Επιμέλεια: Γιάννα Μυράτ

Όταν το Διαδίκτυο του Πακιστάν άρχισε ξαφνικά να επιβραδύνεται νωρίτερα αυτό το καλοκαίρι, πολλοί υπέθεσαν ότι επρόκειτο για ένα προσωρινό πρόβλημα. Κάποιοι προσπάθησαν να επανεκκινήσουν τα τηλέφωνά τους ή να συνδέσουν ξανά τους δρομολογητές τους. Περισσότερο από δύο μήνες αργότερα, ωστόσο, το Διαδίκτυο σε αυτή τη χώρα των περίπου 240 εκατομμυρίων κατοίκων παραμένει οδυνηρά αργό.

Ειδικοί τεχνολογίας και πολιτικοί ακτιβιστές κατηγορούν τώρα την κυβέρνηση ότι σκόπιμα στραγγαλίζει το Διαδίκτυο για να καταστείλει τις διαδηλώσεις των υποστηρικτών του φυλακισμένου ηγέτη της αντιπολίτευσης και πρώην πρωθυπουργού Ιμράν Καν.

Οι ακτιβιστές ψηφιακών δικαιωμάτων ανησυχούν ότι οι Πακιστανοί αξιωματούχοι εγκαθιστούν νέους ελέγχους για να παρακολουθούν πιο αυστηρά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και να λογοκρίνουν το πολιτικό περιεχόμενο.

Η κυβέρνηση απέρριψε αυτές τις κατηγορίες, λέγοντας αρχικά ότι η επιβράδυνση οφειλόταν σε αναβάθμιση του «συστήματος διαχείρισης ιστού» της χώρας και στη συνέχεια σε ελαττωματικά υποθαλάσσια καλώδια, προτού δηλώσει πιο πρόσφατα ότι οι άνθρωποι φαντάζονται τα προβλήματά τους. «Το Διαδίκτυο λειτουργεί απολύτως καλά», δήλωσε ο υπουργός Πληροφοριών Ατουλάχ Ταράρ τον περασμένο μήνα. «Το θέμα έχει λυθεί».

Αλλά όσοι βασίζονται στο Διαδίκτυο για να βγάλουν τα προς το ζην λένε ότι η επιβράδυνση – και οι βαθιά ανατρεπτικές οικονομικές συνέπειες – συνεχίστηκαν. Ο σκεπτικισμός του κοινού για τις εξηγήσεις της κυβέρνησης έχει αυξηθεί.

Ο Ουσάμα Κιλτζί, ένας Πακιστανός ακτιβιστής, είπε ότι η ομάδα ψηφιακών δικαιωμάτων που ηγείται είναι πεπεισμένη ότι οι αρχές προσπαθούν να αφαιρέσουν λειτουργίες που συνήθως κάνουν το Διαδίκτυο πιο γρήγορο αποθηκεύοντας προσωρινά περιεχόμενο στο οποίο υπάρχει συχνή πρόσβαση, επίσης γνωστό ως κρυφή μνήμη.

Η νέα κυβερνητική τεχνολογία που εισήχθη πρόσφατα φαίνεται να «επιβραδύνει το Διαδίκτυο επειδή απενεργοποιεί την πρόσβαση στους αποθηκευμένους ιστότοπους», είπε.

Πολλοί νέοι Πακιστανοί ανησυχούν τώρα ότι η επιβράδυνση επηρεάζει την ανερχόμενη «gig economy» (μια οικονομία στην οποία κυριαρχούν οι ευέλικτες και προσωρινές μορφές εργασίας) ως παράπλευρη ζημία των πολιτικών εντάσεων.

«Είναι σαφές ότι υπάρχει η επιθυμία από την πλευρά του κράτους, και βεβαίως του κατεστημένου, να περιορίσει πραγματικά τον βαθμό στον οποίο το Διαδίκτυο κινητής μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως χώρος διαφωνίας», δήλωσε ο Μάικλ Κούγκελμαν, διευθυντής του Κέντρου Wilson, στο Ινστιτούτο Νότιας Ασίας. Πρόσθεσε ότι με αυτόν τον τρόπο «το Πακιστάν αυτοπυροβολείται στο πόδι». Μια παρατεταμένη επιβράδυνση, είπε, «θα μπορούσε να είναι ο θάνατος για έναν αναπτυσσόμενο και σημαντικό πακιστανικό τεχνολογικό τομέα».

