Μία σοβαρή ασθένεια σχεδόν πάντοτε επηρεάζει, τουλάχιστον έως κάποιο βαθμό, τη σεξουαλική μας ζωή, όμως ο καρκίνος του μαστού μπορεί να παύσει τις όποιες σκέψεις εγγύτητας και σεξουαλικότητας.
Οι θεραπείες μπορεί να επιφέρουν διαταραχές στην έμμηνο ρύση έως και πρόωρη εμμηνόπαυση, κάνοντας την επαφή επώδυνη. Η χημειοθεραπεία και η ακτινοβολία συχνά οδηγούν σε εξάντληση. Μπορεί, λοιπόν, να θέλετε να μείνετε στο κρεβάτι, αλλά ενδεχομένως να το χρησιμοποιήσετε μόνο για ύπνο. Τα φάρμακα που παίρνετε, καθώς κι οι συναισθηματικές προεκτάσεις της ασθένειας μπορεί να οδηγήσουν σε κατάθλιψη και, φυσικά, από τις αλλαγές που επέφερε η χειρουργική επέμβαση έως την απώλεια μαλλιών και το πρήξιμο από τη χημειοθεραπεία, ο καρκίνος του μαστού δύναται να έχει καταστρεπτικά αποτελέσματα στην εικόνα του σώματός σας, στην ικανότητά σας να αισθάνεστε θελκτική και γενικότερα στην αυτοεκτίμησή σας.
Οι σχετικές με τη σεξουαλική σας ζωή παρενέργειες του καρκίνου του μαστού μπορεί να επιμείνουν αρκετά μετά το τέλος της θεραπείας. Μια επανεξέταση του 2007, που διεξήχθη από ερευνητές του Πανεπιστημίου Berkeley της Καλιφόρνια, σε γυναίκες που κατάφεραν να αντιμετωπίσουν τον καρκίνο του μαστού, αποκάλυψε πως κάποιες γυναίκες ανέφεραν επίμονες σεξουαλικές δυσκολίες 5 χρόνια μετά το τέλος της θεραπείας τους, ενώ, σύμφωνα με το Εθνικό Καρκινολογικό Ινστιτούτο, περίπου μία στις δύο γυναίκες που έχει δεχθεί θεραπεία για καρκίνο του μαστού βιώνει μακροχρόνια σεξουαλική δυσλειτουργία.
Υπάρχουν, όμως, και καλά νέα που μας λένε πως υπάρχει σεξουαλική ζωή και μετά τον καρκίνο του μαστού.
Το σεξ και η αυτοεικόνα
Ο καρκίνος του μαστού αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο βλέπετε το σώμα σας. Σύμφωνα με την Jean Carter PhD, ψυχολόγο και σύμβουλο σεξουαλικής υγείας του προγράμματος σεξουαλικής υγείας του Sloan-Kettering Cancer Center «Οι γυναίκες κάποιες φορές αισθάνονται πολύ αποσυνδεδεμένες από το σώμα τους, όταν τους συμβαίνει κάτι τέτοιο. Το σώμα μας έχει περάσει τόσα, έχει κοπιάσει και συνεργαστεί για να γιατρευτεί, όμως έχουν υπάρξει θυσίες».
Κάτι που χρειάζεται να γνωρίζετε από την αρχή είναι πως ο σύντροφός σας σάς βρίσκει ακόμα ελκυστική και ποθητή. Κι αυτό είναι δύσκολο τις μέρες που κοιτάζετε τον εαυτό σας στον καθρέφτη και δεν μπορείτε να φανταστείτε πως θα αισθανθείτε και πάλι ελκυστική, πόσο μάλλον να φανείτε θελκτική σε κάποιον άλλον. Είναι σημαντικό να προετοιμαστείτε και να προετοιμάσετε και τον σύντροφό σας για αυτό που θα δείτε. Αν δεν έχετε ακόμα κάνει επέμβαση, ζητήστε από τον γιατρό σας αν έχει φωτογραφίες γυναικών έπειτα από παρόμοια με τη δική σας επέμβαση, κοιτάξτε τις με τον σύντροφό σας και μιλήστε για όσα πρόκειται να συμβούν.
