Πέρασαν 4 μήνες από την καταγραφή του πιο πρόσφατου προσεισμικού σήματος από την ερευνητική ομάδα ΒΑΝ και την δημοσιευμένη επιστημονική εκτίμηση της ιδίας, για επερχόμενο ισχυρό σεισμό στην ευρύτερη περιοχή της κεντρικής Ελλάδας.
Από την πρώτη στιγμή που αυτή η επιστημονική πληροφορία δημοσιοποιήθηκε από τα ΜΜΕ, υπάρχει κατακλυσμός ερωτήσεων στο «Παρατηρητήριο Σεισμών» του zougla.gr -αλλά και προσωπικά και σε εμένα- από ανήσυχους πολίτες που αναζητούν απαντήσεις σχετικά με το θέμα αυτό. Ο καθηγητής Παναγιώτης Βαρώτσος έχει επιλέξει τη «δημόσια σιωπή», θεωρώντας ότι τα πειραματικά αποτελέσματα της επιστημονικής του ομάδας δεν πρέπει να απασχολούν τους πολίτες, αλλά μόνο την επιστημονική κοινότητα.
Πιστεύω ότι και οι δύο πλευρές -τόσο οι πολίτες που ανησυχούν όσο και ο κ. Βαρώτσος- έχουν δικαιολογημένη στάση, αλλά θα πρέπει να υπάρχει αναμφισβήτητα και ο σωστός και αδιάβλητος δίαυλος επικοινωνίας σημαντικών ερευνητικών αποτελεσμάτων που αφορούν στη ζωή μας, με τους ενδιαφερόμενους πολίτες. Πόσο μάλλον, όταν το θέμα της έρευνας αφορά στην πρόγνωση των σεισμών σε εμάς τους Έλληνες, που δοκιμαζόμαστε ασταμάτητα στην ιστορία μας από αυτό το φυσικό φαινόμενο.
Το 80% του στερεού φλοιού της Γής, όπου γίνονται και οι καταστροφικοί σεισμοί, αποτελείται από πετρώματα και ορυκτά, τα οποία σε εργαστηριακά πειράματα αντιδρούν στο φαινόμενο της πίεσης με την εκπομπή ηλεκτρικού ρεύματος (ο πυρίτης ή η τσακμακόπετρα, για παράδειγμα). Με λίγα και απλά λόγια, αυτό ακριβώς προσπαθεί να ανιχνεύσει με επίγειες γεωφυσικές μετρήσεις και η «μέθοδος ΒΑΝ» πριν από μεγάλους σεισμούς στην Ελλάδα, από το 1981.
Με εκατοντάδες επιστημονικές αναφορές στο έργο τους, μετά από 28 χρόνια σκληρής δουλειάς στο Παν/μιο Αθηνών, είναι γεγονός ότι το ΒΑΝ αποτελεί μια σημαντική βάση δεδομένων από ενόργανες μετρήσεις και αποτελέσματα, η οποία πρέπει να τύχει στη συνέχεια και αξιοποίησης. Δουλεύοντας κοντά στον καθηγητή Βαρώτσο, από το 1983, έμαθα ότι στο πείραμα ό,τι αποτέλεσμα και να έχεις το εξετάζεις. Είτε είναι αυτό πού προσδοκάς είτε όχι, δεν παύει να είναι αποτέλεσμα… πληροφορία… γνώση. Τα ποσοστά επιτυχίας-αποτυχίας ενός πειράματος πρέπει να καθορίζεται από ειδικούς στο αντικείμενο και όχι από αυτούς που θέλουν να είναι ό,τι αυτοί δηλώνουν ότι είναι.
Η έρευνα στα Παν/μια και στα Ερευνητικά Ιδρύματα -ανάλογη με την ποιότητα της παιδείας μας-, πασχίζει για πρόοδο με μόνη κινητήρια δύναμη το πάθος για γνώση μερικών αξιόλογων επιστημόνων. Η πρόσφατη εξέλιξη στη μεθοδολογία της ομάδας ΒΑΝ έχει δείξει αξιόλογα αποτελέσματα και ικανοποιητική επιτυχία στην έρευνα σχετικά με την πρόγνωση των σεισμών στην Ιαπωνία, αλλά και στην Ελλάδα. Θυμίζω ότι η ομάδα ΒΑΝ άρχισε να καταγράφει, σε σταθμούς του Πύργου και της Πάτρας, σημαντικά ηλεκτρικά σήματα μήνες πριν (Νοέμβριο του 2007) από την πρωτοφανή έξαρση της σεισμικής δραστηριότητας στην περίμετρο της Πελοποννήσου, η οποία άρχισε τον Ιανουάριο του 2008 και συνεχίστηκε μέχρι τον Ιούνιο με διαδοχικούς καταστροφικούς σεισμούς στο Λεωνίδιο, Μεθώνη και στην Ανδραβίδα.
Η σωστή αντιμετώπιση των σεισμών είναι καθαρά θέμα παιδείας, και λόγω της ιστορίας μας και μόνο θα έπρεπε να παράγουμε παιδεία σε αυτό το θέμα, αντί να είμαστε μία σεισμογενής χώρα χωρίς μάθημα στοιχειώδους Γεωλογίας στα σχολεία μας . (Και να μην ξεχνάμε πως μερικά από αυτά τα σχολεία είναι παλιά, καταπονημένα, ακόμη και ακατάλληλα…).
Στην Κίνα, η οποία έχει 6.000 χρόνια ιστορίας γύρω από το θέμα των σεισμών, και μία πάμπτωχη -επί το πλείστον- κοινωνία, παιδάκια στα σχολεία αυτοσχεδιάζουν και κατασκευάζουν σεισμογράφους. Εδώ, στην Ελλάδα, ένας Φυσικός, καθηγητής Πανεπιστημίου προσπαθεί με την ερευνητική του ομάδα να μετρήσει τον πιεζοηλεκτρισμό πετρωμάτων πριν την θραύση τους, φτάνοντας σε σημείο υπουργός αυτού του τόπου, εκλεγμένος από εμάς, δημόσια να τον αποκαλέσει «τσαρλατάνο». Δεν είναι ντροπή μας ;
Ας μη βιαζόμαστε, λοιπόν, να βγάλουμε εύκολα συμπεράσματα για την προσπάθεια της ομάδας Βαρώτσου. Αντ’ αυτού, ας αρχίσουμε να κοιτάμε την κατάσταση των κτιριακών υποδομών και την ελλειμματική αντισεισμική προστασία τριγύρω μας. Κι ας ξεκινήσουμε από τα απλά: Πόσοι έχουν διαβάσει τις οδηγίες για προστασία από τους σεισμούς, που υπάρχουν στις πρώτες σελίδες των τηλεφωνικών καταλόγων του ΟΤΕ;
(Πρώτη καταχώρηση: 14 Σεπτεμβρίου 2009, 15:34)
