Οδοιπορικό στα Ζωνιανά

Έντονο είναι τα τελευταία χρόνια το τουριστικό ενδιαφέρον για τα Ζωνιανά, για τους φυσιολάτρες και τους «προσκυνητές» του Ψηλορείτη.

Ξεκινώντας το οδοιπορικό μας από τον Άγιο Σύλλα απολαμβάνουμε την όμορφη θέα από τη γέφυρα προς τον ποταμό με την πυκνή και όμορφη βλάστηση. Υπάρχει μονοπάτι Ε4, η ραχοκοκαλιά δηλαδή του αγροτουρισμού και άλλων εναλλακτικών μορφών τουρισμού, το οποίο ανεβαίνει από Άγιο Σύλλα – Δαμαβόλου – Αβδανίτες – Επισκοπή – Γαράζο, δυστυχώς όμως οι πολλές περιφράξεις κατά μήκος της διαδρομής το καθιστούν περισσότερο ως… ειδική διαδρομή για τους τολμηρούς.

Στρίβουμε με κατεύθυνση το χωριουδάκι του Δαμαβόλου πίνοντας μια σύντομη ρακή στο καφενείο του Τζιτζαλή. Οι αυθόρμητες παρέες που δημιουργούνται υπόσχονται ένα καλό ξεκίνημα, γεμάτο κέφι και πηγαίο χιούμορ. Απέναντι από το καφενείο είναι το Ηρώων του χωριού στη γωνία του δρόμου.

Προχωρώντας προς τα όμορφα σοκάκια καταλήγουμε στην εκκλησία του Δαμαβόλου, παρατηρώντας τις πεζούλες στις παρυφές του δρόμου στις οποίες κάθονται ο νοικοκυρές μετά το σούρουπο. Αξίζει τον κόπο η επίσκεψη στο πετρόκτιστο και ιδιαίτερα προσεγμένο και λειτουργικό εκκλησάκι του Χριστού, που δεσπόζει στη μικρή πλατεία του χωριού, απέναντι από το πνευματικό κέντρο της ενορίας. Ανηφορίζουμε προς τον Άγιο Ιωάννη.

Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα προσεγμένο χωριό, στο οποίο εντύπωση προκαλεί το υπέροχο πλακόστρωτο οδόστρωμα και οι πολλές αναπαλαιώσεις των κτιρίων και των σπιτιών, προσδίδοντάς του τον χαρακτήρα του γραφικού. Το αποτέλεσμα της σύγχρονης παρέμβασης αν μη τι άλλο δημιουργεί μια πολύ όμορφη εικόνα δένοντας την παράδοση με τις σύγχρονες ιδέες τις αρχιτεκτονικής, σύμφωνες πάντα με τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του Μυλοποτάμου, κατατάσσοντας τον ανακηρυγμένο αυτόν ως παραδοσιακό οικισμό παράδειγμα προς μίμηση σε όλον τον Μυλοπόταμο και την Κρήτη.

Ανηφορίζοντας προς τα πάνω χωριά του Μυλοποτάμου φτάνουμε στην Κάλυβο και τα Λιβάδια, δύο χωριά γεμάτα από κόσμο –τον 15Αυγουστο μάλιστα δημιουργείται και… κυκλοφοριακή συμφόρηση, καθώς το πλήθος των παρκαρισμένων αυτοκινήτων αφήνει μόνο ένα ρεύμα ανοιχτό ανά κατεύθυνση. Οι πολυτελείς οικοδομές που χτίζονται, η ανάπτυξη του χωριού και οι υποδομές όπως τα μεγάλα σχολεία και το γήπεδο ποδοσφαίρου των Λιβαδιών, προσδίδουν μια εικόνα ευοίωνου μέλλοντος, σε μια χώρα που η τάση που υπάρχει είναι η έντονη αστικοποίηση.

Οι επιλογές στα καφενεία και στις τοπικές ταβέρνες είναι αρκετές, όπου ο επισκέπτης μπορεί να γευτεί τις παραδοσιακές μυλοποταμίτικες λιχουδιές, ενώ η βόλτα στην πλατεία των Λιβαδιών και η παρατήρηση των μνημείων των πεσόντων της πρόσφατης ιστορίας ενδείκνυται και δένουν το ένδοξο παλικαρίσιο παρελθόν του τόπου με το παρόν.

