Τα ούρα δεν είναι θέμα συζήτησης των πολλών. Ίσα ίσα που τους ρίχνουμε μια κλεφτή ματιά, καθώς χάνονται στον υπόνομο. Κι όμως οι αλλαγές στα ούρα – το χρώμα, η οσμή και η σύστασή τους- μπορούν να παρέχουν σημαντικές πληροφορίες για την κατάσταση του σώματος.
Τα ούρα μπορούν να αποκαλύψουν τι φάγαμε, πόσο ήπιαμε και ποιες ασθένειες έχουμε. Τα ούρα και η ανάλυση ούρων έχουν υπάρξει για χρόνια ένας από τους τρόπους που οι γιατροί εκτιμούν την υγεία.
Από ιστορικής πλευράς, η ανάλυση ούρων είναι από τις πρώτες μεθόδους εξακρίβωσης του τι ακριβώς συμβαίνει στο σώμα. Κι αυτό γιατί πολλές από τις ουσίες που κυκλοφορούν στο σώμα, όπως τα βακτήρια, οι μύκητες, η περίσσεια πρωτεΐνης και η γλυκόζη, τελικά φτάνουν στα ούρα.
Τα ούρα είναι ένα σημαντικό μέρος της διαδικασίας αποβολής του σώματος. Η δουλειά τους είναι να αποβάλουν το επιπλέον νερό και τα υδατοδιαλυτά απορρίμματα που φιλτράρουν από το αίμα τα νεφρά. Τα ούρα υπάρχουν πρωτίστως για να ξεφορτωθούμε τις τοξίνες ή τις ουσίες που διαφορετικά θα συσσωρεύονταν και θα έβλαπταν το σώμα.
Όταν παρατηρείτε πως τα ούρα σας άλλαξαν χρώμα ή πως μια παράξενη οσμή αναδύεται από την τουαλέτα, η αιτία μπορεί να είναι κάτι άκακο όπως το φαγητό που φάγατε για δείπνο (που μπορεί να περιλάμβανε παντζάρια ή σπαράγγια). Μπορεί να είναι όμως κι ένδειξη πιο σοβαρής πάθησης, όπως μόλυνση ή καρκίνος.
Πριν πατήσετε το νερό, κοιτάξτε για κάποιες αλλαγές στα ούρα, όπως αυτές που ακολουθούν, και τι μπορεί να λένε για την υγεία σας.
Αλλαγές στο χρώμα
Τα ούρα παίρνουν το κίτρινο χρώμα τους από μια άμορφο χρωστική ουσία στο αίμα που λέγεται ουρόχρωμα Αυτό το χρώμα φυσιολογικά ποικίλλει από χλωμό κίτρινο έως βαθύ κεχριμπαρί, αναλόγως την πυκνότητα των ούρων. Τα σκουρότερα ούρα είναι συνήθως ένδειξη πως δεν καταναλώνετε πολλά υγρά.
«Το σώμα σας χρειάζεται μια συγκεκριμένη ποσότητα υγρού για να λειτουργήσει, επομένως το σώμα συγκρατεί τα υγρά και τα ούρα γίνονται πολύ έντονα και συμπυκνωμένα. Όταν αυτό συμβεί, γίνονται πιο σκούρα».
Και το αντίθετο ισχύει. Αν τα ούρα σας είναι πολύ ανοιχτόχρωμα, σημαίνει είτε πως πίνετε πολλά υγρά, είτε παίρνετε διουρητικό- ένα φάρμακο που ωθεί το σώμα να αποβάλει το επιπλέον νερό.
Τα ούρα μπορεί να γίνουν παλέτα χρωμάτων, γι’ αυτό μια ασυνήθιστη απόχρωση δεν αποτελεί απαραίτητα λόγο ανησυχίας. Κάποια φάρμακα μπορεί να κάνουν τα ούρα φθορίζοντα πράσινα ή μπλε, τα καρότα να τα κάνουν πορτοκαλί και οι βιταμίνες να προσδώσουν μια κίτρινη απόχρωση, μια κληρονομική ασθένεια που ονομάζεται πορφυρία μπορεί να τα κάνει κόκκινα. Το κόκκινο είναι συνήθως ένδειξη πως υπάρχει αίμα στα ούρα, όμως, πριν πανικοβληθείτε, να ξέρετε πως λίγο αίμα μπορεί να προκαλέσει δραματική αλλαγή στο χρώμα.
«Αυτό που λέω πάντα στους ασθενείς μου είναι πως αρκεί μια σταγόνα αίμα για να κάνει τη λεκάνη κόκκινη».
Λέγοντας αυτό, μόνο λίγο αίμα στα ούρα μπορεί να είναι ένδειξη κάτι σοβαρού, όπως μόλυνσης ή καρκίνου, και δικαιολογεί την επίσκεψη στο γιατρό ή τον ουρολόγο. Αν βλέπετε αίμα και τα ούρα σας είναι επίσης θολά, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να έχετε κολλήσει κάποιο μικρόβιο.
Αλλαγή στην οσμή
Τα ούρα κανονικά δεν έχουν πολύ έντονη οσμή. Αν σας έρθει μυρωδιά κάπως πιο οξεία, μπορεί να έχετε κάποια μόλυνση ή πέτρες στα νεφρά, όπου εκλύεται μια μυρωδιά σαν αμμωνία. Οι διαβητικοί μπορεί να παρατηρήσουν πως τα ούρα τους μυρίζουν γλυκά, εξαιτίας του σακχάρου.
