Ξεχωριστό αιγαιοπελαγίτικο νησί, η Χίος, πασίγνωστη για τη μοναδική στον κόσμο μαστίχα της, έχει πολλά κρυμμένα μυστικά που σας καλεί να ανακαλύψετε. Παραλίες με άγρια ομορφιά και κρυστάλλινα νερά, μεσαιωνικά χωριά που σφύζουν από ζωντάνια, δέντρα που δακρύζουν, ένας εύφορος κάμπος με αρχοντόσπιτα, μοσχοβολιστά περιβόλια με εσπεριδοειδή, ζωγραφιστά σπίτια, βοτσαλωτές αυλές και αυθεντικές γεύσεις… Οι διακοπές στη Χίο θα σας μείνουν σίγουρα αξέχαστες!
Τα περίφημα μαστιχοχώρια
Το οδοιπορικό στα 20 μεσαιωνικά μαστιχοχώρια στη νότια Χίο είναι σκέτη μαγεία. Μεστά, Πυργί, Βέσσα, Ολύμποι, Αρμόλια, Νένητα, Πατρικά είναι τα πιο εντυπωσιακά καστροχώρια.
Απολαύστε βόλτες στα δρομάκια τους και αν έρθετε στο νησί τον Αύγουστο, δείτε στα γύρω κτήματα τα μαστιχόδεντρα να δακρύζουν.
Στα καλοδιατηρημένα Μεστά τριγυρίστε στον μεσαιωνικό λαβύρινθο, στα στενά καλντερίμια με τις καμάρες πάνω στις οποίες είναι χτισμένες κατοικίες και καθίστε να ξαποστάσετε στην όμορφη πλατεία.
Στο Πυργί θαυμάστε τα υπέροχα «ξυστά» στους τοίχους των σπιτιών, τα γεωμετρικά μοτίβα, και επισκεφθείτε το πολύ ενδιαφέρον Μουσείο Μαστίχας Χίου.
Λόφοι γεμάτοι μαστιχόδεντρα κυκλώνουν την Καλαμωτή που μοσχομυρίζει μαστίχα. Όποιο καλντερίμι της και να ακολουθήσετε θα βγείτε στην πλατεία με τα καφενεία και τα μαγαζάκια.
Ο αρχοντικός Κάμπος της Χίου
Από τις ομορφότερες περιοχές του νησιού, η εύφορη κοιλάδα θα σας μαγέψει. Μεγάλα περιβόλια εσπεριδοειδών, στενά δρομάκια, τεράστιοι κόκκινοι μαντρότοιχοι, παραδοσιακές αυλόπορτες και εντυπωσιακές επαύλεις με ιδιαίτερη αρχιτεκτονική, βοτσαλωτές αυλές, μαρμάρινες στέρνες, πηγάδια και πέργκολες.
Στον Κάμπο της Χίου κάποτε έμεναν άρχοντες, Γενοβέζοι και αργότερα πλούσιοι Χιώτες, ενώ στις μέρες μας αρκετές πολυτελείς αγροικίες έχουν μετατραπεί σε ξενώνες. Εδώ θα έχετε την ευκαιρία να κάνετε απολαυστικές ποδηλατάδες, να δοκιμάσετε προϊόντα με το πασίγνωστο χιώτικο μανταρίνι που καλλιεργείται αποκλειστικά στον Κάμπο της Χίου από το 1850, αλλά και να μάθετε την ιστορία της κοιλάδας στο Μουσείο Εσπεριδοειδών.
Ο επιβλητικός Ανάβατος
Η πέτρινη καστροπολιτεία, ο «Μυστράς του Αιγαίου», ένα ακατοίκητο φρούριο δίπλα στον γκρεμό κόβει την ανάσα. Ο μεσαιωνικός – βυζαντινός οικισμός, κρυμμένος και δύσβατος, βρίσκεται στο κέντρο του νησιού. Περπατήστε στα πέτρινα καλντερίμια του ανάμεσα στα κυβόσχημα σπίτια με τα μικρά παράθυρα και αφουγκραστείτε την ιστορία αυτού του σημαντικού μνημείου που υπήρξε το τελευταίο προπύργιο της ελευθερίας και το Ζάλογγο της Χίου στην επανάσταση του 1822.
Σε κοντινή απόσταση θα συναντήσετε το όμορφο μεσαιωνικό χωριό Αυγώνυμα, σε υψόμετρο 500 μέτρων, να ατενίζει το πευκοδάσος του Προβατά και το απέραντο γαλάζιο του Αιγαίου. Πολλά από τα πέτρινα σπίτια του οικισμού επικοινωνούσαν μεταξύ τους για να διαφεύγουν οι κάτοικοι όταν δέχονταν πειρατικές επιδρομές. Τα πρώτα κτίσματα χρονολογούνται στον 11ο αιώνα.