Ένα πολύ καλό βιβλίο που μπορεί να βοηθήσει είναι το «Show Me: A Photo Collection of Breast Cancer Survivors’ Lumpectomies, Mastectomies, Breast Reconstructions and Thoughts on Body Image», το οποίο φτιάχτηκε από γυναίκες μια ομάδας καρκινοπαθών του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η Lillie Shockney, διοικήτρια του Νοσοκομείου John Hopkins και καρκινοπαθής η ίδια «Ο τρόπος με τον οποίο ο σύντροφός σας κοιτάζει την τομή σας για πρώτη φορά, θα τον θυμάστε για πάντα. Αν δεν ξέρει τι να περιμένει κι έχει ένα προβληματισμένο βλέμμα, η γυναίκα μπορεί να το ερμηνεύσει ως ”Πιστεύει πως είμαι άσχημη, πιστεύει πως είναι αποκρουστικό… ”. Οι σχετικές φωτογραφίες μπορούν να αφαιρέσουν την έκπληξη».
– Η επικοινωνία είναι σημαντική.
– Μιλήστε με τον σύντροφό σας σχετικά με το τι αισθάνεστε άνετα και με τι όχι.
– Μπορεί ο ένας να περιμένει τον άλλο να κάνει την πρώτη κίνηση και, όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, «εκείνη περιμένει αυτόν να της πει πως θέλει να κάνει σεξ κι αυτός περιμένει εκείνη να τον αγγίξει»
– Ο σύντροφός σας μπορεί να φοβάται πως θα σας πονέσει ή φοβάται πως θα πιστέψετε πως σας πιέζει να κάνετε σεξ, ενώ δεν είστε έτοιμη, απλώς ρωτώντας για αυτό.
Αν το στήθος σας ήταν σημαντική ερωτογενής ζώνη πριν από την επέμβαση, μπορεί να αισθάνεστε ιδιαιτέρως στερημένη μετά από μαστεκτομή ή ακόμα και αφαίρεση όγκου. Οι ειδικοί προτείνουν να διώξετε την πίεση, εξερευνώντας κι ανακαλύπτοντας άλλες περιοχές στο σώμα, αντί να προσπαθήσετε να το «βιάσετε» σε περιοχές που αντιμετωπίζετε ακόμα θέματα επίδοσης ή εικόνας σώματος. Για κάποιες γυναίκες, η μειωμένη διέγερση στην περιοχή ενός «εκ νέου κατασκευασμένου» στήθους ή μιας ουλής μπορεί να αποτελεί οδυνηρή υπενθύμιση πως η σεξουαλική τους ζωή άλλαξε. Σκεφτείτε περιοχές, όπως οι ώμοι, τα αυτιά και τα γόνατα, ως τα νέα σημεία διέγερσης με το άγγιγμα.
Αντιμετωπίζοντας τις αλλαγές
Αν δεν είστε ακόμα άνετη με τις αλλαγές που υφίσταται το σώμα σας, μπορείτε διακριτικά να καλύψετε τις περιοχές για τις οποίες ακόμα νιώθετε άβολα.
Όμως, ακόμα κι αν αποκτάτε άνεση με τον «νέο σας εαυτό» στον καθρέφτη, άλλα μέρη του σώματός σας μπορεί να προκαλούν προβλήματα στην κρεβατοκάμαρα. Μπορεί να περάσετε προσωρινή εμμηνόπαυση εξαιτίας της χημειοθεραπείας ή, αν έχετε καρκίνο του μαστού θετικό στους υποδοχείς οιστρογόνων ή/και προγεστερόνης, μπορεί να παίρνετε ορμονοθεραπεία που ενδέχεται να σας δημιουργήσει διαταραχές στην έμμηνο ρύση για χρόνια.
Η επακόλουθη κολπική ξηρότητα κι άλλα συμπτώματα μπορεί να κάνουν οδυνηρή ακόμα και τη σκέψη του σεξ. Όπως λέει η Carter «Πολλές γυναίκες που βλέπω φοβούνται να κάνουν σεξ. Πραγματικά προσπαθούν. Κι είναι κρίμα, επειδή υπάρχουν απλές στρατηγικές, για να βελτιωθεί η σεξουαλική εμπειρία που, αν τις εφαρμόσετε μαζί, μπορούν να κάνουν θαύματα».
Τι βοηθάει:
• Κολπικές κρέμες. Δεν είναι λιπαντικά που προορίζονται για χρήση κατά τη διάρκεια του σεξ. Αντιθέτως, είναι σαν τις κρέμες που χρησιμοποιείτε στο πρόσωπο και τα χέρια, για να ωφελούνται οι ιστοί. Εισάγονται σαν υπόθετο στον κόλπο και προσθέτουν υγρασία στον χώρο του κόλπου και προσδίδουν φυσική ελαστικότητα, ενώ είναι σχεδιασμένες να απορροφώνται και βοηθούν τον κόλπο να έχει περισσότερη υγεία και υγρασία για αρκετές ημέρες.
