Επιμέλεια: Γιάννα Μυράτ
Καθώς ο κόσμος τρίκλιζε από την κρίση του κορωνοϊού το φθινόπωρο του 2020, ο πρόεδρος του παγκόσμιου κυβερνώντος οργάνου του ποδοσφαίρου, Τζιάνι Ινφαντίνο, κατευθύνθηκε στη Ρώμη για μια συνάντηση με τον πρωθυπουργό της Ιταλίας.
Φορώντας μάσκες και αγγίζοντας αγκώνες, ο κ. Ινφαντίνο, ο πρόεδρος της FIFA, και ο πρωθυπουργός, Τζουζέπε Κόντε, χαιρέτισαν ο ένας τον άλλον μπροστά στις κάμερες, πριν εξαφανιστούν με τον πρόεδρο της ιταλικής ομοσπονδίας ποδοσφαίρου σε μια από τις περίτεχνες κρατικές αίθουσες του 16ου αιώνα στο Palazzo Chigi, την επίσημη κατοικία του Ιταλού ηγέτη.
Ο κ. Ινφαντίνο εξήγησε στη συνέχεια ότι μίλησαν για την ανάκαμψη της πορείας του ποδοσφαίρου μετά τις διακοπές λειτουργίας της πανδημίας. Δεν έκανε καμία αναφορά στο “άλλο” θέμα που είχε έρθει να συζητήσει.
Μακριά από τις τηλεοπτικές κάμερες, ο κ. Ινφαντίνο εξέπληξε τους Ιταλούς αποκαλύπτοντας ότι ήταν “κράχτης” στην προσπάθεια της Σαουδικής Αραβίας να διοργανώσει το μεγαλύτερο πρωτάθλημα ποδοσφαίρου, το Παγκόσμιο Κύπελλο. Η Σαουδική Αραβία είχε ήδη εξασφαλίσει την υποστήριξη της Αιγύπτου, είπε ο πρόεδρος της FIFA στους Ιταλούς αξιωματούχους και τώρα αναζητούσε έναν Ευρωπαίο εταίρο για ένα μοναδικό τουρνουά που θα διοργανωθεί σε τρεις ηπείρους το 2030. Η Ιταλία, είπε, θα μπορούσε να είναι αυτός ο εταίρος.
Today FIFA President Gianni Infantino met Italian Prime Minister Giuseppe Conte & Italian FA President Gabriele Gravina in Rome. It was Infantino’s first official visit outside Switzerland since the COVID pandemic started. https://t.co/oWZn5o8PMf pic.twitter.com/xjV1RKgVDf
— FIFA Media (@fifamedia) September 9, 2020
Ο κ. Κόντε άκουσε ευγενικά, γνωρίζοντας ωστόσο ότι μια τέτοια συνεργασία ήταν πολιτικά αδύνατη: η Ιταλία είχε τεταμένες σχέσεις με την Αίγυπτο λόγω της βίαιης δολοφονίας ενός νεαρού Ιταλού μεταπτυχιακού φοιτητή στο Κάιρο το 2016, και υπήρχε συνεχής δυσφορία σε όλη την Ευρώπη για τον ρόλο της Σαουδικής Αραβίας στη δολοφονία του Τζαμάλ Κασόγκι το 2018, του αρθρογράφου της Washington Post.
Η ιταλική αντίδραση στην πρόταση του κ. Ινφαντίνο ήταν στην αρχή «συνετή και μέσα σε λίγες ώρες αρνητική», είπε ο Πιέτρο Μπενάσι, ο οποίος ήταν ο ανώτερος διπλωματικός σύμβουλος του πρωθυπουργού. Η χώρα είπε όχι.
Τρία χρόνια αργότερα, η Σαουδική Αραβία θα έπαιρνε το βραβείο της ούτως ή άλλως. Στις 31 Οκτωβρίου, μετά από μια ταχεία διαδικασία που αιφνιδίασε τα μέλη της, η FIFA επιβεβαίωσε ότι η Σαουδική Αραβία ήταν ο μοναδικός πλειοδότης για το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2034. Μέσα σε λίγες ώρες, ο κ. Ινφαντίνο άφησε να εννοηθεί σε μια ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι η χώρα ως οικοδέσποινα ήταν τελειωμένη υπόθεση, και άλλοι ηγέτες του Κόλπου το χαιρέτησαν ως «αραβική νίκη» — παρόλο που η επίσημη ψηφοφορία απείχε σχεδόν ένα χρόνο.