Η πόλη της Χίου (ή Χώρα)
Ατενίζοντας τα παράλια της Μικράς Ασίας, η πόλη απλώνεται περίπου στο μέσο της ανατολικής πλευράς του νησιού. Η ιστορία της μετρά πάνω από τρεις χιλιετίες. Χτίστηκε από Ίωνες λίγο πριν από το 1.000 π.Χ. και γνώρισε περιόδους ακμής, παρακμής και καταστροφών. Είναι μια πόλη που αξίζει να την περπατήσετε, αν και δεν εξαντλείται σε μία μέρα. Εδώ θα ευχαριστηθείτε βόλτες στην προκυμαία (τον πεζόδρομο του κεντρικού λιμανιού), σε ένα από τα πιο ζωντανά σημεία της Χώρας με πολλά καφέ, ουζερί και εστιατόρια.
Ο περίπατος στην Απλωταριά θα σας φέρει στην αγορά, σε παλιά αρχοντικά του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα, σε αξιοθέατα και μνημεία που αφηγούνται κομμάτια της ιστορίας του νησιού. Ο κεντρικός δρόμος που διασχίζει την παλιά πόλη θα σας οδηγήσει στο Κάστρο της Χίου, το μεσαιωνικό φρούριο που διατηρεί ζωντανό τον οικισμό του από την εποχή που ανεγέρθηκε στη θέση της αρχαίας πόλης τον 11ο αιώνα. Περιηγηθείτε στα στενά δρομάκια του και δείτε κτίρια από διάφορες χρονικές περιόδους και ερείπια.
Στην παλιά πόλη θα βρείτε και το μεσαιωνικό Παλάτι του Ιουστινιανού. Λειτουργεί ως εκθεσιακός χώρος με ψηφιδωτά, τοιχογραφίες και ξυλόγλυπτα, ενώ παλιότερα ήταν φυλακή όπου κρατήθηκαν οι 70 προύχοντες της Xίου προτού οδηγηθούν στην αγχόνη το 1822.
Ακολουθώντας ένα δρόμο προς το τέλος της Απλωταριάς, θα φτάσετε στο Γυμνάσιο που ιδρύθηκε το 1792, στη Μητρόπολη και στη Βιβλιοθήκη του Κοραή, η οποία αριθμεί δεκάδες χιλιάδες τόμους και φιλοξενεί Πινακοθήκη και Λαογραφικό Μουσείο. Στα βόρεια της Απλωταριάς θα συναντήσετε την πλατεία Βουνακίου με τα διοικητικά κτίρια της Περιφερειακής Ενότητας Χίου, το Δημαρχείο, το Μετζιτιέ Τζαμί που στεγάζει το Βυζαντινό Μουσείο και τον δροσερό Δημοτικό Κήπο.
Κοντά στην πλατεία, θα δείτε το Μπαϊρακλή Τζαμί, το Οσμανιέ Τζαμί και οθωμανικές κρήνες από την εποχή της Τουρκοκρατίας. Γνωρίστε και τη ναυτική παράδοση της Χίου με μια επίσκεψη στο Ναυτικό Μουσείο στο νότιο τμήμα της πόλης, όπου εκτείνονται συνοικίες που κατοικήθηκαν κατά τον 20ό αιώνα. Στην ίδια περιοχή βρίσκονται το Αρχαιολογικό Μουσείο, το Πανεπιστήμιο Αιγαίου και το κεντρικό γήπεδο της πόλης.
Παραλίες
Σε μικρή απόσταση από την πόλη της Χίου θα βρείτε οργανωμένες παραλίες με πεντακάθαρα νερά όπως ο Όρμος του Λω, ο Αφανής Ναύτης και η Δασκαλόπετρα, δημοφιλής βοτσαλωτή παραλία, δίπλα στο ομώνυμο γραφικό λιμανάκι με τις ψαρόβαρκες. Η περιοχή της Δασκαλόπετρας οφείλει το όνομά της στον Όμηρο, ο οποίος – σύμφωνα με την παράδοση – δίδασκε εδώ τα έπη του. Δείτε την περίφημη Πέτρα του Ομήρου, τον πεπλατυσμένο βράχο με το ναΐσκο της θεάς Κυβέλης.
Στη νότια πλευρά του νησιού θα έχετε πολλές επιλογές, με κορυφαία τα διάσημα Μαύρα Βόλια που εντυπωσιάζουν με τα μαύρα βότσαλα, το μοναδικό ηφαιστειογενές τοπίο και τα πεντακάθαρα νερά, καθώς και τα γραφικά Βρουλίδια με τα ολόλευκα βράχια.
Στην περιοχή των μεσαιωνικών οικισμών μπορείτε να κολυμπήσετε σε υπέροχες παραλίες όπως η Αποθήκα με τα κρυστάλλινα νερά και το ψιλό βότσαλο, η Αυλωνιά, η Αγία Δύναμη, η Καρύντα, τα Σαλάγωνα και τα Δίδυμα με τα γαλαζοπράσινα νερά.
