Μία νέα στήλη επικοινωνίας προστέθηκε στη θεματογραφία της «zougla.gr», με την οποία φιλοδοξούμε να εγκαινιάσουμε ένα διάλογο μεταξύ των αναγνωστών και του εντεταλμένου ερευνητή σεισμολογίας, Γεράσιμου Χουλιάρα, ο οποίος θα απαντά σε κάθε ερώτημα ή προβληματισμό των αναγνωστών της ηλεκτρονικής εφημερίδας μας μέσω της φόρμας επικοινωνίας της κατηγορίας «Παρατηρητήριο Σεισμών».

Το πρώτο εξακριβωμένο τσουνάμι στην Ελλάδα ήταν «αμυντικό»

Ερώτηση

Κύριε Χουλιάρα, συγχαρητήρια για τη στάση σας ως επιστήμονας.

Θα ήθελα να σας υποβάλω 2 ερωτήματα:

1. Σχετικά με τον αν υπάρχει φόβος για εκδήλωση τσουνάμι στις ακτές του Θερμαϊκού από ενδεχόμενο σεισμό στο Αιγαίο;

2. Η ύπαρξη του ορεινού όγκου του Ολύμπου μπορεί να μειώσει την ταχύτητα των σεισμικών κυμάτων, σε ενδεχόμενο σεισμό από την περιοχή της Ελασσόνας;

Σας ευχαριστώ

Απάντηση

Τα θαλάσσια κύματα βαρύτητας, γνωστά ως τσουνάμι από την αντίστοιχη ιαπωνική λέξη, είναι κύματα που διαδίδονται στην επιφάνεια της θάλασσας με ταχύτητες που εξαρτώνται από το πάχος του νερού και είναι της τάξεως των 200 μέτρων ανά δευτερόλεπτο.

Δημιουργούνται από σεισμούς με εστίες υποθαλάσσιες περιοχές και δημιουργούνται όταν ο μηχανισμός του σεισμού παράγει ισχυρή κατακόρυφη μετατόπιση του θαλάσσιου πυθμένα.
Για τον Θερμαϊκό δεν έχει καταγραφεί τέτοιο γεγονός, όμως το 479 π.Χ. είναι εξακριβωμένο το πρώτο τσουνάμι στον Ελλαδικό χώρο στην Ποτίδαια της Δυτικής Χαλκιδικής, περιοχή Κασσάνδρας, που κατέστρεψε τότε τον Περσικό στόλο.

Όσο για τη δεύτερη ερώτηση σου, που αφορά στην ένταση του σεισμού, δηλαδή τα αποτελέσματα του σεισμού στους ανθρώπους και στις κατασκευές, είναι πολύπλοκο να υπολογιστεί και βασικά εξαρτάται από διάφορα στοιχεία της σεισμικής κίνησης, όπως η εδαφική επιτάχυνση, η ταχύτητα, η μετάθεση, η περίοδος και η διάρκεια, αλλά και από τον παράγοντα απόσβεσης και την πλαστικότητα.

Γι’ αυτό τον λόγο χρησιμοποιείται η κλίμακα Μερκάλι που είναι εμπειρική και αφορά στην ποιοτική εκτίμηση των βλαβών στο σημείο παρατήρησης.

Ερώτηση

Χρόνια πολλά. Θα ήθελα καταρχήν να σας ρωτήσω εάν η Κύπρος κινδυνεύει από τσουνάμι και, εάν ναι, τι μπορεί να κάνει το κράτος, για να προστατεύσει τον κόσμο;

Απάντηση

Όπως απάντησα και στην προηγούμενη ερώτηση υπάρχει ενδεχόμενο τσουνάμι, εφόσον ο σεισμός είναι υποθαλάσσιος και υπάρχει κατακόρυφη μετατόπιση του πυθμένα.

Εφόσον το τσουνάμι έρχεται μετά από τον σεισμό, μπορούμε με ένα καλό δίκτυο εξειδικευμένων οργάνων (σεισμογράφοι-παλιρροιογράφοι) να εκτιμήσουμε, εντός λίγων λεπτών, σε ποιες περιοχές υπάρχει πιθανότητα εκδήλωσης τσουνάμι μετά από έναν ισχυρό σεισμό.