• Λιπαντικά. Χρειάζεστε απαραιτήτως ένα λιπαντικό για χρήση κατά την επαφή. Αλλά τα λιπαντικά καλό θα είναι να συνδυάζονται με τακτική, επαναλαμβανόμενη χρήση κολπικής κρέμας για καλύτερα αποτελέσματα. Αν έχετε μια αίσθηση τριβής ή καψίματος κατά την επαφή, ίσως να μην έχετε επαρκή λίπανση. Αν έχετε μια αίσθηση τεντώματος και πόνου σαν το δέρμα να πάει να σχιστεί, δεν έχετε επαρκή εφύγρανση.
• Ασκήσεις. Οι κλασικές ασκήσεις Kegel- το σφίξιμο και η χαλάρωση του μυός του σφιγκτήρα, όπως κάνετε όταν ουρείτε- που τόσες πολλές γυναίκες χρησιμοποιούν κατά τη διάρκεια εγκυμοσύνης, είναι επίσης τέλειες για να κάνουν την επαφή ευκολότερη. Αν η επαφή έχει υπάρξει οδυνηρή, μπορεί να σφίγγεστε από την αναμονή του πόνου. Αν κάνετε τις Kegel σας ακριβώς πριν από την επαφή, κουράζετε τους μυς του κόλπου και είναι πιο ανοικτός».
• Κολπικοί διαστολείς. Ένας σεξοθεραπευτής μπορεί να σας μάθει πώς να χρησιμοποιείτε αυτούς τους διαστολείς που βοηθούν να τεντώνουν μαλακά τον κολπικό ιστό.
Ξανά και ξανά έχουμε δει γυναίκες που έχουν υποστεί ολικό ορμονικό αποκλεισμό, έτσι στερούνται εντελώς τη δυνατότητα να έχουν άνετες, απολαυστικές επαφές με τη χρήση αυτών των στρατηγικών. Πολλές φορές είναι πολύ απλό αυτό να διορθωθεί και, όπως αναφέρει η Carter, «με εκπλήσσει πόσο συχνά οι γυναίκες έρχονται στο γραφείο μου και με ρωτούν ”Μα γιατί δε μου το είχε πει εμένα κανείς αυτό;”»
Όπως συμβουλεύουν οι ειδικοί, καλό είναι κάποιες παλαιότερες σεξουαλικές συνήθειες να γίνουν… παρελθόν. Αν ήσασταν λοιπόν «σιωπηρές» στο κρεβάτι, αρχίστε να μιλάτε: Πείτε, «αυτό μ’ αρέσει. Αυτό δε μ’ αρέσει». Μη βασίζεστε στο ότι, γρυλίζοντας, θα το καταλάβει μόνος του ο σύντροφός σας, αυτός δεν είναι ο καλύτερος τρόπος επικοινωνίας. Αν δεν έχετε δει ποτέ «ακατάλληλη» ταινία, δοκιμάστε να δείτε μία- μόνο μία. Μπορεί να δώσει εκκίνηση στα πράγματα και θα εκπλαγείτε πόσο δραστήρια θα γίνετε. Ή δοκιμάστε διάφορα ερωτικά βοηθήματα. Και τι έγινε που δεν έχετε ξανακάνει τέτοια πράγματα στο παρελθόν; Ούτε καρκίνο του μαστού είχατε στο παρελθόν. Υπάρχουν γυναίκες που πλέον λένε «Πίστευα πως η σεξουαλική μου ζωή ήταν καλή κι ύστερα πίστεψα πως θα την έχανα. Όμως, τώρα είναι καλύτερη από ποτέ». Μπορεί να γίνετε και εσείς μια από αυτές. Απλώς επιχειρήστε το, εξάλλου εσείς ειδικά το δικαιούστε περισσότερο από οποιονδήποτε!
Με αφορμή άρθρο που αναρτήθηκε στο webMD
Το άρθρο επιμελήθηκε και υπογράφει η Ε. Ελευθερίου, Ψυχοθεραπεύτρια-Κλινική Θεραπεύτρια Σεξουαλικών Διαταραχών, συνεργάτιδα του Ανδρολογικού Ινστιτούτου Αθηνών, www.andrologia.gr
