Λευτέρης Ξυκομηνός
Δυστυχώς, όσο εξυπηρετικά κι αν είναι τα μέσα και οι υπηρεσίες κοινωνικής δικτύωσης, συχνά γίνονται «εργαλεία» στα χέρια των επίδοξων κυβερνο-εγκληματιών, χρησιμοποιούμενα ως κεντρικοί άξονες μετάδοσης κακόβουλου λογισμικού. Μάλιστα, λόγω της παγκόσμιας εξάπλωσής τους, η διάδοση «ιών» και ψηφιακών επιθέσεων, είναι ραγδαία και πραγματοποιείται σε σύντομο χρονικό διάστημα. Ένας ειδικός σε θέματα ασφαλείας της Kaspersky Lab αποκάλυψε μια επίθεση με κακόβουλο λογισμικό, που οδήγησε στην εξαπάτηση περίπου 10.000 χρηστών του Facebook απ’ όλο τον κόσμο, οι οποίοι οδηγούνταν στη «μόλυνση» των συσκευών τους.
Αυτό συνέβαινε όταν οι χρήστες λάμβαναν ένα μήνυμα, σύμφωνα με το οποίο, ένας φίλος τους είχε αναφέρει στο Facebook. Οι συσκευές που «μολύνθηκαν», χρησιμοποιήθηκαν για την παραβίαση λογαριασμών στο Facebook, ώστε να εξαπλωθεί ο ιός μέσω των φίλων του θύματος στο Facebook και να πραγματοποιηθεί επιπλέον κακόβουλη δραστηριότητα. Χώρες από τις περιοχές της Νοτίου Αμερικής και της Ευρώπης, καθώς η Τυνησία και το Ισραήλ ήταν ανάμεσα σε αυτές που δέχτηκαν τις περισσότερες επιθέσεις.
Μεταξύ 24 και 27 Ιουνίου, χιλιάδες ανυποψίαστοι χρήστες έλαβαν ένα μήνυμα από έναν φίλο στο Facebook, στο οποίο υποτίθεται ότι τους είχε αναφέρει σε ένα σχόλιο. Στην πραγματικότητα, το μήνυμα είχε ξεκινήσει από επιτιθέμενους και εξαπέλυε επίθεση σε δύο στάδια. Το πρώτο στάδιο «κατέβαζε» ένα Trojan στον υπολογιστή του χρήστη που εγκαθιστούσε, μεταξύ άλλων, μια κακόβουλη επέκταση του προγράμματος πλοήγησης στο Διαδίκτυο «Chrome». Αυτό οδηγούσε στη δεύτερη φάση, δηλαδή στην κατάληψη του λογαριασμού του θύματος, όταν οι χρήστες συνδέονταν στο Facebook μέσω του παραβιασμένου πλοηγού. Μια επιτυχημένη επίθεση έδωσε στον απειλητικό φορέα τη δυνατότητα να αλλάξει τις ρυθμίσεις απορρήτου και να αποσπάσει δεδομένα και ακόμη περισσότερες πληροφορίες, επιτρέποντάς του να εξαπλώσει τη «μόλυνση» μέσω των φίλων του θύματος στο Facebook ή να αναλάβει άλλες κακόβουλες δραστηριότητες, όπως η αποστολή spam, η κλοπή ταυτότητας και η δημιουργία δόλιων like και share. Το κακόβουλο λογισμικό προσπάθησε να προστατευτεί, βάζοντας σε «μαύρη λίστα» την πρόσβαση σε ορισμένες ιστοσελίδες, όπως εκείνες που ανήκουν σε προμηθευτές λογισμικού ασφάλειας.
Το Kaspersky Security Network καταχώρησε σχεδόν 10.000 απόπειρες «μόλυνσης» σε όλο τον κόσμο. Οι χώρες που επλήγησαν περισσότερο ήταν η Βραζιλία, η Πολωνία, το Περού, η Κολομβία, το Μεξικό, ο Ισημερινός, η Ελλάδα, η Πορτογαλία, η Τυνησία, η Βενεζουέλα, η Γερμανία και το Ισραήλ.
