Η τεστοστερόνη είναι μία ορμόνη η οποία παράγεται κυρίως από τους όρχεις και είναι υπεύθυνη για την ομαλή ανάπτυξη των χαρακτηριστικών του φύλου στον άνδρα. Είναι επίσης υπεύθυνη για τη διατήρηση της μυϊκής μάζας και του αριθμού των ερυθρών αιμοσφαιρίων του αίματος, για την ανάπτυξη των οστών, τη σεξουαλική λειτουργία και τη γενικότερη ποιότητα ζωής του άνδρα.
Η ανεπάρκεια τεστοστερόνης δεν συναντάται συχνά σε άνδρες με στυτική δυσλειτουργία. Ωστόσο όταν υπάρχει, η υποκατάσταση της τεστοστερόνης με εξωγενή χορήγησή της μπορεί να διορθώσει το πρόβλημα.
Τι προκαλεί την ανεπάρκεια τεστοστερόνης;
Με την πάροδο της ηλικίας το ποσό της τεστοστερόνης στον ανδρικό οργανισμό σταδιακά ελαττώνεται. Η ελάττωση αυτή ξεκινά από την ηλικία των 30 ετών και συνεχίζεται εφ’ όρου ζωής. Άλλα αίτια μείωσης της τεστοστερόνης είναι:
– Τραύμα, λοίμωξη ή απώλεια των όρχεων οποιασδήποτε αιτιολογίας
– Χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία για καρκίνο
– Γενετικές ανωμαλίες όπως το σύνδρομο Klinefelter, όπου υπάρχει υπεράριθμο Χ χρωμόσωμα
– Αιμοχρωμάτωση (υπερβολική ποσότητα σιδήρου στον οργανισμό)
– Διαταραχές της υπόφυσης
– Παθήσεις όπως η σαρκοείδωση των πνευμόνων
– Φάρμακα, όπως οι ορμόνες που χρησιμοποιούνται στη θεραπεία του καρκίνου του προστάτη ή τα κορτικοστεροειδή
– Χρόνια νεφρική ανεπάρκεια
– Κίρρωση ήπατος
– Άγχος
– Κατάχρηση αλκοόλ
Ποια είναι τα συμπτώματα της ανεπάρκειας τεστοστερόνης;
Η έλλειψη τεστοστερόνης μπορεί να προκαλέσει ελάττωση της σεξουαλικής επιθυμίας, στυτική δυσλειτουργία, συναισθήματα κατάθλιψης και κακής ποιότητας ζωής και απώλεια της συγκέντρωσης.
Ποιες αλλαγές προκαλεί στο σώμα η ανεπάρκεια τεστοστερόνης;
Η ανεπάρκεια τεστοστερόνης μπορέι να προκαλέσει:
– ελάττωση της μυϊκής μάζας και αύξηση του λίπους
– μεταβολές στα επίπεδα της χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων
– μείωση της αιμοσφαιρίνης και πιθανώς αναιμία
– εύθραυστα οστά (οστεοπόρωση)
– ελάττωση της τριχοφυΐας
Πώς διαγιγνώσκεται η ανεπάρκεια τεστοστερόνης;
Ο μόνος ακριβής τρόπος για να διαπιστωθεί αν ένας άδρας έχει ανεπάρκεια τεστοστερόνης είναι η μέτρηση των επιπέδων της ορμόνης στο αίμα. Περισσότερες από μία μετρήσεις μπορεί να απαιτηθούν, επειδή τα επίπεδα της τεστοστερόνης μεταβάλλονται στη διάρκεια της ημέρας.
Οι γιατροί προτιμούν να μετρούν την τεστοστερόνη τις πρωινές ώρες, γιατί τότε τα επίπεδα της ορμόνης είναι στα υψηλότερα επίπεδα.
Πώς αντιμετωπίζεται η ανεπάρκεια τεστοστερόνης;
Οι μορφές εξωγενούς χορήγησης τεστοστερόνης είναι:
– Ενδομυϊκές ενέσεις, συνήθως κάθε δύο ως τρεις εβδομάδες
– Αυτοκόλλητα που τοποθετούνται στο δέρμα του οσχέου ή αλλού
– Gel τεστοστερόνης
– Σκευάσματα που εφαρμόζονται στα ούλα δύο φορές την ημέρα και απορροφώνται από εκεί
– Χάπια για λήψη από το στόμα
Όλες αυτές οι επιλογές έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές, η καθεμία όμως έχει συγκεκριμένα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα, και επομένως ο γιατρός επιπλέγει κατά περίπτωση την πιο κατάλληλη μορφή χορήγησης.
Ποιοι δεν πρέπει να λαμβάνουν θεραπεία υποκατάστασης με τεστοστερόνη;
Άνδρες που έχουν καρκίνο προστάτη ή μαστού δεν πρέπει να λαμβάνουν θεραπεία με εξωγενή χορήγηση τεστοστερόνης. Γι΄αυτό και οι άνδρες που πρόκειται να λάβουν σκευάσματα τεστοστερόνης θα πρέπει να ελέγχονται προσεκτικά με PSA και δακτυλική εξέταση του προστάτη πριν ξεκινήσουν τη θεραπεία τους.
Ποιες είναι οι ανεπιθύμητες ενέργειες της υποκατάστασης της τεστοστερόνης;
Γενικά η θεραπεία υποκατάστασης με τεστοστερόνη είναι ασφαλής. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες περιλαμβάνουν:
– Ακμή ή λιπαρό δέρμα
– Ήπιο οίδημα
– Διέγερση του προστατικού ιστού η οποία ενδέχεται να ποκαλέσει συμπτώματα από το ουροποιητικό, όπως συχνουρία ή μειωμένη ακτίνα ούρησης.
– Διόγκωση των μαστών
– Επιδείνωση συμπτωμάτων σε συνυπάρχουσα άπνοια ύπνου
– Μείωση του μεγέθους των όρχεων
– Αλλαγές στις τιμές της χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων
– Αύξηση των ερυθρών αιμοσφαιρίων του αίματος
– Μείωση του αριθμού των σπερματοζωαρίων που μπορεί να οδηγήσει σε διαταραχές της γονιμότητας
– Αύξηση του PSA
Οι άνδρες που λαμβάνουν θεραπεία με σκευάσματα τεστοστερόνης θα πρέπει να επισκέπτονται συχνά το γιατρό τους. Επίσης, έχει μεγάλη σημασία ο άνδρας που λαμβάνει τέτοια σκευάσματα να ακολουθεί τις οδηγίες για τη χορήγησή τους κατά γράμμα και να συμβουλεύεται το γιατρό για κάθε απορία που πιθανώς έχει.
Διαβάστε περισσότερα για τη στυτική δυσλειτουργία www.andrologia.gr
To άρθρο επιμελήθηκε ο Χ.Κυράτσας, Χειρουργός, Ουρολόγος-Ανδρολόγος, Συνεργάτης του Ανδρολογικού Ινστιτούτου Αθηνών
