Η τεστοστερόνη είναι η ανδρική ορμόνη που παίζει σημαντικό ρόλο σε πολλές σωματικές λειτουργίες. Όταν τα επίπεδα της είναι χαμηλά, μπορεί να προκληθεί στον άνδρα κόπωση, μειωμένη libido, υπογονιμότητα, καθώς και απώλεια οστικής μάζας.
Η μειωμένη τεστοστερόνη είναι ένα πολύ συχνό πρόβλημα στους άνδρες μεγαλύτερης ηλικία. Σχεδόν 4 στους 10 άνδρες, πάνω από τα 45, έχουν χαμηλότερα επίπεδα τεστοστερόνης από τα φυσιολογικά. Οι ειδικοί όμως, τονίζουν ότι η θεραπεία τεστοστερόνης δεν είναι πανάκεια, δεν θεραπεύει όλα τα συμπτώματα, ούτε συνιστά ελιξίριο νεότητας.
Για παράδειγμα, πολλοί άνδρες ευελπιστούν η θεραπεία με τεστοστερόνη να θεραπεύσει τη στυτική τους δυσλειτουργία. Η αλήθεια όμως, είναι ότι αν και μπορεί να βοηθήσει στην ενίσχυση της libido, η λήψη τεστοστερόνης δεν μπορεί να έχει άμεσα αποτελέσματα στη στυτική λειτουργία.
Ταυτόχρονα, η θεραπεία τεστοστερόνης δεν αποτελεί λύση για τους άνδρες που θέλουν να διατηρήσουν ακμαία την αναπαραγωγική τους ικανότητα. Αυτό συμβαίνει, γιατί όταν ένας άνδρας λαμβάνει τεστοστερόνη, οι υποδοχείς της ορμόνης στο σώμα ενημερώνουν τον εγκέφαλο ότι υπάρχει αρκετή, με αποτέλεσμα να δίνεται εντολή στους όρχεις να σταματήσουν να παράγουν σπερματοζωάρια. Ενδεχομένως, η παράγωγη των σπερματοζωαρίων να αποκατασταθεί μετά τη διακοπή της θεραπείας, αλλά επειδή ακόμα δεν υπάρχουν δεδομένα που να το τεκμηριώνουν, οι ιατροί είναι επιφυλακτικοί με τη χορήγηση τεστοστερόνης στους άνδρες που θέλουν να τεκνοποιήσουν.
Παράλληλα, σίγουρα δεν είναι υποψήφιοι για τη θεραπεία οι άνδρες που έχουν ενεργό καρκίνο του προστάτη, ή του μαστού.
Για ποιους μπορεί να είναι όμως κατάλληλη η θεραπεία με τεστοστερόνη;
Καταρχάς, οι βασικοί υποψήφιοι είναι οι άνδρες που παρατηρούν μια πτώση στην ενέργεια και τη libido τους. Άλλα συμπτώματα της χαμηλής τεστοστερόνης που μπορούν επίσης να παρατηρήσουν οι άνδρες, περιλαμβάνουν την ανάπτυξη του μαστικού ιστού, την απώλεια της τριχοφυΐας του σώματος και τη συρρίκνωση των όρχεων, ενώ παράλληλα οι άνδρες αυτοί ιδρώνουν συχνότερα, έχουν εξάψεις, δε χρειάζεται να ξυρίζονται και έχουν απώλεια οστικής μάζας.
Οι ειδικοί, επίσης, διευκρινίζον ότι υπάρχουν και μη ειδικά συμπτώματα που μπορεί κανείς να παρατηρήσει, όπως είναι η μειωμένη αυτοπεποίθηση, το καταθλιπτικό συναίσθημα, τα προβλήματα ύπνου, τα προβλήματα μνήμης, η μειωμένη μάζα σώματος, καθώς και η μειωμένη εργασιακή επίδοση.
Για τη διάγνωση των χαμηλών επιπέδων τεστοστερόνης αρκεί μια απλή εξέταση αίματος.
Μπορεί η χαμηλή τεστοστερόνη να είναι πιο συχνή στους μεγαλύτερους σε ηλικία άνδρες, δε συνιστά όμως απαραίτητα ένα φυσιολογικό και αναπόφευκτο επακόλουθο της γήρανσης. Άλλες καταστάσεις, οι οποίες συχνά εμφανίζονται με την αύξηση της ηλικία, όπως είναι η παχυσαρκία και η κατάθλιψη μπορεί να επηρεάσουν τα επίπεδα της τεστοστερόνης.