Συνεχίζοντας την κατεύθυνση μας στον πάνω Μυλοπόταμο περνάμε από την Κράνα, την πατρίδα του αγωνιστή του Αρκαδίου Παπα – Κρανιώτη. Διασχίζοντας το χωριό κατευθυνόμαστε δεξιά ανεβαίνοντας στα Κρανιώτικα Όρη απολαμβάνοντας την όμορφη θέα προς το χωριό και την άγρια φύση.

Ζωνιανά

Λίγα λεπτά ακόμη οδήγηση και φτάνουμε στα Ζωνιανά. Το χωριό σφύζει από ζωή σε όλα του τα δρομάκια, τόσο από νέους όσο και από γεροντότερους, οι οποίοι φορούν τις παραδοσιακές κρητικές φορεσιές και καλωσορίζουν πρόσχαρα τον επισκέπτη, όπως κάθε καλός κρητικός οικοδεσπότης, επιβεβαιώνοντας τη μαντινάδα

«Στον πάνω Μυλοπόταμο άμε και κάμε βόλτα
Και πες μου αν ήβρηκες ποτέ κλειστή την πόρτα».

Το Μουσείο Κέρινων Ομοιωμάτων στο κέντρο του χωριού αποτελεί μια ευχάριστη έκπληξη: ένας πολύ προσεγμένος χώρος με κέρινα ομοιώματα όπου παρουσιάζονται προσωπικότητες αλλά και ιστορικά πεπραγμένα της Κρήτης όλων των αιώνων: ο Ελευθέριος Βενιζέλος στο τραπέζι της διπλωματίας, ο Νικηφόρος Φωκάς ετοιμάζει τις εκστρατείες του και, ως αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας μας, εντυπωσιάζουν οι αναπαραστάσεις των τρόπων βασανισμού και θανάτωσης των πατριωτών που μαρτύρησαν από το τουρκικό μαχαίρι (καθώς και με χίλιους δυο άλλους τρόπους) και θα υπενθυμίσουν στον επισκέπτη ότι η ελευθερία του τόπου μας είναι ποτισμένη με το αίμα των παλικαριών του.

Τα Ζωνιανά έχουν όμως να επιδείξουν και… φυσική ιστορία. Το σπήλαιο Σφενδόνη, στην άκρη του χωριού, με ιδιαίτερα οργανωμένες υποδομές για να δέχεται τον επισκέπτη και αναλυτική ξενάγηση στους χώρους του, αποτελεί έναν «υποχρεωτικό» προορισμό για τον περιηγητή των φυσικών ομορφιών του Μυλοποτάμου. Μέσα στο σπήλαιο (Σπήλιο για τους ντόπιους) υπάρχουν μεγάλοι διάδρομοι και οι οροφές του στηρίζονται σε μεγάλες κολώνες που έχουν δημιουργηθεί από σταλαχτίτες και σταλαγμίτες, ενώ ενδιαφέρον παρουσιάζει και η πανίδα του σπηλαίου (νυχτοπεταλούδες και άλλα σπάνια εντομοειδή, ποντίκια και νυχτερίδες). Κατά τη μυθολογία, λένε, ότι το Σπήλαιο αυτό χρησιμοποιούνταν ως καταφύγιο του Αγίου Αντωνίου από τον οποίο πήρε και το όνομα.

Φεύγοντας, αναρωτιόμαστε γιατί δεν βρίσκουμε παραδοσιακά μαγαζάκια με τοπικά προϊόντα –τα οποία θα τόνωναν εκτός από την τοπική οικονομία και τα καλώς κείμενα του μυλοποταμίτικου πολιτισμού και παράδοσης. Υπάρχει μόνο μία ταβέρνα στην είσοδο των Ζωνιανών, ενός χωριού που κατά τα άλλα φαίνεται για κάποιο λόγο να αποφεύγει την εξωστρέφεια που θα του επέτρεπε να ανακτήσει στον κρητικό χάρτη την εξέχουσα θέση που πραγματικά του αρμόζει.

Κείμενο-Φωτογραφίες:
Σωτήρης Σκουλούδης – Γιάννης Καστελιανός

Διαβάστε ακόμα: