τη χειρονομία της πληκτρολόγησης του τηλεφώνου με την παλάμη προς τα κάτω, τον αντίχειρα κουλουριασμένο και τον δείκτη προτεταμένο.
Στο κείμενο που ακολουθεί, εκτίθεται ο τρόπος με τον οποίο, η Patti Wood περιγράφει την αλλαγή που έχουν επιφέρει οι δίδυμες δυνάμεις της τεχνολογίας και της πανδημίας στις χειρονομίες μας και τα νέα «εμβλήματα» που προκύπτουν ως αποτέλεσμα.
«Ακούστε με»
Οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν τα AirPods σαν να είναι κοσμήματα και ξεχνούν ότι τα φοράνε, λέει η Wood – πράγμα που σημαίνει ότι είναι δύσκολο να πει κανείς εάν κάποιος ακούει κάτι ή όχι.
Αυτή η χειρονομία (που δείχνει η παραπάνω εικόνα) σηματοδοτεί την έναρξη μιας κοινωνικής αλληλεπίδρασης ή συνομιλίας και χρησιμοποιήθηκε στο lockdown από καθηγητές στο Zoom. «Το βλέπετε ακόμη και σε απλές αλληλεπιδράσεις για την εξυπηρέτηση πελατών», λέει η Wood, «άνθρωποι που τα φορούν κάνουν ένα μικρό check out παραγγέλλοντας καφέ, χειρονομώντας και ο υπάλληλος, που τους εξυπηρετεί κάνει σήμα προς τον πελάτη λέγοντας του συμβολικά: «Σου υπενθυμίζω πως έχεις να κάνεις με άνθρωπο και όχι μηχανή».
«Καλέστε με»
Το viral βίντεο TikTok του Alvarado, που αναφέρθηκε παραπάνω, τονίζει πώς η νέα γενιά απλώς βάζει την παλάμη στο αυτί για να δείξει ότι τηλεφωνεί σε κάποιον, αντί για τον κλασικό αντίχειρα και το μικρό δάχτυλο στο αυτί και το στόμα.
«Ας ρίξουμε μια πιο προσεκτική ματιά»
Στα παιχνίδια εικονικής πραγματικότητας, οι άνθρωποι που φορούν γάντι VR επιθεωρούν αντικείμενα με μια περιστρεφόμενη κίνηση, όπως όταν διαλέγουν ένα μήλο. Η χειρονομία είναι οικεία σε έναν μικρό εσωτερικό κύκλο παικτών αυτών των παιχνιδιών, τώρα», λέει η Wood, «αλλά προβλέπω ότι θα γενικευθεί σύντομα, καθώς λειτουργεί τέλεια στον κόσμο του Zoom, όπου χρειαζόμαστε περισσότερες χειρονομίες για να επικοινωνήσουμε τις σκέψεις και τις ιδέες μας στην ομάδα που σε τόσες πολλές συναντήσεις παραμένει σε σιγή», προσθέτει.
«Move on»
Αυτό είναι μια κίνηση κεφαλιού στον αέρα, ή πάνω από μια επίπεδη παλάμη, συχνά με έκφραση προσώπου αηδίας, ή αποδοκιμασίας. Προέρχεται αρχικά από εφαρμογές γνωριμιών, όπου η ελαφρά κλίση προς τα αριστερά σημαίνει απόρριψη και σήμα για να προχωρήσουμε στο επόμενο προφίλ. «Αυτό δείχνει ότι έχεις αδιάφορη και απορριπτική στάση ή «υφάκι», οπότε δείχνει μια πλευρά της προσωπικότητας ή της στάσης σου όταν το χρησιμοποιείς», λέει η Wood. «Οι άνθρωποι που δεν το έχουν χρησιμοποιήσει ποτέ μπορεί να το εκλάβουν ως αγενές, ενώ οι εξοικειωμένοι με αυτό πιστεύουν ότι είναι διασκεδαστικό και παιχνιδιάρικο», προσθέτει.
«Text Me (στείλε μου μήνυμα)»
«Μπορεί να δείχνει ενδιαφέρον για την επιδίωξη μιας ρομαντικής ή ερωτικής σχέσης», λέει η Wood, «καθώς και έναν τρόπο να αποχαιρετάς όταν τελειώνει μια συνομιλία ή είσαι πολύ απασχολημένος με κάτι άλλο και αδυνατείς να αφιερώσεις την πλήρη προσοχή σου, όπως όταν είσαι έξω με την οικογένεια και βλέπεις έναν φίλο από τα παλιά», συμπληρώνει.
«Είναι στο νέφος (cloud)»
Αυτή η αναφορά μας μεταφέρει στον πραγματικό κόσμο και παραπέμπει σε πληροφορίες που είναι αποθηκευμένες στο cloud. «Για παράδειγμα», λέει η Wood, «Βρίσκεστε σε μια συνάντηση και κάποιος σας ζητά να του στείλετε την αναφορά που παρουσιάζετε. Δείχνετε το σύννεφο, υπονοώντας ότι μπορεί να έχει πρόσβαση σε αυτό. Θα μπορούσε επίσης να σηματοδοτεί μια ελαφρώς αυθάδη κίνηση για να καλύψετε κάτι που δεν μπορείτε να θυμηθείτε, αλλά πραγματικά πρέπει, οπότε η παραπομπή στο σύννεφο, σας λύνει το πρόβλημα», συμπληρώνει.
«Γεια» ή «αντίο»
Αυτή η φιλική προς τον κορωνοϊό χειρονομία, σύμφωνα με τη Wood, εισήγαγε προσθήκες σε emails και SMS ως μια ευγενική υπογραφή, μια κίνηση που υποδηλώνει συνειδητοποίηση και κατανόηση για το πώς η πανδημία μπορεί να επηρεάσει τους πάντες, διαφορετικά. Αυτό είναι ένα παράδειγμα μιας ευγενικής χειρονομίας που μετατρέπεται σε γραπτό μέσω τεχνολογίας. Θα ήταν ευτύχημα αν στο μέλλον υπάρξουν και άλλα τέτοια παραδείγματα «διείσδυσης» του ανθρώπινου παράγοντα στην απρόσωπη λαίλαπα της τεχνολογίας.
Πηγή: Wired