Όσοι χρησιμοποιούν υπολογιστές Windows για την πρόσβασή τους στο Facebook ήταν σε μεγαλύτερο κίνδυνο, ενώ όσοι χρησιμοποιούν τηλέφωνα με λειτουργικό Windows βρέθηκαν ενδεχομένως σε κάποιο κίνδυνο. Οι χρήστες φορητών συσκευών Android και iOS είχαν «ανοσία», δεδομένου ότι το κακόβουλο λογισμικό χρησιμοποίησε «βιβλιοθήκες», οι οποίες δεν είναι συμβατές με αυτά τα Λειτουργικά Συστήματα.
Το Trojan downloader που χρησιμοποιήθηκε από τους επιτιθέμενους δεν είναι καινούριο. Αναφέρθηκε πριν από περίπου ένα χρόνο, όπου χρησιμοποιούσε μια παρόμοια διαδικασία «μόλυνσης», ενώ και στις δύο περιπτώσεις, τα σημάδια της γλώσσας στο κακόβουλο λογισμικό φαίνεται να δείχνουν τουρκόφωνους απειλητικούς φορείς.
Το Facebook πλέον μετριάζει αυτή την απειλή και αποκλείει τις τεχνικές που χρησιμοποιούνται για τη διάδοση κακόβουλων προγραμμάτων από «μολυσμένους» υπολογιστές. Αναφέρει ότι δεν έχει παρατηρήσει περαιτέρω προσπάθειες «μόλυνσης», ενώ η Google έχει επίσης αφαιρέσει τουλάχιστον μία από τις υπαίτιες επεκτάσεις από το Chrome Web Store.
«Δύο είναι τα σημεία της επίθεσης που ξεχωρίζουν. Πρώτον, η διάδοση του κακόβουλου λογισμικού ήταν εξαιρετικά αποτελεσματική, φθάνοντας χιλιάδες χρήστες σε μόλις 48 ώρες. Δεύτερον, η ανταπόκριση από τους καταναλωτές και τα μέσα ενημέρωσης ήταν σχεδόν το ίδιο γρήγορη. Η αντίδρασή τους αύξησε την ενημέρωση γύρω από την εκστρατεία και οδήγησε σε άμεσες ενέργειες και έρευνα από τους ενδιαφερόμενους παρόχους», δήλωσε ο Ido Naor, Senior Security Researcher της Παγκόσμιας Ομάδας Έρευνας και Ανάλυσης της Kaspersky Lab.
Οι καταναλωτές που πιστεύουν ότι μπορεί να έχουν «μολυνθεί», θα πρέπει να εκτελέσουν μια σάρωση για αναζήτηση κακόβουλου λογισμικού στον υπολογιστή τους ή να ανοίξουν τον Chrome browser τους και να αναζητήσουν απροσδόκητες επεκτάσεις. Αν αυτά πράγματι υπάρχουν, θα πρέπει να αποσυνδεθούν από το λογαριασμό τους στο Facebook, να κλείσουν το πρόγραμμα περιήγησης και να αποσυνδέσουν το καλώδιο δικτύου από τον υπολογιστή τους. Επίσης, θα πρέπει να καλέσουν έναν επαγγελματία για να ελέγξει και να απομακρύνει το κακόβουλο λογισμικό.
Επιπλέον, η Kaspersky Lab συνιστά στους καταναλωτές να ακολουθήσουν μερικές βασικές πρακτικές ψηφιακής ασφάλειας:
• Εγκαταστήστε μια anti-malware λύση σε όλες τις συσκευές και κρατήστε το λογισμικό του Λειτουργικού Συστήματός σας ενημερωμένο.
• Αποφύγετε να ανοίγετε links που βρίσκονται σε μηνύματα από ανθρώπους που δεν γνωρίζετε ή σε μη αναμενόμενα μηνύματα από φίλους.
• Να είστε προσεκτικοί, ανά πάσα στιγμή, όταν βρίσκεστε online και όταν είστε συνδεδεμένοι σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης: αν κάτι μοιάζει έστω και λίγο ύποπτο, τότε πιθανώς πράγματι να είναι.
• Εφαρμόστε κατάλληλες ρυθμίσεις απορρήτου στα Μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπως το Facebook.
