Αναπαύσου εν ειρήνη, Sony MiniDisc 1992-2011

Ήταν ένας διαφορετικός τρόπος ζωής τότε: αν ήθελες να ακούσεις μουσική, οι επιλογές μέσου ήταν συγκεκριμένες και απόλυτες – κασέτα, βινύλιο και CD ήχου (CD-data ήταν ακόμα σε πρώιμα στάδια) και φυσικά έπρεπε να προμηθευτείς το μουσικό άλμπουμ απαραίτητα από κάποιο κατάστημα λιανικής (Internet υπήρχε μεν, αλλά καθαρά για ενημερωτικούς και επικοινωνιακούς λόγους δε). Έχουμε γυρίσει, όπως καταλαβαίνετε, πίσω στα τέλη της δεκαετίας των 80s – αρχές 90s.

Είναι η εποχή που η τεχνολογία αρχίζει δειλά δειλά να δείχνει ότι θα εξαπλωθεί μελλοντικά σε όλους τους τομείς. Η αρχή έγινε βέβαια με τους οικιακούς υπολογιστές (Home micros), αλλά η πραγματική «εισβολή» στα μάτια του μέσου καταναλωτή έγινε αντιληπτή, μέσω της μουσικής βιομηχανίας.

Η πρώτη φορητή συσκευή DCC της Philips, DCC130

Οι επιχειρήσεις, κυρίως οι Philips και Sony, πειραματίζονταν πάνω σε νέες συσκευές αναπαραγωγής μουσικής και νέα φορμά, καθώς αισθάνονταν ότι το CD του 1981 (που ήταν κοινή ανάπτυξη των δύο εταιρειών, ασχέτως αν τα εύσημα τόσα χρόνια αποδίδονται στην Philips) είχε αρχίσει να δείχνει σημάδια γήρανσης, συγκριτικά με τις εξελιγμένες δυνατότητες που θα μπορούσαν να προσφερθούν χάρη στην ανεπτυγμένη πλέον ψηφιακή τεχνολογία.

Το εσωτερικό του DCC130 που αντίκριζε ο χρήστης όταν άνοιγε το καπάκι για να βάλει την DCC κασέτα

Έτσι, η Philips (με την αρωγή της Matsushita) παρουσίασε την (σε ελεύθερη μετάφραση) Ψηφιακή Συμπαγή Κασέτα ή αλλιώς DCC (Digital Compact Cassette).

Επειδή, όμως, τότε οι εταιρείες μεταξύ τους εμπλέκονταν στους λεγόμενους «Πολέμους των Φορμά», με τρανό παράδειγμα την «κόντρα» Sony-Philips στα τέλη 70s-αρχές 80s για την επικράτηση του μέσου για οικιακό βίντεο (Sony BETAmax και Philips VHS, με επικράτηση του τελευταίου), η Sony επέδειξε την ανταγωνιστική του DCC τεχνολογία, ονόματι DAT (Digital Audio Tape – Ψηφιακή Ταινία Ήχου).

Η πρώτη επιτραπέζια συσκευή DAT της Sony, DTC-1000ES

Ωστόσο, ήταν τόσο ανώτερο τεχνολογικά και κυρίως ιδιαίτερα ακριβό μέσο, που τελικά κατέληξε να χρησιμοποιείται καθαρά από επαγγελματίες (για αρκετά χρόνια).

Η πρώτη φορητή συσκευή DAT: Sony TDC-D10

Η Sony, λοιπόν, αποφάσισε ότι ήρθε η στιγμή να δώσει στον λαό ένα καθαρά ψηφιακό φορμά, φθηνό, και εύκολο στη χρήση, που θα μπορούσε ταυτόχρονα να αποδίδει από ικανοποιητική έως αρκετά καλή ποιότητα ήχου για τα ώτα του μέσου καταναλωτή. Αυτό το φορμά παρουσιάστηκε στην Ιαπωνία τον Σεπτέμβριο του 1992 με την ονομασία Sony MiniDisc Walkman και λανσαρίστηκε στη λιανική τον Νοέμβριο με τη συσκευή Sony MiniDisc MZ-1, ενώ στην Ευρώπη / Η.Π.Α. έφθασε τον Δεκέμβριο του 1992.