Μία από τις πιο γνωστές αμμουδιές είναι ο τουριστικός Καρφάς, που απέχει 7 χλμ. από την πόλη. Πιο κάτω, θα βρείτε τη δημοφιλή ακτή του Μέγα Λιμιώνα με λιγότερο λεπτή άμμο, τη βοτσαλωτή Αγία Φωτιά, την παραλία του Καταρράκτη με τις εξαιρετικές ψαροταβέρνες και την κοσμοπολίτικη Κώμη, τη μεγάλη αμμουδερή παραλία όπου συρρέει η νεολαία τις Κυριακές για ξέφρενη διασκέδαση στα beach bar.
Στη δυτική και βόρεια Χίο μπορείτε να επισκεφθείτε δεκάδες μικρούς και μεγάλους κόλπους με τιρκουάζ, κρύα νερά και πεύκα που φτάνουν μέχρι τη θάλασσα. Στο βορρά ξεχωρίζουν οι παραλίες Λιθί και Ελίντα, ενώ στη διαδρομή από τα Μεστά μέχρι τη Βολισσό, θα συναντήσετε- μεταξύ άλλων – και τις παραλίες Αγία Ειρήνη, Μετόχι, Τηγάνι, Τραχήλι, Πραστιά, Μαγεμένα, Μάναγρος, Λημνιά (επίνειο της Βολισσού), Λευκάθια, Λήμνο και την Αγία Μαρκέλλα με το ολόλευκο μοναστήρι. Στην περιοχή των Καρδαμύλων μπορείτε να επισκεφθείτε τρεις βοτσαλωτές ακτές, τον Γιόσσωνα, το Γιαλυσκάρι και το Ναγό, με τον ιδιαίτερο χαρακτήρα που του προσδίδει μια ρεματιά με πλατάνια.
Από τις παραλίες της βορειοδυτικής Χίου διακρίνονται τα Ψαρά. Μπορείτε να κάνετε μονοήμερη εκδρομή στο ιστορικό νησί με πλοίο από τα Λημνιά και να γνωρίσετε τις εξίσου όμορφες παραλίες του.
Εξερευνώντας τη Βόρεια Χίο
Ανακαλύψτε τη φυσική ομορφιά της Βόρειας Χίου. Χωριουδάκια σκαρφαλωμένα σε πελώριους ορεινούς όγκους, μαγευτικά τοπία γύρω από το ψηλότερο βουνό, το Πελινναίο, πλούσια βλάστηση με άφθονα νερά, καστανιές, πλατάνια και χωματόδρομοι που οδηγούν σε κρυφές παρθένες παραλίες. Βορειοδυτικά, επισκεφθείτε τη Βολισσό, αμφιθεατρικά χτισμένη με το μεσαιωνικό κάστρο της να δεσπόζει, και βορειοανατολικά τα Καρδάμυλα, τα Άνω μέσα στα πλατάνια και τα Κάτω με τα αρχοντικά να φτάνουν μέχρι τη θάλασσα.
Αν είστε φαν της πεζοπορίας, ο βορράς σας επιφυλάσσει ιδιαίτερες εμπειρίες. Ακολουθείστε την ωραία διαδρομή που διασχίζει το φαράγγι των Καμπιών στο Πελινναίο όρος δίπλα στο ποτάμι, καταλήγοντας στην παραλία του χωριού. Αν επιλέξετε να περπατήσετε γύρω από τη Βολισσό, θα δείτε ελαιώνες, εκκλησάκια και νερόμυλους, ενώ στα Καρδάμυλα μπορείτε να απολαύσετε πεζοπορία στο σηματοδοτημένο μονοπάτι που οδηγεί στο Κάστρο της Γριάς.
Νέα Μονή Χίου
Το σημαντικότερο μοναστήρι της Χίου είναι γνωστό για τα αριστοτεχνικά ψηφιδωτά του, καθώς και για το μακάβριο θέαμα των κρανίων των 800 σφαγιασθέντων μοναχών που βρίσκονται στο παρεκκλήσι του Τιμίου Σταυρού. Ιδρύθηκε το 1024 από τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Θ’ Μονομάχο και ερημώθηκε όταν οι Τούρκοι, ψάχνοντας για θησαυρούς, έσφαξαν όλους τους μοναχούς. Η Νέα Μονή έχει χαρακτηριστεί Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς από την UNESCO.
Χιώτικη γαστρονομία
Εκτός από τη φημισμένη μαστίχα και τα εσπεριδοειδή, η Χίος παράγει μια μεγάλη ποικιλία τοπικών προϊόντων: βούτυρα και τυριά (όπως το μαστέλο), φρέσκα ή διατηρημένα λαχανικά (τουρσιά, κρίταμα κ.α), φρούτα (όπως βανίλιες, κορόμηλα και πετροκέρασα), ούζο, λικέρ και κρασιά, παστέλια και άλλα χιώτικα γλυκά. Από τοπικά πιάτα δοκιμάστε συνταγές με χειροποίητα ζυμαρικά, φρέσκα ψάρια και θαλασσινά.
