Aνησυχίες για τον ανταγωνισμό σε σχέση με το διαδίκτυο των πραγμάτων (IoT) στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε σήμερα τα πορίσματα της τομεακής έρευνάς της για τον ανταγωνισμό σχετικά με το καταναλωτικό διαδίκτυο των πραγμάτων (IoT). Η τελική έκθεση και το συνοδευτικό έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής εντοπίζουν πιθανές ανησυχίες όσον αφορά τον ανταγωνισμό στις ταχέως αναπτυσσόμενες αγορές προϊόντων και υπηρεσιών που σχετίζονται με το διαδίκτυο των πραγμάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

 
Η Εκτελεστική Αντιπρόεδρος, κ. Μαργκρέιτε Βέστεϊγιερ, αρμόδια για την πολιτική ανταγωνισμού, δήλωσε: «Ο τομέας του καταναλωτικού διαδικτύου των πραγμάτων γίνεται όλο και περισσότερο μέρος της καθημερινής μας ζωής. Τα τελικά πορίσματα της τομεακής μας έρευνας επιβεβαιώνουν τις ανησυχίες που εντοπίστηκαν στην προκαταρκτική έκθεση. Πρόκειται για αγορά με υψηλούς φραγμούς εισόδου, ελάχιστους καθετοποιημένους παράγοντες και με ανησυχίες, μεταξύ άλλων, σχετικά με την πρόσβαση σε δεδομένα, τη διαλειτουργικότητα ή τις πρακτικές αποκλειστικότητας. Είμαστε πεπεισμένοι ότι τα πορίσματα της τομεακής έρευνας θα παράσχουν καθοδήγηση σχετικά με τις μελλοντικές δραστηριότητες επιβολής και ρύθμισης της Επιτροπής. Ελπίζουμε επίσης ότι θα παρακινήσει τις εταιρείες να αντιμετωπίσουν προορατικά αυτές τις ανησυχίες.»

 
Τα έγγραφα που δημοσιεύονται σήμερα παρουσιάζουν τα πορίσματα της Επιτροπής, λαμβάνοντας υπόψη τις παρατηρήσεις που υποβλήθηκαν κατά τη δημόσια διαβούλευση σχετικά με την προκαταρκτική έκθεση του Ιουνίου 2021 και επιβεβαιώνοντας τα συμπεράσματα της προκαταρκτικής έκθεσης που δημοσιεύθηκε τον Ιούνιο του 2021. Οι παρατηρήσεις περιλαμβάνουν συνεισφορές ενδιαφερόμενων μερών, όπως κορυφαίων παραγόντων του καταναλωτικού διαδικτύου των πραγμάτων, κατασκευαστών έξυπνων συσκευών, παρόχων υπηρεσιών δημιουργικού περιεχομένου, ενώσεων ή φορέων εκμετάλλευσης τηλεπικοινωνιών.

 
Κύρια πορίσματα της τομεακής έρευνας

 
Τα κύρια πορίσματα της τομεακής έρευνας σχετικά με το καταναλωτικό διαδίκτυο των πραγμάτων αναφέρονται στα ακόλουθα σημεία που καλύπτονται επίσης από την προκαταρκτική έκθεση: i) τα χαρακτηριστικά των καταναλωτικών προϊόντων και υπηρεσιών διαδικτύου των πραγμάτων, ii) τα χαρακτηριστικά του ανταγωνισμού στις εν λόγω αγορές, iii) τους κύριους τομείς που προκαλούν ανησυχία στα ενδιαφερόμενα μέρη όσον αφορά τη σημερινή λειτουργία των καταναλωτικών αγορών διαδικτύου των πραγμάτων, καθώς και τις μελλοντικές προοπτικές τους.

