Τα οπιοειδή είναι μια κατηγορία φαρμακευτικών ουσιών οι οποίες παράγονται από την παπαρούνα papaver somniferum. Η κατηγορία περιλαμβάνει αναλγητικά φάρμακα όπως η φαιντανύλη, η υδροκωδόνη, η οξυκωδόνη, η μορφίνη και η κωδεΐνη. Αν και δεν χρησιμοποιείται φαρμακευτικά, και η ηρωίνη ανήκει στα οπιοειδή.
Τα οπιοειδή είναι αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση του πόνου είναι όμως επίσης πολύ εθιστικά. Μπορεί επίσης να έχουν σεξουαλικές παρενέργειες. Οι ακόλουθες ενότητες αναλύουν τα πορίσματα της σχετικής βιβλιογραφίας.
Στυτική δυσλειτουργία (ΣΔ)
Οι άνδρες που χρησιμοποιούν οπιοειδή μπορεί να βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο για εμφάνιση στυτικής δυσλειτουργίας.
Το 2017, το Journal of Sexual Medicine δημοσίευσε μια ανασκόπηση 10 μελετών πάνω στα οπιοειδή και τον συσχετισμό τους με την στυτική δυσλειτουργία. Οι γιατροί κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ο κίνδυνος εμφάνισης στυτικής δυσλειτουργίας στους άνδρες χρήστες οπιοειδών ανεβαίνει κατά 96%. Επίσης βρέθηκε ότι οι άνδρες κάτω των 50 ετών ήταν ιδιαίτερα ευπαθείς , καθώς η κατάχρηση ουσιών είναι πιθανότερη σε αυτή την ηλικιακή
ομάδα.
Οι επιστήμονες δεν είναι βέβαιοι για τον ακριβή μηχανισμό συσχετισμού μεταξύ οπιοειδών και ΣΔ, όμως θα μπορούσε να προέρχεται τόσο από οργανικούς όσο και από ψυχολογικούς παράγοντες. Συστήνεται περαιτέρω διερεύνηση.
Χαμηλή τεστοστερόνη
Οι άνδρες που λαμβάνουν οπιοειδή μπορεί να δουν τα επίπεδα της τεστοστερόνης τους να πέφτουν, με συνέπεια μειωμένη ερωτική διάθεση, δυσκολία στην στύση, κόπωση και ασταθή διάθεση. Δυστυχώς είναι δύσκολο να υπολογιστεί επακριβώς το ποσοστό των χρηστών οπιοειδών που εμφανίζουν χαμηλή τεστοστερόνη, καθώς πολλοί δεν παρουσιάζουν συμπτώματα.
Οι επιστήμονες εξερεύνησαν αν τα οπιοειδή βραδείας αποδέσμευσης (που χορηγούνται κάθε 8-12 ώρες) ή τα ταχείας αποδέσμευσης (κάθε 4 με 6 ώρες) σχετίζονται με διαφορετικά επίπεδα πτώσης της τεστοστερόνης. Το 2013 μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Clinical Journal of Pain βρήκε ότι οι άνδρες που έπαιρναν οπιοειδή βραδείας αποδέσμευσης, ήταν 5 φορές πιο πιθανό να έχουν χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης σε σχέση με όσους έπαιρναν οπιοειδή ταχείας αποδέσμευσης.
Πιο πρόσφατες κλινικές μελέτες έχουν ερευνήσει τον συσχετισμό μεταξύ κατάχρησης οπιοειδών και έλλειψης ανδρογόνων. Το 2018 μια εργασία στο Sexual Medicine Reviews ανέφερε ότι μεταξύ 50% και 90% των ανδρών που κάνουν χρόνια κατάχρηση οπιοειδών έχουν χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης.
Ερωτική επιθυμία και Ικανοποίηση
Η χρήση οπιοειδών μπορεί να επιφέρει πτώση στην ερωτική επιθυμία και μειωμένη ικανοποίηση από το σεξ. Το 2018 το Pain Medicine ανέφερε μελέτη με πάνω από 11.500 συμμετέχοντες, άνδρες και γυναίκες. Περίπου οι μισοί εξ αυτών έπασχαν από χρόνιο πόνο, μη καρκινικής προέλευσης. Η χρήστες οπιοειδών ήταν πιο πιθανό να νιώθουν μικρότερο ερωτικό ενδιαφέρον και ικανοποίηση, ειδικά αν λάμβαναν τα φάρμακα μακροχρόνια.
Μερικές φορές οι σεξουαλικές παρενέργειες των οπιοειδών μπορούν να μετριαστούν με την μείωση της δόσης ή με την αλλαγή του σκευάσματος. Οι ασθενείς μπορούν επίσης να συζητήσουν με τον γιατρό τους άλλες στρατηγικές διαχείρισης του πόνου, όπως π.χ. την φυσιοθεραπεία.
Όσοι νιώθουν ότι έχουν χάσει τον έλεγχο της χρήσης των οπιοειδών φαρμάκων τους ενθαρρύνονται να μιλήσουν με τον γιατρό τους ή με ειδικό ψυχικής υγείας.