Τα επίπεδα της ορμόνης μπορεί να μειωθούν εάν υπάρχει απώλεια του ιστού των όρχεων το οποίο είναι μια συνήθης επίπτωση της γήρανσης. Επίσης η μείωση των επίπεδων της ορμόνης μπορεί να προκληθεί από προηγούμενο τραύμα, ή ακτινοθεραπεία στους όρχεις, από κρυψορχία και σε σπάνιες περιπτώσεις από την ανάπτυξη όγκου στη υπόφυση. Τέλος, η λήψη κάποιων φάρμακων και ουσιών μπορεί επίσης να μειώσει τα επίπεδα τεστοστερόνης.
Σήμερα υπάρχουν αρκετές εναλλακτικές για την αντιμετώπιση της χαμηλής τεστοστερόνης. Για τους άνδρες που θέλουν να διατηρήσουν τη γονιμότητα τους, υπάρχει η κλομιφένη , ενώ όσοι δεν ενδιαφέρονται να τεκνοποιήσουν μπορούν να λάβουν τη θεραπεία με τεστοστερόνη.
Η θεραπεία υποκατάστασης μπορεί να γίνει με ενέσεις, επιθέματα, τζελ, ή εμφυτεύματα ενώ σε κάποιες χώρες του κόσμου υπάρχει και διαθέσιμο χάπι.
Οι ενέσεις γίνονται μια φορά στις 15 ημέρες και το αρνητικό τους είναι ότι αυξάνουν γρήγορα τα επίπεδα της ορμόνης στην αρχή αλλά δε τα διατηρούν αρκετά.
Οι τοπικές θεραπείες με τζελ εφαρμόζονται το πρωί, απορροφώνται μέσα σε 2-6 ώρες και παρέχουν μια σταθερή δόση της ορμόνης. Οι άνδρες όμως, θα πρέπει να θυμούνται καθημερινά την εφαρμογή του, καθώς και να περιμένουν μέχρι η περιοχή που τοποθέτησαν το τζελ να στεγνώσει καλά.
Είναι επίσης πολύ σημαντικό να μην έρθουν σε επαφή τα παιδιά, οι έγκυες γυναίκες, καθώς και αυτές που θέλουν να συλλάβουν με την ορμόνη στο δέρμα, γιατί μπορεί να προκαλέσει ορμονικές διαταραχές.
Τα επιθέματα προσφέρουν μια σταθερή δόση μεγάλης διάρκειας, αλλά μπορεί να προκαλέσουν ερεθισμό. Το ίδιο αποτελεσματικά είναι τα εμφυτεύματα, τα οποία τοποθετούνται κάτω από το δέρμα, από τον αρμόδιο επαγγελματία υγείας, στο γραφείο του, με μια πολύ απλή διαδικασία. Πρόκειται για μια εναλλακτική που κερδίζει ολοένα και περισσότερους οπαδούς, γιατί διαρκεί για 4 μήνες και έχει χαμηλό κόστος.
Οι κίνδυνοι της θεραπείας με τεστοστερόνη περιλαμβάνουν την αύξηση του μεγέθους του προστάτη, την κατακράτηση υγρών, την επιδείνωση της υπνικής άπνοιας, τη μείωση του αριθμού των σπερματοζωαρίων, καθώς και την αύξηση του αριθμού των αιμοπεταλίων , η οποία αυξάνει τον κίνδυνο σχηματισμού θρόμβων.
Οι επιστήμονες συμφωνούν, σχετικά με το πόσο σημαντικό είναι οι άνδρες να γνωρίζουν ότι η θεραπεία με τεστοστερόνη δεν είναι το υποκατάστατο που θα φροντίσει για τη γενική τους υγεία. Πολλοί άνδρες, για παράδειγμα, είναι παχύσαρκοι, ακολουθούν κακή διατροφή, δεν ασκούνται και προσπαθούν να κατηγορήσουν τη τεστοστερόνη για την κατάσταση τους. Αν και μπορεί, όντως, η χαμηλή τεστοστερόνη να συμβάλει στη γενική υγεία, είναι απαραίτητο να εξεταστεί σε σχέση με τους άλλους σημαντικούς παράγοντες που την επηρεάζουν.
Πηγή : medicinenet
Το άρθρο επιμελήθηκε ο Κ.Κωνσταντινίδης, Χειρουργός, Ουρολόγος-Ανδρολόγος, Πρόεδρος του Ανδρολογικού Ινστιτούτου Αθηνών, www.andrologia.gr