 
Χαρακτηριστικά των καταναλωτικών προϊόντων και υπηρεσιών διαδικτύου των πραγμάτων

 
Τα πορίσματα της τομεακής έρευνας δείχνουν ότι το καταναλωτικό διαδίκτυο των πραγμάτων αναπτύσσεται με ταχείς ρυθμούς και γίνεται όλο και περισσότερο μέρος της καθημερινής μας ζωής. Επιπλέον, παρατηρείται μια τάση αύξησης της διαθεσιμότητας φωνητικών βοηθών ως διεπαφών χρήστη που καθιστούν εφικτή την αλληλεπίδραση με άλλες έξυπνες συσκευές και υπηρεσίες του καταναλωτικού διαδικτύου των πραγμάτων.
 

Χαρακτηριστικά του ανταγωνισμού στις αγορές καταναλωτικών προϊόντων και υπηρεσιών διαδικτύου των πραγμάτων

 
Τα περισσότερα ενδιαφερόμενα μέρη που συμμετείχαν στην τομεακή έρευνα αναφέρουν ότι ένα από τα κύρια εμπόδια για την είσοδο στον τομέα ή την επέκταση σε αυτόν είναι το κόστος των τεχνολογικών επενδύσεων, το οποίο είναι ιδιαίτερα υψηλό στην αγορά φωνητικών βοηθών. Ένα ακόμη σημαντικό εμπόδιο για την είσοδο στον τομέα είναι οι συνθήκες ανταγωνισμού, καθώς πολλά ενδιαφερόμενα μέρη κάνουν λόγο για δυσκολίες στον ανταγωνισμό με καθετοποιημένες εταιρείες που έχουν διαμορφώσει δικά τους οικοσυστήματα εντός και πέραν του τομέα του καταναλωτικού διαδικτύου των πραγμάτων (π.χ. Google, Amazon ή Apple). Δεδομένου ότι οι εν λόγω παράγοντες παρέχουν τα πιο διαδεδομένα λειτουργικά συστήματα έξυπνων και κινητών συσκευών και τους κορυφαίους φωνητικούς βοηθούς, καθορίζουν τις διαδικασίες ενσωμάτωσης έξυπνων συσκευών και υπηρεσιών στο σύστημα του καταναλωτικού διαδικτύου των πραγμάτων.

 
Κύριοι τομείς πιθανών ανησυχιών
 

Τα ενδιαφερόμενα μέρη εξέφρασαν ανησυχίες σχετικά με τους ακόλουθους τομείς:

1. Ορισμένες πρακτικές αποκλειστικότητας και δεσμευμένων πωλήσεων όσον αφορά τους φωνητικούς βοηθούς, καθώς και πρακτικές που περιορίζουν τη δυνατότητα χρήσης διαφορετικών φωνητικών βοηθών στην ίδια έξυπνη συσκευή.
2. Η θέση των φωνητικών βοηθών και των λειτουργικών συστημάτων έξυπνων συσκευών ως ενδιάμεσων μεταξύ, αφενός, των χρηστών και, αφετέρου, των έξυπνων συσκευών ή των καταναλωτικών υπηρεσιών διαδικτύου των πραγμάτων. Η θέση αυτή, σε συνδυασμό με τον κεντρικό τους ρόλο στην παραγωγή και συλλογή δεδομένων, τους επιτρέπει να ελέγχουν τις σχέσεις των χρηστών. Στο πλαίσιο αυτό, τα ενδιαφερόμενα μέρη εξέφρασαν επίσης ανησυχίες σχετικά με τη δυνατότητα εντοπισμού και ορατότητας των καταναλωτικών τους υπηρεσιών διαδικτύου των πραγμάτων.
3. Η εκτεταμένη πρόσβαση σε δεδομένα, συμπεριλαμβανομένων πληροφοριών σχετικά με τις αλληλεπιδράσεις των χρηστών με έξυπνες συσκευές τρίτων μερών και καταναλωτικές υπηρεσίες διαδικτύου των πραγμάτων από παρόχους φωνητικών βοηθών. Τα ενδιαφερόμενα μέρη θεωρούν ότι η πρόσβαση και η συσσώρευση μεγάλου όγκου δεδομένων επιτρέπουν στους παρόχους φωνητικών βοηθών να βελτιώσουν τη θέση τους στην αγορά και να ασκήσουν ευκολότερα επιρροή σε γειτονικές αγορές.
4. Η έλλειψη διαλειτουργικότητας στον τομέα του καταναλωτικού διαδικτύου των πραγμάτων λόγω της επικράτησης ιδιοταγούς τεχνολογίας, η οποία οδηγεί ενίοτε στη δημιουργία «de facto προτύπων». Ειδικότερα, διατυπώθηκε η άποψη ότι ορισμένοι πάροχοι φωνητικών βοηθών και λειτουργικών συστημάτων ελέγχουν μονομερώς τη διαλειτουργικότητα και τις διαδικασίες ολοκλήρωσης και είναι σε θέση να περιορίζουν τις λειτουργικές δυνατότητες έξυπνων συσκευών και καταναλωτικών υπηρεσιών διαδικτύου των πραγμάτων τρίτων μερών, σε σύγκριση με τις δικές τους.

