Εκατοντάδες χιλιάδες ατόμων δεν αισθάνονται ότι το ανατομικό τους φύλο τους ταιριάζει, με αποτέλεσμα κάποιοι από αυτούς να προχωρούν σε ενέργειες έτσι ώστε να το αλλάξουν.
Τα άτομα αυτά ονομάζονται διάφυλα και σύμφωνα με έγκυρες πήγες εκτιμάται ότι στις ΗΠΑ φτάνουν τον αριθμό των 700.000. Δεν είναι όμως ξεκάθαρο πόσο μεγάλος είναι στην πραγματικότητα ο πληθυσμός των ατόμων αυτών.
Αυτό που είναι ξεκάθαρο είναι το γεγονός ότι η αλλαγή του φύλου είναι μια πολύπλοκη διαδικασία που διαφέρει από άτομο σε άτομο. Κάποια άτομα επιλέγουν μόνο τη θεραπεία με ορμόνες, ενώ άλλα προσχωρούν σε μεγάλα χειρουργεία για να κάνουν τη μετάβαση στο άλλο φύλο. Σε κάθε περίπτωση όμως είναι σημαντικό να ακολουθήσει κανείς τα παρακάτω βήματα.
1. Αξιολόγηση της ψυχικής υγείας
Πολλοί ιατροί ζητούν πρώτα τη συνάντηση του ατόμου που θέλει να προχωρήσει στην αλλαγή φύλου με ψυχολόγο ή άλλον επαγγελματίας της ψυχικής υγείας που εξειδικεύεται σε ζητήματα φύλου.
Πρώτα ο ειδικός θα επιβεβαιώσει τη δυσφορία του ατόμου αναφορικά με το ανατομικό του φύλο, μια κατάσταση που παλαιότερα ονομαζόταν διαταραχή ταυτότητας φύλου . Τα άτομα που υποφέρουν από αυτή αισθάνονται ότι θα έπρεπε να έχουν το αντίθετο φύλο, γεγονός που τους προκαλεί πίεση και δυσφορία.
Στη συνέχεια θα εκτιμήσει το βαθμό αντίληψης και κατανόησης της σοβαρότητας και της πολυπλοκότητας της κατάστασης, συμπεριλαμβανομένων των κινδύνων και των περιορισμών του χειρουργείου αλλαγής φύλου, καθώς και την ικανότητα του ατόμου να δώσει την ενήμερη συγκατάθεση του για την ορμονική θεραπεία και τελικά για το χειρουργείο.
Αξιολογείται επίσης εάν τα άτομα έχουν υποστηρικτικό κοινωνικό δίκτυο ή εάν έχουν αρκετή εσωτερική δύναμη έτσι ώστε να τα καταφέρουν μόνα τους.
Συνήθως χρειάζονται 2-3 επισκέψεις. Αν όλα πάνε καλά ο θεραπευτής παραπέμπει σε έναν εξειδικευμένο ενδοκρινολόγο.
2. Ορμονική θεραπεία
Οι ορμόνες ελέγχουν την έκφραση των δευτερογενών χαρακτηριστικών φύλου, όπως είναι η τριχοφυΐα στο σώμα, η μυϊκή μάζα, καθώς και το μέγεθος των μαστών.
Οι γυναίκες που μεταβαίνουν στο ανδρικό φύλο λαμβάνουν ανδρογόνα , τα οποία κάνουν την εμφάνιση πιο αρρενωπή. Πιο συγκεκριμένα η θεραπεία με ανδρογόνα:
• Κάνει τη φωνή πιο βαθειά
• Αυξάνει τη μυϊκή μάζα και τη σωματική δύναμη
• Ενισχύει ην ανάπτυξη τριχοφυΐας στο πρόσωπο και το σώμα
• Αυξάνει το μέγεθος της κλειτορίδας
Η πρόσληψη γυναικείων ορμονών από τους άνδρες, παρομοίως τους δίνει μια πιο θηλυκή εμφάνιση. Πιο συγκεκριμένα:
• Μειώνει τη μυϊκή μάζα και δύναμη
• Προάγει την αναδιανομή του σωματικού λίπους
• Αυξάνει τον μαζικό ιστό
• Καθυστέρει την ανάπτυξη τριχοφυΐας στο σώμα και το πρόσωπο ενώ παράλληλα μειώνει το πάχος των τριχών.