Sony MZ-1, η πρώτη φορητή συσκευή MiniDisc του 1992

Πρόκειται για ένα τρομερά πρωτοποριακό φορμά για την εποχή, καθώς μπορούσε να προσφέρει σχεδόν την ποιότητα ενός μουσικού CD, αλλά χωρίς τις «ασθένειες» του ψηφιακού δίσκου, όπως τα «σπασίματα ήχου» (σαν το παλιό πήδημα της βελόνας του βινυλίου), όταν δεχόταν κραδασμούς το CD Walkman και την αργή εύρεση τραγουδιών / μετακίνηση μπρος-πίσω στη ροή του ήχου. Το MiniDisc Walkman έβαλε τις παραπάνω ασθένειες στο χρονοντούλαπο της ιστορίας για πάντα ανεπιστρεπτί. Το νέο φορμά προσέφερε 74 λεπτά συνεχόμενης ψηφιακής μουσικής (αργότερα 80 λεπτά), με απίστευτη ευκολία χειρισμού, επικοινωνία με υπολογιστή (ακραίος νεοτερισμός για την εποχή) και υψηλή φορητότητα λόγω μικρού μεγέθους της συσκευής και των MiniDisc «κασετών».

Όμως, η Sony (όπως και σχεδόν όλες οι εταιρείες της μουσικής βιομηχανίας αλλά και κινηματογραφικών ταινιών αργότερα), δεν υπολόγισε ένα σημαντικό παράγοντα που θα εμφανιζόταν λίγα χρόνια μετά (1996): το MP3 αρχείο ήχου (MPEG 1 Layer 3 – Motion Picture Expert Group), το οποίο με την απύθμενη δύναμη μετάδοσης του Internet (που είχε αρχίσει να διαδίδεται με εξωφρενικούς ρυθμούς μετά το 1996) κυριολεκτικά άρχισε να σαρώνει… τα πάντα.

Το δέλεαρ του «δωρεάν» (τα εισαγωγικά υπάρχουν, καθώς τότε γινόταν παράνομα από τους χρήστες) κατεβάσματος μουσικής σε μορφή MP3 από το Διαδίκτυο ή αγοράς ενός (πανάκριβου συγκριτικά) δίσκου βινυλίου, CD ή ακόμα και του νέου MiniDisc ήταν ουσιαστικά ανύπαρκτο…

Η μαζική επιλογή του λαού είχε αρχίσει να διαφαίνεται: το MP3 ήρθε, θα παραμείνει και θα κατακτήσει τα πάντα. Με την έλευση των iPod της Apple στην αρχή της επόμενης δεκαετίας (2000), ενώ ήδη είχαν παρουσιαστεί φορητές συσκευές αναπαραγωγής MP3 από άλλες εταιρείες αλλά με κακή έως μέτρια εμπορική επιτυχία, τα νερό μπήκε στο αυλάκι μόνιμα: το MP3όφωνο έγινε το απόλυτο στάνταρντ, το Διαδίκτυο συνδέθηκε άρρηκτα με τη μουσική, ενώ στην πορεία μπήκαν στο «παιχνίδι» και τα κινητά τηλέφωνα (με τη δυνατότητα αναπαραγωγής αρχείων MP3).

Έτσι, το Sony MiniDisc όχι μόνο έδειχνε παρωχημένο τεχνολογικά, αλλά και λίαν ακριβό, μην μπορώντας πλέον να συναγωνιστεί (ανταγωνιστεί ούτε λόγος) τα καλούδια της νέας πλήρους ψηφιακής και διαδικτυακής εποχής. Όμως, οι οπαδοί του MiniDisc, όσοι είχαν απομείνει, συνέχιζαν να το υποστηρίζουν, με αποτέλεσμα να κρατιέται εν ζωή, έστω υπό… κωματώδη κατάσταση.

Κάποια στιγμή όμως, όπως και στην πραγματική ζωή, έτσι και στην τεχνολογική, επέρχεται το τέλος: η Sony ανακοίνωσε τη λήξη παραγωγής συσκευών MiniDisc σε δύο μήνες, τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, ύστερα από 19 ολόκληρα χρόνια παρουσίας του φορμά στην παγκόσμια αγορά. Δίσκοι MiniDisc θα συνεχίσουν να παράγονται από την εταιρεία, χωρίς να έχει διευκρινιστεί για πόσο χρονικό διάστημα ακόμα, αυτό που έχει σημασία όμως είναι το γεγονός ότι το MiniDisc πήρε πια τη θέση του στην ιστορία της τεχνολογίας, όπως συνέβη με την κασέτα και τη δισκέτα των 3.5 ιντσών (http://www.zougla.gr/page.ashx?pid=2&aid=129051&cid=36).

Αναπαύσου εν ειρήνη λοιπόν, Sony MiniDisc, ευχαριστούμε για την ψηφιακή σου προσπάθεια και την έλευση της πλήρους ψηφιακής νοοτροπίας στην αναπαραγωγή της μουσικής. 1992-2011