Στο παρελθόν, οι γιατροί πραγματικά δοκίμαζαν τα ούρα, για να διαπιστώσουν τη γλυκύτητα και να διαγνώσουν τον διαβήτη. Κάποια φαγητά επίσης μπορεί να αλλάξουν την οσμή των ούρων.
Τα σπαράγγια είναι μεταξύ των πιο διαβόητων ενόχων. Αυτό που οι άνθρωποι μυρίζουν όταν τρώνε σπαράγγια είναι η ανάλυση θειικής ένωσης που ονομάζεται μέθυλο – μερκαπτάνη (η ίδια ένωση που βρίσκουμε στο σκόρδο και στις εκκρίσεις του κουναβιού).
Αν σας έρθει μυρωδιά μετά από ένα πιάτο σπαράγγια, σημαίνει πως έχετε κληρονομήσει το γονίδιο του ενζύμου που αποδομεί την μερκαπτάνη. Δεν έχουν όλοι αυτό το ένζυμο κι επομένως δεν μπορούν όλοι να το μυρίσουν.
Πόσο συχνά χρειάζεται να ουρήσετε;
Η συχνότητα που ουρείτε μπορεί να είναι εξίσου ένδειξη υγείας όσο το χρώμα και η οσμή των ούρων. Οι περισσότεροι άνθρωποι πηγαίνουν 6 με 8 φορές στην τουαλέτα, όμως μπορεί να πηγαίνετε περισσότερες ή λιγότερες αναλόγως με την ποσότητα των υγρών που πίνετε.
Αν αισθάνεστε συνεχώς την ανάγκη να πάτε στην τουαλέτα και δεν φταίει ότι έχετε πιει παραπάνω υγρά, οι αιτίες μπορεί να είναι:
• Υπερδραστήρια ουροδόχος κύστη – ακούσιες συσπάσεις του μυός της κύστης
• Ουρολοίμωξη
• Ενδιάμεση κυστίτιδα – μια κατάσταση που προκαλεί στα τοιχώματα της ουροδόχου κύστης φλεγμονή και ερεθισμό
• Καλοήθης υπερπλασία του προστάτη – διόγκωση του προστάτη που προκαλεί πίεση στην ουρήθρα και εμποδίζει τη φυσιολογική ροή κι έξοδο των ούρων από το σώμα
• Νευρολογικές παθήσεις, όπως εγκεφαλικό επεισόδιο και ν. Πάρκινσον
• Σακχαρώδης διαβήτης
Το αντίθετο πρόβλημα – να μην πηγαίνει κάποιος αρκετά στην τουαλέτα- μπορεί να συμβεί όταν υπάρχει μια έμφραξη ή μια μόλυνση. Ή μπορεί να είναι αποτέλεσμα κακών συνηθειών υγιεινής. Κάποιοι άνθρωποι- ειδικά οι δάσκαλοι, οι χειρουργοί και όσοι δεν έχουν χρόνο για τακτικές επισκέψεις στην τουαλέτα μες στη μέρα- συνηθίζουν να κρατιούνται.
Η καθυστέρηση της ούρησης μπορεί να είναι προβληματική και μπορεί να παρομοιασθεί με το παρακάτω έλασμα που λέγεται slinky= slinky
Η ουροδόχος κύστη εκπτύσσεται και συσπάται επαναλαμβανόμενα, αλλά τελικά μπορεί να «παραξεχειλώσει» και να μην μπορεί να επανέλθει στον σωστό ανατομικό της όγκο, όταν είναι άδεια από ούρα.
«Η κύστη μπορεί να αναπτύξει μια υπερδιάταση, ένα χρόνιο πρόβλημα αδειάσματος».
Αποκτώντας υγιεινές συνήθειες
Φροντίστε την κύστη σας και θα σας ευχαριστήσει βοηθώντας σας να ουρείτε τακτικά. Για να αποφύγετε τις υπερβολικά συχνές επισκέψεις στην τουαλέτα, να πίνετε υγρά αλλά όχι υπερβολικά. Πίνετε όταν διψάτε, αλλά μην αισθάνεστε δέσμιοι στα 8 ποτήρια νερό την ημέρα (εκτός αν έχετε πέτρες στα νεφρά ή στην κύστη, που θα πρέπει να αυξήσετε την πρόσληψη υγρών).
Αν σηκώνεστε το βράδυ για να πάτε τουαλέτα, σταματήστε να πίνετε 3 με 4 ώρες πριν ξαπλώσετε. Περιορίστε την καφεΐνη, που μπορεί να ερεθίσει το εσωτερικό της κύστης. Επίσης προσέξτε την κατανάλωση αλκοόλ, που μπορεί να έχει παρόμοια αποτελέσματα.
Και τέλος, μην τα κρατάτε. Μόλις αισθανθείτε την επιθυμία να πάτε στην τουαλέτα, ζητήστε συγγνώμη και πηγαίνετε.
Διαβάστε περισσότερα www.andrologia.gr
Το άρθρο επιμελήθηκε ο Θ. Παλλαντζάς, Χειρουργός, Ουρολόγος-Ανδρολόγος, συνεργάτης του Ανδρολογικού Ινστιτούτου Αθηνών