• Μειώνει τα επίπεδα τεστοστερόνης.
Κάποιες από τις αλλαγές που επιφέρει η ορμονική θεραπεία ξεκινούν μέσα στον πρώτο μήνα από τη λήψη της, αλλά χρειάζονται μέχρι και 5 χρόνια για να δει κανείς το τελικό αποτέλεσμα. Για παράδειγμα οι άνδρες που μεταβαίνουν στο γυναικείο φύλο μπορούν να περιμένουν ότι η ανάπτυξη των μαστών θα ολοκληρωθεί σε 2-3 χρόνια μετά την έναρξη της θεραπείας.
Η ορμονική θεραπεία όμως δεν αλλάζει μόνο την εμφάνιση, αλλά μπορεί να είναι πολύ αποτελεσματική στην ανακούφιση του αισθήματος δυσφορίας που προκαλεί στο άτομο το βιολογικό του φύλο. Μέσα σε λίγες εβδομάδες μάλιστα μετά την έναρξη της θεραπείας πολλά άτομα νιώθουν πιο χαλαρά και υποφέρουν από λιγότερη ένταση και δυσφορία. Κάποιοι μάλιστα τονίζουν ότι νιώθουν φυσιολογικοί και ισορροπημένοι, αλλά αυτό βέβαια είναι πολύ υποκειμενικό.
Πριν από την έναρξη της θεραπείας όμως είναι απαραίτητο να διασφαλιστεί ότι οι υποψήφιοι είναι υγιείς, ενώ οι ειδικοί πρέπει να φροντίσουν ώστε η δόση της θεραπείας να είναι τέτοια ώστε να είναι αποτελεσματική, αλλά όχι επικίνδυνη. Η ορμονοθεραπεία όπως είναι γνωστό μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο υπέρτασης, πρόσληψης βάρους, υπνικής άπνοιας, αύξησης των ηπατικών ενζύμων, καρδιαγγειακής νόσου, υπογονιμότητας, όγκων στην υπόφυση, θρομβώσεων και άλλων σοβαρών καταστάσεων. Είναι πολύ σημαντικό λοιπόν τα άτομα να υποβάλλονται σε τακτικούς και συχνούς ελέγχους, ιδιαίτερα κατά τους πρώτους μήνες της θεραπείας, για να επιβεβαιωθεί η καλή προσαρμογή σε αυτή.
Παράλληλα, κάποια άτομα νιώθουν άγχος και αβεβαιότητα όταν ξεκινούν θεραπεία με ορμόνες. Εάν συμβεί κάτι τέτοιο είναι σημαντικό να απευθυνθούν σε κάποιο ειδικό ψυχικής υγείας ή να ζητήσουν τη συμβουλή του ενδοκρινολόγου τους.
3. Χειρουργείο
Σχεδόν το 75% των ατόμων που ξεκινούν τη διαδικασία μετάβασης στο άλλο φύλο δεν προχωρούν στο χειρουργείο. Για κάποιους ο λόγος είναι το υψηλό κόστος που ανέρχεται σε δεκάδες χιλιάδες δολάρια και δεν καλύπτεται πάντα από τις ασφαλιστικές. Για πολλούς όμως η ορμονοθεραπεία είναι αρκετή για να φέρει ανακούφιση από τη δυσφορία που τους προκαλούσε το βιολογικό τους φύλο.
Στις περιπτώσεις λοιπόν όπου η ορμονοθεραπεία από μονή της δεν αρκεί, υπάρχει η εναλλακτική του χειρουργείου. Πρόκειται για μια πολύ μεγάλη απόφαση, η οποία σε πολλές περιπτώσεις είναι μη αναστρέψιμη και γι αυτό τόσο οι ασθενείς όσο και οι χειρουργοί πρέπει να είναι σίγουροι για αυτή.
Οι κατευθυντήριες οδηγίες συστήνουν τη διεξαγωγή του χειρουργείου μετά από την ολοκλήρωση 12 μηνών ορμονοθεραπείας. Κατά τη διάρκεια του χειρουργείου τα έξω γεννητικά όργανα του ατόμου αναμορφώνονται σε αυτά του αντίθετου φύλου, ενώ συχνά αφαιρούνται και τα εσωτερικά γεννητικά όργανα. Οι ειδικοί ωστόσο θεωρούν το διάστημα του ενός έτους ορμονοθεραπείας πριν από το χειρουργείο απαραίτητο, έτσι ώστε το άτομο να ζει συνεχώς με την ταυτότητα του φύλου που έχει επιλέξει.