Ο τεχνολογικός τομέας και η «gig economy» του Πακιστάν ήταν μια σπάνια πηγή αισιοδοξίας στην οικονομία της χώρας που πλήττεται από κρίση, και η οποία δυσκολεύεται από τα απανωτά δάνεια του ΔΝΤ τα τελευταία χρόνια. Υπολογίζεται ότι 300,000 Πακιστανοί ελεύθεροι επαγγελματίες εργάζονται στην τεχνολογία —ένας από τους λίγους αναπτυσσόμενους τομείς εξαγωγών του Πακιστάν— και εκατοντάδες χιλιάδες άλλοι κερδίζουν χρήματα μέσω εφαρμογών παράδοσης φαγητού ή υπηρεσιών μεταφοράς.

Ωστόσο, οι Πακιστανοί αξιωματούχοι αναφέρουν όλο και περισσότερο το Διαδίκτυο ως πηγή πολιτικής αστάθειας και ως πρόσφατη αύξηση των επιθέσεων μαχητών. «Η αναρχία διαδίδεται μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης», είπε ο αρχηγός του στρατού του Πακιστάν, Ασίμ Μουνίρ, σε πρόσφατη ομιλία του, σύμφωνα με την κρατική τηλεόραση.

Το στρατιωτικό κατεστημένο του Πακιστάν, που θεωρείται ο απόλυτος διαιτητής της πολιτικής της χώρας, φαίνεται να έχει απογοητευτεί ιδιαίτερα με τους υποστηρικτές του ηγέτη της αντιπολίτευσης Kαν που χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και βίντεο δημιουργημένα με τεχνητή νοημοσύνη για να παρακάμψουν τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης.

Τις ημέρες που το κόμμα του Καν διοργανώνει διαμαρτυρίες, το κινητό Διαδίκτυο συχνά σταματάει σε μέρη της χώρας, αναγκάζοντας τους διαδηλωτές να επικοινωνούν μέσω τηλεφωνικών γραμμών, οι οποίες είναι πιο εύκολο να παρακολουθούνται μέσω του WhatsApp, από τότε που το κόμμα του Καν απέδωσε πολύ πάνω από τις προσδοκίες στις εκλογές του Φεβρουαρίου.

Οι εργαζόμενοι στον τομέα της τεχνολογίας και της gig οικονομίας του Πακιστάν λένε ότι αισθάνονται παγιδευμένοι στη μέση της διαμάχης μεταξύ των διχασμένων πολιτικών μπλοκ της χώρας.

Ένας ντελιβεράς χρησιμοποιεί το τηλέφωνό του κοντά σε ένα εστιατόριο στο Ισλαμαμπάντ στις 17 Αυγούστου

Κατά καιρούς, οι εφαρμογές όσων κάνουν μετακινούνται μετά βίας λειτουργούν, αφήνοντας αναβάτες και οδηγούς αποκλεισμένους ή αναζητώντας δημόσια δίκτυα WiFi, τα οποία εξακολουθούν να λειτουργούν κανονικά. Οι ελεύθεροι επαγγελματίες προγραμματιστές λογισμικού που δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά το WiFi λένε ότι φοβούνται ότι θα χάσουν έργα από ανταγωνιστές που εδρεύουν στην Ινδία ή στις χώρες του Περσικού Κόλπου.

Ορισμένοι φοιτητές πληροφορικής αναρωτιούνται εάν θα απομείνουν θέσεις εργασίας στον τεχνολογικό τομέα του Πακιστάν μέχρι να αποφοιτήσουν.

Στη Λαχόρη, την εκτεταμένη μητρόπολη του Πακιστάν, η επιβράδυνση του Διαδικτύου έχει προκαλέσει οικονομικό πλήγμα σε πολλούς από τους περισσότερους από 13 εκατομμύρια κατοίκους του.