Για πολλούς στο ποδόσφαιρο, η υπεράσπιση της Σαουδικής Αραβίας από πλευράς του του κ. Ινφαντίνο δεν ήταν κάτι καινούργιο. Στα χρόνια από την επίσκεψή του στη Ρώμη, είχε επίσης προωθήσει την ιδέα της συνδιοργάνωσης των Σαουδάραβων στην Ελλάδα, υπερασπίστηκε τις επενδύσεις πολλών εκατομμυρίων δολαρίων της Σαουδικής Αραβίας στο ποδόσφαιρο, και βοήθησε τις αλλαγές στους κανόνες που θα διασφάλιζαν στο βασίλειο το Παγκόσμιο Κύπελλο.
Οι προσπάθειές του έχουν κάνει πολλούς στο ποδόσφαιρο να ανησυχούν για τα κίνητρα του κ. Ινφαντίνο και να αναρωτιούνται εάν χρησιμοποιεί τη θέση του για να δώσει προτεραιότητα στα συμφέροντα της FIFA ή σε εκείνα ενός φιλικού εταίρου που αξιοποιεί τον πλούτο του για να ασκήσει επιρροή στο άθλημα.
«Πώς μπορούμε να ελέγξουμε ότι η ανάπτυξη του παιχνιδιού και οι αξίες του παιχνιδιού οδηγούν τον δρόμο και όχι οι προσωπικές σχέσεις;» είπε η Λίζε Κλάβενες, η πρόεδρος της Νορβηγικής ομοσπονδίας ποδοσφαίρου και επικρίτρια της διακυβέρνησης της FIFA.
Η FIFA, μέσω εκπροσώπου, απάντησε σε ερωτήσεις σχετικά με τις ενέργειες του κ. Ινφαντίνο εκ μέρους του προέδρου και είπε ότι δεν έγινε τίποτα ακατάλληλο για να διασφαλιστεί ότι το Παγκόσμιο Κύπελλο θα πάει σε έναν προτιμώμενο υποψήφιο. «Η επιλογή των χώρων για το Παγκόσμιο Κύπελλο της FIFA πραγματοποιείται μέσω μιας ανοιχτής και διαφανούς διαδικασίας υποβολής προσφορών», είπε ο εκπρόσωπος, προσθέτοντας ότι ο κ. Ινφαντίνο δεν «πυροδότησε, ούτε ξεκίνησε» συζητήσεις για την προσφορά της Σαουδικής Αραβίας με πιθανούς εταίρους.
Ωστόσο, η ταχύτητα και η μυστικότητα με την οποία η FIFA χειρίστηκε τα δικαιώματα φιλοξενίας για τα τουρνουά του 2030 και του 2034 έχουν επιφέρει νέα κριτική στον τρόπο που διοικείται το ποδόσφαιρο και πώς οι πιο συνεπακόλουθες αποφάσεις του οργανισμού λαμβάνονται τώρα από μια μικρή ομάδα κορυφαίων στελεχών, με επικεφαλής τον κ. Ινφαντίνο, και στη συνέχεια σφραγίζονται από ένα ευέλικτο διοικητικό συμβούλιο.
«Αυτό που είναι απίστευτο είναι αυτή είναι η νέα FIFA», είπε ο Μιγκέλ Μαδούρο, ο πρώτος επικεφαλής διακυβέρνησης που διορίστηκε από τον κ. Ινφαντίνο εν μέσω υποσχέσεων για διαφάνεια και ηθικές μεταρρυθμίσεις. «Ωστόσο, βασικά επιστρέφουν στον ίδιο παλιό τρόπο απονομής Παγκοσμίων Κυπέλλων».
Η Σαουδική Αραβία δεν έκρυψε ποτέ την επιθυμία της να φιλοξενήσει ένα. Υπό τον διάδοχο του θρόνου Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, το κράτος της Σαουδικής Αραβίας έχει δώσει στον αθλητισμό εξέχοντα ρόλο στις προσπάθειες προβολής μιας νέας εικόνας της χώρας: ζωντανή, μοντέρνα, ανοιχτή. Έχουν δαπανηθεί δισεκατομμύρια για αγώνες πυγμαχίας, αγώνες αυτοκινήτου Formula 1, το LIV Golf και, πιο πρόσφατα, για να προσελκύσουν μερικούς από τους πιο διάσημους αστέρες του ποδοσφαίρου στον κόσμο στο εγχώριο πρωτάθλημα της Σαουδικής Αραβίας.
