Τι οδηγεί τους άνδρες στο γιατρό;
Η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη είναι μία από τις πιο συχνές παθήσεις που οδηγούν τον μεσήλικα άνδρα στον ουρολόγο, και αποτελεί μία εξελισσόμενη νόσο, η οποία εμφανίζεται όλο και πιο συχνά με την πάροδο της ηλικίας.
Σύμφωνα με τα δεδομένα της Ευρωπαϊκής Ουρολογικής Εταιρείας, σε ηλικία 60 ετών 60% των ανδρών πάσχουν από κάποιο βαθμό υπερπλασίας παρ’ ότι μπορεί να μην έχουν εμφανή συμπτώματα, ενώ σε ηλικία 90 ετών, περίπου 90% των ανδρών έχουν ιστολογικά ευρήματα καλοήθους υπερπλασίας στον προστάτη τους.
Τα συνηθέστερα συμπτώματα της νόσου είναι δυσκολία στην ούρηση, μικρή ακτίνα ούρων, πόνος ή τσούξιμο κατά την ούρηση, νυκτουρία (αφύπνιση δύο ή περισσότερες φορές τη νύκτα λόγω επιθυμίας για ούρηση), αίσθημα ατελούς κένωσης της ουροδόχου κύστεως και διακεκομένη ούρηση.
Σοβαρότερες μορφές μπορεί να οδηγήσουν σε επίσχεση ούρων, δηλαδή πλήρη αδυναμία για ούρηση που απαιτεί επειγόντως τοποθέτηση καθετήρα, δημιουργία λίθων ή εκκολπωμάτων στην ουροδόχο κύστη, ουρολοιμώξεις, ακόμη και νεφρική ανεπάρκεια όταν η απόφραξη στη ροή των ούρων μένει χωρίς αντιμετώπιση προκαλώντας σταδιακά βλάβη στη λειτουργία των νεφρών.
Συχνά η προστατική υπερπλασία αντιμετωπίζεται σαν μία μάλλον φυσιολογική εξέλιξη της καθημερινότητας ενός άνδρα παρά σαν μία πάθηση που πρέπει να αντιμετωπιστεί. Αυτό συμβαίνει κυρίως διότι η πρόοδος των συμπτωμάτων είναι βραδεία, σε διάστημα κάποιων ετών, με αποτέλεσμα ο ασθενής να μην είναι σε θέση να συνειδητοποιήσει τη βαρύτητά τους, ή να θεωρεί ότι είναι αναμενόμενα αφού «όλοι οι άνδρες μετά από κάποια ηλικία έχουν πρόβλημα με τον προστάτη», όπως πολλοί συνηθίζουν να λένε. Αυτή η αντίληψη βέβαια είναι εν μέρει σωστή, δεν σημαίνει όμως ότι ο άνδρας της μέσης ηλικίας δεν πρέπει να επισκέπτεται ουρολόγο αν διαπιστώσει πρόβλημα με την ούρησή του.
Από την άλλη, φαίνεται ότι πολλοί άνδρες συνδέουν τα συμπτώματα της προστατικής υπερπλασίας με τον καρκίνο του προστάτη. Συχνά, άνδρες μέσης ηλικίας επισκέπτονται ουρολόγο με προβλήματα ούρησης όχι επειδή τα βρίσκουν ενοχλητικά, αλλά επειδή φοβούνται ότι αυτά μπορεί να οφείλονται σε καρκίνο του αδένα.
Πρέπει να τονιστεί ότι τις περισσότερες φορές ο προστατικός καρκίνος δεν προκαλεί συμπτώματα από το ουροποιητικό, χωρίς βέβαια αυτό να είναι απόλυτο. Όταν υπάρχουν συμπτώματα από το ουροποιητικό σε ασθενείς με καρκίνο, αυτό συνήθως συμβαίνει είτε διότι ο καρκίνος είναι προχωρημένος, είτε διότι ο όγκος είναι μεγάλος σε μέγεθος.
Κάτι άλλο που πρέπει να τονιστεί είναι ότι συχνά τα συμπτώματα που αναφέρει ο άνδρας με προστατική υπερπλασία δεν συμβαδίζουν με το μέγεθος του προστάτη. Ενίοτε άνδρες με υπερβολικά διογκωμένο προστάτη μπορεί να έχουν ήπια μόνο ενοχλήματα, ενώ αντίθετα άνδρες με σχετικά μικρό προστάτη μπορεί να έχουν βασανιστικά συμπτώματα.
Αυτό προκύπτει και από τα ερωτηματολόγια που συχνά συμπληρώνουν τέτοιοι ασθενείς και που δείχνουν ότι η υποκειμενική ενόχληση του καθενός δεν συμβαδίζει πάντα με τα αντικειμενικά ευρήματα του υπερήχου, της μέτρησης της ροής των ούρων ή του υπολείμματος ούρων μετά την ούρηση. Παρόλα αυτά, η βαθμολόγηση των ερωτηματολογίων αυτών (που δείχνουν και πόσο επηρεάζεται η ζωή του ασθενούς από τα συμπτώματα αυτά) είναι κριτήριο για το αν αυτός ο ασθενής θα αντιμετωπιστεί με φαρμακευτική αγωγή ή θα οδηγηθεί στο χειρουργείο για προστατεκτομή.
Επιγραμματικά, η αξιολόγηση των συμπτωμάτων ασθενών με προστατική υπερπλασία απαιτεί εμπειρία του γιατρού στο χειρισμό τέτοιων ασθενών και δεν θα πρέπει να περιορίζεται στη λήψη ενός απλού ιστορικού. Ο ασθενής από τη μεριά του θα πρέπει πάντα να ζητά ιατρική συμβουλή όταν διαπιστώνει πρόβλημα με την ούρησή του και να ενημερώνει με σαφήνεια το γιατρό του για τη βαρύτητα των ενοχλημάτων του, ώστε μαζί να επιλέγουν έγκαιρα την πιο κατάλληλη μορφή αντιμετώπισης, φαρμακευτική ή χειρουργική.
Το άρθρο υπογράφει ο Χ. Κυράτσας, Χειρουργός, Ουρολόγος-Ανδρολόγος, συνεργάτης του Ανδρολογικού Ινστιτούτου Αθηνών