Ο Μοχάμεντ Αρίφ, ένας ride-hailing οδηγός, είπε ότι πριν από επτά χρόνια φαινόταν αρχικά να είναι ένας τρόπος για οικονομική ανεξαρτησία. Καθώς ο πληθωρισμός βγήκε εκτός ελέγχου τα τελευταία χρόνια, αγγίζοντας το ετήσιο ποσοστό 38% τον Μάιο του περασμένου έτους, πολλοί εργαζόμενοι σε θέσεις γραφείου έπρεπε να παλέψουν για αυξήσεις στους μισθούς. Οι ναύλοι του Αρίφ, συνδεδεμένοι με τις τιμές του φυσικού αερίου, ανέβηκαν αυτόματα. Σχεδόν μια ντουζίνα από τους φίλους του άφησαν τις δουλειές του γραφείου τους και ακολούθησαν το παράδειγμά του.

Αλλά τις κακές μέρες, ο Αρίφ τώρα παλεύει να βγάλει τα προς το ζην. Όταν προσπαθεί να δεχτεί κούρσα, η οθόνη του συχνά παγώνει. Και τις ημέρες που το Διαδίκτυο κλείνει εντελώς, τα κέρδη πέφτουν στο μηδέν.

Για ελεύθερους επαγγελματίες προγραμματιστές λογισμικού και άλλους επαγγελματίες υπηρεσιών πληροφορικής, οι τελευταίοι μήνες ήταν εξίσου δύσκολοι. Όσοι χρησιμοποιούν WiFi κατά κύριο λόγο κατάφεραν να συνεχίσουν την εργασία τους κανονικά. Αλλά μόνο περίπου 4 εκατομμύρια Πακιστανοί έχουν το δικό τους WiFi, σε σύγκριση με σχεδόν 140 εκατομμύρια που χρησιμοποιούν φθηνότερες ευρυζωνικές συνδέσεις κινητής τηλεφωνίας που έχουν διαταραχθεί σοβαρότερα.

Κατά τη διάρκεια των χειρότερων περιόδων επιβράδυνσης, όταν το κινητό και το WiFi internet σχεδόν σταμάτησαν, οι λειτουργίες των τηλεφωνικών κέντρων αναστατώθηκαν

επειδή οι κλήσεις τους μεταδίδονται ψηφιακά και οι αξιολογήσεις των Πακιστανών ελεύθερων επαγγελματιών σε ιστότοπους ψηφιακών υπηρεσιών μειώθηκαν επειδή αυτοί  οι εργαζόμενοι ήταν εκτός σύνδεσης για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, είπαν οι εργαζόμενοι στον τομέα της τεχνολογίας.

Οι ξένοι πελάτες παραμένουν μπερδεμένοι από τις παγωμένες κλήσεις τηλεδιάσκεψης ή τις φωτογραφίες WhatsApp που δεν φορτώνονται.

Η επιβράδυνση έχει επίσης εγείρει ερωτήματα από πελάτες στο εξωτερικό σχετικά με ζητήματα απορρήτου και τη μετάδοση ευαίσθητων δεδομένων μέσω πακιστανικών φίλτρων διαδικτύου.

Οι ξένοι επιχειρηματικοί εταίροι «χάνουν το ενδιαφέρον τους για το Πακιστάν», είπε ο 29χρονος μηχανικός δεδομένων Χαμάντ Κατάκ. «Η γενική αντίληψη για το Πακιστάν χειροτερεύει μέρα με τη μέρα».

Μπορεί να υπάρχουν ορισμένοι νόμιμοι λόγοι για τους Πακιστανούς αξιωματούχους να ασκούν αυστηρότερο έλεγχο σε μέρη του Διαδικτύου, είπε ο Κούγκελμαν, επικαλούμενος ύποπτες επιθέσεις στον κυβερνοχώρο από την Ινδία και τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης από μαχητές.

Αλλά περιορίζοντας τη συνδεσιμότητα σε όλους, συμπεριλαμβανομένων εκατομμυρίων υποστηρικτών του Kαν, οι αρχές κινδυνεύουν να συμβάλουν στη ριζοσπαστικοποίησή τους. «Έχετε ένα κόμμα με πολλή υποστήριξη, συμπεριλαμβανομένων πολλών νεαρών υποστηρικτών, που δεν έχουν πουθενά να διοχετεύσουν ειρηνικά τα παράπονά τους», είπε ο Κούγκελμαν. «Νομίζω ότι υπάρχουν κάποιες μακροπρόθεσμες ανησυχίες για το τι μπορεί να σημαίνει αυτό».

Με πληροφορίες από Washington Post