Η Σαουδική Αραβία έχει χρησιμοποιήσει τον τεράστιο πλούτο της για να προσελκύσει αστέρια ποδοσφαίρου όπως ο Κριστιάνο Ρονάλντο στο εγχώριο πρωτάθλημα ποδοσφαίρου της
Το μεγαλύτερο έπαθλο, όμως, ήταν πάντα το Παγκόσμιο Κύπελλο. Και στον κ. Ινφαντίνο, η Σαουδική Αραβία βρήκε έναν ενθουσιώδη σύμμαχο. Από πολλές απόψεις, οι φιλοδοξίες του βασιλείου συνδυάστηκαν με τις δικές του καθώς προσπαθούσε να δημιουργήσει νέα γεγονότα και έργα που καθόριζαν την κληρονομιά, τα οποία όλα θα απαιτούσαν σημαντικές εισροές νέου κεφαλαίου.
Το 2018, για παράδειγμα, ο κ. Ινφαντίνο κατέπληξε τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου της FIFA ζητώντας άδεια να κλείσει μια συμφωνία για νέους διαγωνισμούς με επενδυτές των οποίων την ταυτότητα αρνήθηκε να αποκαλύψει. (Μετά την κατάρρευση της συμφωνίας, προέκυψε ότι ο όμιλος πίσω από την προσφορά, η SoftBank, υπολόγιζε τη Σαουδική Αραβία μεταξύ των μεγαλύτερων υποστηρικτών της.) Τρία χρόνια αργότερα, ο κ. Ινφαντίνο εξόργισε πολλούς στο ποδόσφαιρο λέγοντας ότι η FIFA θα μελετούσε μια πρόταση — που προσφέρθηκε από την ομοσπονδία της Σαουδικής Αραβίας — να διεξάγει το Παγκόσμιο Κύπελλο κάθε δύο χρόνια. (Η μη δημοφιλής ιδέα απορρίφθηκε μετά από μια έξαλλη απάντηση.)
Παρά αυτές τις αποτυχίες, η σχέση μεταξύ του κ. Ινφαντίνο και της Σαουδικής Αραβίας έγινε πιο στενή. Έχει συχνά προωθήσει τις εκδηλώσεις του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και το 2021 πρωταγωνίστησε σε βίντεο που κυκλοφόρησε από το υπουργείο Αθλητισμού του. Τον Αύγουστο του 2022, αυτός και ο πρίγκιπας Μοχάμεντ μοιράστηκαν μια σουίτα σε έναν αγώνα πυγμαχίας στη Τζέντα. Μήνες αργότερα, ο πρόεδρος της FIFA ανταπέδωσε τη χάρη στον εναρκτήριο αγώνα του Παγκοσμίου Κυπέλλου στο Κατάρ. Μόλις τον περασμένο μήνα, οι άνδρες φωτογραφήθηκαν να κάθονται δίπλα-δίπλα σε μια ακόμη εκδήλωση στο Ριάντ.
Ο πρίγκιπας Μοχάμεντ, δεύτερος από αριστερά, με τον κύριο Ινφαντίνο, δεύτερος από δεξιά, σε αγώνα πυγμαχίας βαρέων βαρών στη Τζέντα πέρυσι
Ταυτόχρονα, ο κ. Ινφαντίνο είχε επίσης ιδιωτική διπλωματία που ωφέλησε τις φιλοδοξίες της Σαουδικής Αραβίας για το Παγκόσμιο Κύπελλο.
Αφού η Ιταλία μεταβίβασε τη συνεργασία σε μια προσφορά για Παγκόσμιο Κύπελλο, η Σαουδική Αραβία προσέγγισε την Ελλάδα με την προσφορά και ο κ. Ινφαντίνο συζήτησε την ιδέα με τον Έλληνα πρωθυπουργό στο περιθώριο συνεδρίασης του ΟΗΕ τον Σεπτέμβριο του 2021. Αλλά αυτή η ιδέα αποσύρθηκε όταν το Μαρόκο ένωσε τις δυνάμεις του με την Ισπανία και την Πορτογαλία σε μια δυνητικά αήττητη προσπάθεια για το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2030.
Αντίθετα, η Σαουδική Αραβία άλλαξε την εστίασή της. Συνειδητοποιώντας ότι η πρόταση Ισπανίας-Πορτογαλίας-Μαρόκου θα πετύχαινε πιθανώς μια απίθανη προσφορά τεσσάρων εθνών από τη Νότια Αμερική, οι Σαουδάραβες συνειδητοποίησαν ότι θα μπορούσαν να επωφεληθούν από τους κανόνες της FIFA που θα εμπόδιζαν χώρες από την Ευρώπη και την Αφρική να διεκδικήσουν το τουρνουά του 2034 όταν ξεκίνησε αυτή η διαδικασία υποβολής προσφορών .
Στη συνέχεια η FIFA έκανε δύο ακόμη περίεργες κινήσεις.
Οι τρεις πρώτοι αγώνες του Παγκοσμίου Κυπέλλου 2030, όπως ανακοινώθηκε ξαφνικά, θα διεξαχθούν στην Ουρουγουάη, την Αργεντινή και την Παραγουάη ως εορτασμός της εκατονταετηρίδας του Παγκοσμίου Κυπέλλου. (Το πρώτο Παγκόσμιο Κύπελλο παίχτηκε στην Ουρουγουάη το 1930.) Αυτό έφερε τη Νότια Αμερική στην υποψηφιότητα Πορτογαλίας-Ισπανίας-Μαρόκου — και απέκλεισε μια ακόμη ήπειρο από τους επιλέξιμους πλειοδότες για το 2034.
Μια συμμαχία μεταξύ Πορτογαλίας, Μαρόκου και Ισπανίας έδωσε σε αυτές τις χώρες τα δικαιώματα για το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2030 κι άνοιξε το δρόμο για τη Σαουδική Αραβία για το 2034
Αλλά με τους οικοδεσπότες του 2030 ταξινομημένους, η FIFA είπε απροσδόκητα ότι προωθούσε τη διαδικασία υποβολής προσφορών για το τουρνουά του 2034 κατά τουλάχιστον τρία χρόνια, περιορίζοντας τις χώρες που θα μπορούσαν να υποβάλουν προσφορά για αυτό με τρόπους που ευνοούσαν την προσφορά της Σαουδικής Αραβίας. Για τις περισσότερες χώρες αυτό αντιπροσώπευε ένα αδύνατο χρονοδιάγραμμα: Στα ενδιαφερόμενα έθνη δόθηκαν μόνο 25 ημέρες για να εκφράσουν την πρόθεσή τους και μόνο λίγες εβδομάδες ακόμη για να υποβάλουν επίσημες προσφορές, οι οποίες συνήθως απαιτούν σημαντική κρατική υποστήριξη.
Ο κ. Ινφαντίνο ισχυρίστηκε ότι υπήρξε «ευρεία διαβούλευση» για την απόφαση. Αλλά η πρόεδρος της ομοσπονδίας της Νορβηγίας, είπε ότι το έμαθε μόνο όταν κυκλοφόρησε το επίσημο δελτίο ειδήσεων, και ο διευθύνων σύμβουλος του αυστραλιανού ποδοσφαίρου είπε ότι οι αλλαγές «μας εξέπληξαν λίγο».
Μεταξύ αυτών που δεν εκπλήσσονται; Η Σαουδική Αραβία. Μέσα σε λίγα λεπτά, κυκλοφόρησε μια δήλωση, που αποδίδεται στον πρίγκιπα Μοχάμεντ, ότι θα υποβάλει προσφορά για το 2034. Λίγες ώρες αργότερα, ο επικεφαλής του ασιατικού ποδοσφαίρου δήλωσε ότι η προσπάθεια της Σαουδικής Αραβίας θα έχει την πλήρη υποστήριξη όλων των μελών του.
Μέρες αργότερα, ο κ. Ινφαντίνο άφησε ελάχιστες αμφιβολίες για το αποτέλεσμα που ευνόησε. Σε μια σύνοδο κορυφής ασιατικών αξιωματούχων ποδοσφαίρου στην Τασκένδη του Ουζμπεκιστάν, και ξανά κατά τη διάρκεια μιας διαδικτυακής συνάντησης πολλών από τους ίδιους ηγέτες μια εβδομάδα αργότερα, ο πρόεδρος της FIFA προέτρεψε την ασιατική συνομοσπονδία —η οποία περιλαμβάνει την Αυστραλία— «να ενωθεί για το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2034». Το μήνυμα δεν ήταν ξεκάθαρο. Όμως ελήφθη.
Η Ινδονησία, η οποία μόλις μια εβδομάδα νωρίτερα είχε μιλήσει για προσφορά, απέσυρε το σχέδιό της. Η Αυστραλία, ο μόνος δυνητικός πλειοδότης που είχε απομείνει, αποσύρθηκε ώρες πριν από τη λήξη της προθεσμίας. Ο ανώτατος αξιωματούχος της, Τζέιμς Τζόνσον, δήλωσε αργότερα ότι η χώρα του είχε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η πρόταση δεν είχε καμία πιθανότητα έναντι ενός αντιπάλου με τόσο ισχυρή δημόσια υποστήριξη. «Οι αριθμοί», είπε, «είναι στοιβαγμένοι εναντίον μας».
Με πληροφορίες από New York Times
