Ο ΠΛΟΥΤΟΣ ΚΑΙ Η ΕΞΟΥΣΙΑ ΕΙΝΑΙ ΕΝΟΧΟΙ ΓΙΑ ΥΠΟΚΡΙΤΙΚΗ ΗΘΙΚΗ
Σύμφωνα με τους ερευνητές από το ILLINOIS, οι άνθρωποι σε θέσεις εξουσίας είναι πιο επικριτικοί στους άλλους, αλλά και ένοχοι για «ηθική υποκρισία».
Ειδικοί υποστηρίζουν πως οι αποκαλούμενοι «ισχυροί» προβαίνουν σε πιο αυστηρή κριτική στους άλλους, ενώ οι ίδιοι κάνουν ό,τι θέλουν. Σύμφωνα με την έρευνα, η εξουσία και η επιρροή μπορεί να προκαλέσουν σοβαρό διαχωρισμό μεταξύ της δημόσιας κριτικής και της προσωπικής συμπεριφοράς, και ως εκ τούτου οι ισχυροί είναι αυστηρότεροι στην κριτική των άλλων, ενώ είναι πιο επιεικείς στις δικές τους πράξεις.
Η χρονιά που πέρασε έχει στιγματιστεί από σειρά ηθικών παραβάσεων ισχυρών προσωπικοτήτων στους κύκλους των πολιτικών, των επαγγελματιών και των διασήμων. Κι αυτή η έρευνα είναι ιδιαιτέρως σχετική με τα μεγαλύτερα σκάνδαλα του 2009, καθώς κοιτάμε πόσο η ιδιωτική συμπεριφορά συχνά ήρθε σε αντίθεση με τη δημόσια στάση συγκεκριμένων ανθρώπων με εξουσία.
Για παράδειγμα, είδαμε ορισμένους πολιτικούς να χρησιμοποιούν δημόσια κονδύλια για προσωπικό όφελος, ενώ φώναζαν για να «μικρύνει» η κυβέρνηση, ή να έχουν εξωσυζυγικές σχέσεις, ενώ υπερασπίζονταν τις οικογενειακές αξίες.
Όπως συμπλήρωσαν οι ερευνητές «Ομοίως, ήμαστε μάρτυρες προέδρων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων να δέχονται παχυλά μπόνους, ενώ συγχρόνως ζητούσαν από την κυβέρνηση χρήματα για να ”ξελασπώσουν” για λογαριασμό των εταιρειών τους».
Για τη διεξαγωγή της έρευνας και για να αναπαρασταθεί η αίσθηση της ισχύος, οι ερευνητές μοίρασαν ρόλους θέσης ισχύος και μη σε μια ομάδα συμμετεχόντων. Σε κάποιους ανατέθηκε ο ρόλος του πρωθυπουργού και σε άλλους του δημοσίου υπαλλήλου. Στη συνέχεια, τους έδωσαν ηθικά διλήμματα, όπως η παράβαση των κανόνων κυκλοφορίας, η δήλωση εσόδων, η επιστροφή ενός κλεμμένου ποδηλάτου, για να μπορέσουν «να εξετάσουν τον αντίκτυπο της ισχύος στην ηθική υποκρισία».
Σύμφωνα, λοιπόν, με τα πορίσματα της έρευνας, διαπιστώθηκε ότι οι «ισχυροί» συμμετέχοντες καταδίκαζαν την κλοπή των άλλων, ενώ οι ίδιοι έκλεβαν περισσότερο και πως επίσης έτειναν να καταδικάζουν την υπερβολική δήλωση των εξόδων ταξιδιού.
Όμως, όταν τους δόθηκε η ευκαιρία να κλέψουν σε ένα παιχνίδι με ζάρι που έπαιζαν μόνοι σε έναν θάλαμο, οι ισχυροί ανέφεραν πως έριξαν καλύτερες ζαριές απ’ όσο οι μη ισχυροί.
Βρέθηκε, επίσης, πως σε όσους ανατέθηκε ο ρόλος του ισχυρού έδειξαν «σημαντική» ηθική υποκρισία, κρίνοντας πολύ πιο αυστηρά τους άλλους για υπερβολική ταχύτητα, κρύψιμο εσόδων, ή κατοχή κλεμμένου ποδηλάτου, ενώ το θεωρούσαν αποδεκτό να τα κάνουν αυτά οι ίδιοι.
Η ηθική τελικά υποκρισία έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο στους ανθρώπους που είναι νομίμως ισχυροί, ενώ αντίθετα ένα επιπλέον πείραμα έδειξε πως οι άνθρωποι που δεν αισθάνονται προσωπικά πως δικαιούνται την ισχύ τους είναι σκληρότεροι με τους εαυτούς τους απ΄ όσο είναι με τους άλλους, κι αυτό είναι ένα φαινόμενο που αποκαλούμε «υπερκρισία».
Τελικά, τα πρότυπα της υποκρισίας και της υπερκρισίας διαιωνίζουν τις κοινωνικές ανισότητες, αφού οι ισχυροί βάζουν κανόνες και περιορισμούς σε άλλους, ενώ περιφρονούν αυτούς τους περιορισμούς για τους ίδιους, ενώ οι ανίσχυροι συμμετέχουν στην αναπαραγωγή της κοινωνικής ανισότητας, επειδή δεν αισθάνονται πως έχουν το ίδιο δικαίωμα».
Επιμέλεια άρθρου: Ε.Μ.Α.Σ