Οι κατευθυντήριες είναι λιγότερο αυστηρές για άλλες χειρουργικές διαδικασίες όπως η αυξητική μαστών στους άνδρες που θέλουν αν μεταβούν στο άλλο φύλο, στο βαθμό που είναι αναστρέψιμες εάν αλλάξουν γνώμη.
Όπως κάθε χειρουργείο, έτσι και το χειρουργείο αλλαγής φύλου ενέχει κινδύνους. Για τους άνδρες που μεταβαίνουν στο γυναικείο φύλο οι επιπλοκές μπορεί να περιλαμβάνουν:
• Νέκρωση του ιστού του δέρματος, συνήθως από το πέος ή το όσχεο, που χρησιμοποιείται για τη δημιουργία κόλπου και αιδοίου
• Στένωση της ουρήθρας που μπορεί να εμποδίζει τη ροή των ούρων και να οδηγήσει σε βλάβη των νεφρών
• Συρίγγια ή άλλες μη φυσιολογικές συνδέσεις ανάμεσα στη κύστη ή το έντερο και τον κόλπο
Για τις γυναίκες που μεταβαίνουν στο ανδρικό φύλο, οι επιπλοκές μπορεί να περιλαμβάνουν:
• Στενώσεις, εμπόδια ή συρίγγια στο ουροποιητικό σύστημα
• Νέκρωση του ιστού του νέου πέους
Οι άνδρες που κάνουν χειρουργείο αλλαγής φύλου μπορούν να αποκτήσουν κόλπο λειτουργικό, ικανό για συνουσία. Για τις γυναίκες όμως, το χειρουργείο που υπόσχεται να τους δώσει ένα πέος έχει πολλούς κινδύνους κι επιπλοκές και πολλές επιλέγουν απλά την αφαίρεση της μήτρας και των ωοθηκών τους. Αυτές πάλι που επιλέγουν το χειρουργείο αλλαγής φύλου και θέλουν να έχουν ένα πέος πρέπει να ενημερωθούν σχετικά με τα πολλά διαφορετικά στάδια του χειρουργείου και τις τεχνικές δυσκολίες που μπορεί να οδηγήσουν σε επιπλέον επεμβάσεις.
Εκτιμάται σήμερα ότι μόνο μια στις 15 γυναίκες που ξεκινά τη διαδικασία της αλλαγής φύλου φτάνει στο χειρουργείο. Αυτό δε συμβαίνει γιατί οι γυναίκες αυτές δε θέλουν να έχουν να γεννητικά οργάνου του φύλου που έχουν επιλέξει, αλλά γιατί μέχρι τώρα η χειρουργική διαδικασία δε δίνει ένα άρτιο εμφανισιακά και λειτουργικό αποτέλεσμα.
Είναι πολύ μικρό το ποσοστό των ατόμων που μετανιώνουν το χειρουργείο αλλαγής φύλου και εκτιμάται γύρω στο 1%. Αυτό δε σημαίνει όμως ότι μετά το χειρουργείο τα άτομα αυτά δε χρειάζονται βοήθεια. Σε συνδυασμό με την ιατρική φροντίδα συχνά είναι χρήσιμη η συμβουλευτική για την αντιμετώπιση αρκετά συχνών προβλημάτων, όπως είναι το άγχος και η κατάθλιψη. Παράλληλα, είναι πολύ σημαντικό τα άτομα που έχουν αλλάξει το ανατομικό τους φύλο, να γνωρίζουν έναν ειδικό τον οποίο να μπορούν να συμβουλευτούν σε περίπτωση που έρθουν αντιμέτωπα με κάποιο νομικό ζήτημα.
Πηγή: webmd
Το άρθρο επιμελήθηκε ο Κ.Κωνσταντινίδης, Χειρουργός, Ουρολόγος-Ανδρολόγος, Πρόεδρος του Ανδρολογικού Ινστιτούτου Αθηνών, www.andrologia.gr