 
Συνέχεια που θα δοθεί στην τομεακή έρευνα

Οι πληροφορίες που θα συγκεντρωθούν στο πλαίσιο της τομεακής έρευνας για το καταναλωτικό διαδίκτυο των πραγμάτων θα προσανατολίσουν τις μελλοντικές δραστηριότητες επιβολής και ρύθμισης της Επιτροπής. Κάθε μέτρο επιβολής των κανόνων ανταγωνισμού μετά την τομεακή έρευνα θα πρέπει να βασίζεται σε κατά περίπτωση αξιολόγηση. Επιπλέον, τα συμπεράσματα που προκύπτουν από την τομεακή έρευνα θα τροφοδοτήσουν τις περαιτέρω εργασίες της Επιτροπής όσον αφορά την εφαρμογή της ψηφιακής στρατηγικής της. Ειδικότερα, τα πορίσματα της τομεακής έρευνας θα συμβάλουν επίσης στη νομοθετική συζήτηση που διεξάγεται επί του παρόντος σχετικά με την πρόταση της Επιτροπής για την πράξη για τις ψηφιακές αγορές.

 
Επιπλέον, τομεακές έρευνες όπως η παρούσα έρευνα μπορεί να ωθήσουν τις εταιρείες να επανεξετάσουν τις εμπορικές πρακτικές τους. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή επισημαίνει την πρόσφατη αναθεώρηση από την Amazon ορισμένων όρων μεταξύ επιχειρήσεων που ισχύουν για τις υπηρεσίες αυτόματης και έξυπνης αναδιάταξης προϊόντων.
 

Ιστορικό

 
Η τομεακή έρευνα για το καταναλωτικό διαδίκτυο των πραγμάτων ξεκίνησε στις 16 Ιουλίου 2020 στο πλαίσιο της ψηφιακής στρατηγικής της Επιτροπής, έπειτα από ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Διαμόρφωση του ψηφιακού μέλλοντος της Ευρώπης». Τον Ιούνιο του 2021, η Επιτροπή δημοσίευσε την προκαταρκτική έκθεση στην οποία παρουσιάζονται τα αρχικά της πορίσματα. Κατά τη διάρκεια της έρευνας, η Επιτροπή συγκέντρωσε πληροφορίες από περισσότερες από 200 εταιρείες διαφόρων μεγεθών, οι οποίες δραστηριοποιούνται στις αγορές καταναλωτικών προϊόντων και υπηρεσιών διαδικτύου των πραγμάτων και εδρεύουν σε ολόκληρη την Ευρώπη, την Ασία και τις ΗΠΑ. Οι εταιρείες αυτές κοινοποίησαν επίσης στην Επιτροπή περισσότερες από 1 000 συμφωνίες. Η Επιτροπή έλαβε επίσης 26 παρατηρήσεις που υποβλήθηκαν από ενδιαφερόμενα μέρη κατά τη διάρκεια της δημόσιας διαβούλευσης σχετικά με την προκαταρκτική έκθεση.