Η διαταραχή σεξουαλικής αποστροφής (SAD) χαρακτηρίζεται από ακραίο φόβο, αηδία και αποφυγή της σεξουαλικής επαφής και των σεξουαλικών δραστηριοτήτων. Παρά το γεγονός ότι δεν ταξινομείται πλέον ως ξεχωριστή διαταραχή στις πρόσφατες ιατρικές κατευθυντήριες γραμμές, η SAD παραμένει συχνή και μπορεί να έχει σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στην ευημερία και τις σχέσεις των ατόμων. Οι παραδοσιακές μέθοδοι αξιολόγησης της SAD, όπως οι συνεντεύξεις και οι κλίμακες αυτό-αξιολόγησης, έχουν περιορισμούς, όπως η υποκειμενικότητα και η δυσκολία διερεύνησης ευαίσθητων σεξουαλικών εμπειριών.
Παρ’ όλα αυτά, ο συγγραφέας ενός νέου άρθρου στο Journal of Sexual Medicine προτείνει ότι η τεχνολογία εικονικής πραγματικότητας (VR) θα μπορούσε να προσφέρει νέους και βελτιωμένους τρόπους αξιολόγησης της SAD. Η εικονική πραγματικότητα επιτρέπει στα άτομα να βυθίζονται σε περιβάλλοντα που δημιουργούνται από υπολογιστή, βιώνοντας πολυαισθητηριακά ερεθίσματα παρόμοια με καταστάσεις της πραγματικής ζωής. Αυτή η καθηλωτική εμπειρία μπορεί να προκαλέσει συναισθηματικές, γνωστικές και συμπεριφορικές αντιδράσεις παρόμοιες με αυτές που βιώνονται στην πραγματική ζωή, (δηλαδή, κατά τη διάρκεια πραγματικών σεξουαλικών επαφών στην περίπτωση της αξιολόγησης της SAD). Μια τέτοια μέθοδος θα μπορούσε να παρέχει ένα ασφαλές μέρος για τα άτομα να εξερευνήσουν και να εκφράσουν τα συναισθήματά τους σχετικά με τις σεξουαλικές καταστάσεις, προσφέροντας ενδεχομένως πληροφορίες για την SAD που οι παραδοσιακές μέθοδοι μπορεί να χάσουν.
Ο συγγραφέας αυτού του άρθρου υποστηρίζει ότι η εικονική πραγματικότητα παρουσιάζει αρκετά πλεονεκτήματα έναντι των παραδοσιακών μεθόδων αξιολόγησης. Επιτρέπει την άμεση παρατήρηση των αντιδράσεων των ατόμων σε σεξουαλικά σενάρια, αποφεύγοντας τις προκαταλήψεις που μπορεί να προκύψουν από την αυτό-αναφορά και τις δυσκολίες στην ανάμνηση των αληθινών περιστατικών. Οι προσομοιώσεις μπορούν να μοιάζουν πολύ με τις αλληλεπιδράσεις στον πραγματικό κόσμο, συμπεριλαμβανομένων διαφόρων αισθητηριακών ερεθισμάτων όπως η αφή, η όραση και ο ήχος. Αυτός ο ρεαλισμός μπορεί να βοηθήσει τους γιατρούς να κατανοήσουν καλύτερα τα συγκεκριμένα ερεθίσματα ενός ατόμου και τις αντιδράσεις σε αυτά τα ερεθίσματα. Ως εκ τούτου, οι προσομοιώσεις εικονικής πραγματικότητας θα μπορούσαν ενδεχομένως να χρησιμοποιηθούν για την ανάπτυξη εξατομικευμένων σχεδίων θεραπείας προσαρμοσμένων στα συγκεκριμένα ερεθίσματα, συμπτώματα και ανάγκες των ατόμων.
Στο άρθρο, ο συγγραφέας αναλύει μια πιλοτική μελέτη και μια επακόλουθη έρευνα που χρησιμοποίησε προσομοιώσεις εικονικής πραγματικότητας για την αξιολόγηση των συμπτωμάτων SAD. Οι μελέτες αυτές διαπίστωσαν ότι τα άτομα με εντονότερα συμπτώματα SAD παρουσίαζαν μεγαλύτερα επίπεδα άγχους και αηδίας κατά τη διάρκεια σεξουαλικών σεναρίων σε σύγκριση με τα άτομα με ηπιότερα συμπτώματα SAD.
Ωστόσο, υπάρχουν τεχνικά και ηθικά ζητήματα που πρέπει να εξεταστούν όταν πρόκειται για την τεχνολογία εικονικής πραγματικότητας. Πρώτον, το κόστος της τεχνολογίας VR θα μπορούσε να είναι απαγορευτικό για ορισμένους οργανισμούς και άτομα. Δεύτερον, υπάρχουν πολλαπλές ανησυχίες σχετικά με το απόρρητο των δεδομένων, την ασφάλεια και την ιδιοκτησία σε σχέση με την εικονική πραγματικότητα. Τέλος, χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να κατανοηθούν οι πιθανές αρνητικές επιπτώσεις της εικονικής πραγματικότητας, ιδίως για άτομα με σοβαρή SAD ή ιστορικό σεξουαλικής κακοποίησης.
Συμπερασματικά, αν και βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο, η τεχνολογία VR υπόσχεται να βελτιώσει την αξιολόγηση της SAD και ενδεχομένως άλλων σεξουαλικών δυσλειτουργιών. Απαιτείται περαιτέρω έρευνα για να διερευνηθεί η αποτελεσματικότητά της και να αντιμετωπιστούν οι τεχνικές και ηθικές ανησυχίες. Επιπλέον, οι συνεργασίες μεταξύ ερευνητών, κλινικών ιατρών και εταιρειών VR είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη αξιόπιστων και έγκυρων εργαλείων αξιολόγησης.
