Τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ) είναι οι λοιμώξεις που μεταδίδονται μέσω της σεξουαλικής επαφής. Πρόκειται για νοσήματα που μπορεί να προκαλέσουν σημαντικές βλάβες στο σώμα, μέχρι και θάνατο. Με εξαίρεση τα κρυολογήματα και τη γρίπη, τα ΣΜΝ είναι τα πιο συχνά μεταδιδόμενα νοσήματα στις ΗΠΑ, με εκατομμύρια νέα κρούσματα κάθε χρόνο. Κάποια ΣΜΝ μπορούν να θεραπευτούν, κάποια όμως όχι.

Πώς μεταδίδονται τα ΣΜΝ;

Ένα άτομο που πάσχει από κάποιο ΣΜΝ μπορεί να το μεταδώσει μέσω της επαφής με το δέρμα, τα γεννητικά όργανα, τον πρωκτό ή τα σωματικά υγρά. Όποιο άτομο έχει σεξουαλική επαφή με κάποιο άλλο, είτε πρόκειται για κολπική, είτε για πρωκτική, είτε για στοματική επαφή, μπορεί να προσβληθεί από ένα ΣΜΝ. Πολλά άτομα που έχουν ήδη προσβληθεί δεν παρουσιάζουν συμπτώματα και δεν γνωρίζουν ότι έχουν το νόσημα. Ακόμα όμως και στην περίπτωση που δεν υπάρχουν συμπτώματα, η υγεία των ατόμων που έχουν το ΣΜΝ μπορεί να επηρεαστεί.

Τι προκαλεί ένα ΣΜΝ;

Τα ΣΜΝ προκαλούνται από βακτηριογενείς ή ιογενείς λοιμώξεις. Αυτά που προκαλούνται από βακτήρια θεραπεύονται με αντιβιοτικά. Αυτά που προκαλούνται από ιούς δεν θεραπεύονται αλλά αντιμετωπίζονται τα συμπτώματα.

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για τα ΣΜΝ;

Οι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο μετάδοσης είναι:

• να έχει κανείς πάνω από έναν σεξουαλικούς συντρόφους

• να έχει ο σύντροφος ή να είχε στο παρελθόν περισσότερους από έναν σεξουαλικούς συντρόφους

• η σεξουαλική επαφή με κάποιον που έχει ένα ΣΜΝ

• η ύπαρξη ιστορικού με ΣΜΝ

• η χρήση ενδοφλέβιων φαρμάκων από το άτομο ή από τον σύντροφό του

• οι έφηβοι έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να προσβληθούν από ένα ΣΜΝ σε σύγκριση με τους ενήλικες.

Ποια είναι τα πιο συχνά ΣΜΝ;

• χλαμύδια
• γονόρροια
• έρπις των γεννητικών οργάνων
• λοίμωξη από τον ιό του AIDS, τον HIV
• λοίμωξη από τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων, τον HPV
• σύφιλη
• τριχομονάδες
• ηπατίτιδα Β.

Πώς μπορεί να μειωθεί ο κίνδυνος μόλυνσης από ένα ΣΜΝ;

Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να μειώσει κανείς την πιθανότητα να μολυνθεί από ένα ΣΜΝ.

Κατ’ αρχάς είναι βασικό να γνωρίζει κανείς τους σεξουαλικούς του συντρόφους και να περιορίσει τον αριθμό τους. Το σεξουαλικό ιστορικό των συντρόφων είναι τόσο σημαντικό, όσο και αυτό του ίδιου του ατόμου. Όσο πιο πολλούς συντρόφους έχει είτε ό ένας είτε ο άλλος, τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος μόλυνσης.

Παράλληλα, σημαντική μείωση της πιθανότητας μόλυνσης από ΣΜΝ προσφέρει η χρήση προφυλακτικού από λατέξ, σε κάθε κολπική, πρωκτική και στοματική σεξουαλική επαφή. Είναι σημαντικό να σημειωθεί εδώ ότι τα προφυλακτικά με σπερματοκτόνες ουσίες δεν προσφέρουν επιπλέον προστασία. Αντίθετα, έχει βρεθεί πως η συχνή χρήση σπερματοκτόνων ουσιών μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο μετάδοσης του HIV.

Ταυτόχρονα, οι σεξουαλικές πρακτικές που έχουν ως αποτέλεσμα τον τραυματισμό του δέρματος χαρακτηρίζονται από αυξημένο κίνδυνο μετάδοσης των ΣΜΝ. Ακόμα και οι μικρές αμυχές που δεν αιμορραγούν, αφήνουν τα μικρόβια να περνούν. Το πρωκτικό σεξ, για παράδειγμα, αυξάνει τον κίνδυνο, γιατί τραυματίζει με ευκολία τους ιστούς του ορθού. Τα σωματικά υγρά επίσης φέρουν τους λοιμογόνους παράγοντες που ευθύνονται για τα ΣΜΝ. Η επαφή χωρίς προφυλάξεις με έναν φορέα αυξάνει την πιθανότητα μόλυνσης.

Τέλος, η λοίμωξη από κάποια ΣΜΝ προλαμβάνεται με τα διαθέσιμα εμβόλια. Αυτήν τη στιγμή υπάρχουν εμβόλια που προφυλάσσουν από τη μόλυνση από τον ιό της ηπατίτιδας Β, καθώς και από κάποια στελέχη του HPV.

Πώς μπορεί τα ΣΜΝ να επηρεάσουν την εγκυμοσύνη;

Αν η γυναίκα πάσχει από κάποιο ΣΜΝ κατά τη διάρκεια της κύησης είναι πολύ πιθανό να το μεταφέρει στο έμβρυο. Η γονόρροια και τα χλαμύδια μπορεί να δημιουργήσουν προβλήματα που ποικίλλουν από μόλυνση στο μάτι έως και πνευμονία. Η σύφιλη μπορεί να οδηγήσει σε αποβολή ή παλίνδρομο κύηση. Η λοίμωξη από τον ιό του AIDS επίσης μπορεί να μεταδοθεί στο μωρό.

Αν είστε έγκυος και εσείς ή ο σύντροφός σας έχετε ή είχατε κάποιο ΣΜΝ, πρέπει να ενημερώσετε τον επαγγελματία υγείας που σας παρακολουθεί, διότι το έμβρυο μπορεί να βρίσκεται σε κίνδυνο. Οι ειδικές εξετάσεις παρέχονται στο πλαίσιο του προγεννητικού ελέγχου. Είναι προτιμότερο να αντιμετωπισθεί το ΣΜΝ στην αρχή της κύησης, ώστε να μειωθούν οι πιθανότητες μετάδοσής του στο έμβρυο. Ίσως η αγωγή θα πρέπει να ακολουθηθεί και από εσάς και από τον σύντροφό σας.

Πηγή: The American College of Obstetricians and Gynecologists


Το άρθρο επιμελήθηκε ο Θ. Παλλαντζάς,
Χειρουργός, Ουρολόγος-Ανδρολόγος,
συνεργάτης του Ανδρολογικού Ινστιτούτου Αθηνών,
www.andrologia.gr