Εγκατάσταση έργων στον Εθνικό Κήπο της Αθήνας (1η Ιουνίου-10 Αυγούστου 2010)
Βίντεοπροβολές στο Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης (Ιούνιος 2010)
Πραγματοποιήθηκε σήμερα Πέμπτη 27 Μαΐου στον Εθνικό Κήπο από τον Δήμαρχο Αθηναίων Νικήτα Κακλαμάνη η Συνέντευξη Τύπου για την παρουσίαση της εγκατάστασης της Βάνας Ξένου στον Εθνικό Κήπο με τίτλο η «Η Ψυχή του Τόπου».
Ο Δήμαρχος Αθηναίων Νικήτας Κακλαμάνης αφού καλωσόρισε όλους τους παρευρισκομένους, μεταξύ άλλων, τόνισε:
«Η συνεργασία μας με την κα. Ξένου θα σηματοδοτήσει μια καινούρια εποχή όχι μόνο για τον Εθνικό Κήπο, από τον οποίο και ξεκινάμε, γιατί είναι ένα κομμάτι της ταυτότητας και της καρδιάς της Αθήνας, αλλά και για άλλες παρόμοιες εκδηλώσεις σε μικρότερες εκτάσεις της πόλης.
Μάλιστα πρότεινα στην κα Ξένου να επισκεφτεί – τώρα που ολοκληρώθηκε και παραδόθηκε στους κατοίκους και επισκέπτες της πόλης μας – τον μικρό Εθνικό Κήπο, το Άλσος Προμπονά. Διότι έχουν δικαίωμα και οι κάτοικοι της περιοχής να δουν από κοντά ανάλογου επιπέδου εκθέσεις. Και χαίρομαι ιδιαίτερα που μέσα από αυτή την έκθεση γινόμαστε η αιτία ώστε η κα. Ξένου να γίνει γνωστή στο ευρύτερο κοινό της Αθήνας. Είμαι σίγουρος ότι με την έναρξη της συνεργασίας μας αλλά και με άλλους καλλιτέχνες, να γίνει ένας πολιτιστικός πυρήνας στους κήπους της πόλης μας.
Το όνειρό μου είναι σε μεγάλους και προστατευόμενους χώρους, όπως ο Εθνικός Κήπος, να υπάρχουν κατά κάποιον τρόπο μόνιμες εκθέσεις, και όχι μόνο ενός καλλιτέχνη. Γι’ αυτό και το πάρκο στην Κορεάτικη Αγορά με ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου το ονομάσαμε πάρκο Ελλήνων Καλλιτεχνών. Στόχος μας να αρχίσουμε με μία επιτροπή αξιολόγησης να τοποθετούμε σιγά –σιγά έργα Ελλήνων καλλιτεχνών σε εκείνο το πάρκο, παρόλο που δεν προστατεύεται όπως ο Εθνικός Κήπος.»
Ο Πρόεδρος του Πολιτισμικού Οργανισμού ΄Αγγελος Μοσχονάς παίρνοντας το λόγο τόνισε ότι «Η Βάνα Ξένου με τα έργα της επιτυγχάνει μία σχέση του τοπίου με το έργο, αλλά και έναν διάλογο με την ιστορία και τους μύθους.
Η έκθεση είχε παρουσιαστεί πριν τρία χρόνια με μεγάλη επιτυχία στους σημαντικότερους κήπους της Γαλλικής πρωτεύουσας, στο Palais-Royal στο Παρίσι και είμαστε περήφανοι που μπορούμε να προσφέρουμε στους κατοίκους της πόλης μας ποιοτικά ερεθίσματα μέσα από το έργο μίας καλλιτέχνιδας, το οποίο αποτελεί διαχρονικό ζωντανό «σώμα» του πολιτισμού μας σήμερα.
Άλλωστε, η Βάνα Ξένου είναι μία διεθνώς καταξιωμένη καλλιτέχνιδα, η οποία μέσα από το έργο της προβάλλει τις αξίες και τη δυναμική του πολιτισμού μας με τρόπο που συγκινεί το ευρύ κοινό.
Από την πλευρά του ο πρόεδρος του Δ.Σ. του Εθνικού Κήπου Γιάννης Κωστόπουλος ανέφερε, μεταξύ άλλων:
«Προσπαθούμε και δουλεύουμε πολύ, σε συνεργασία με Πολυτεχνείο και Νομαρχία για να μπορέσουμε να αποκαταστήσουμε τον Κήπο στο επίπεδο που τον θυμόμαστε οι παλαιότεροι. Η έκθεση αποτελεί μια πρώτη προσπάθεια για να ανακατέψουμε την Τέχνη με τον Κήπο, για να φέρουμε μια άλλη ζωή κατά κάποιο τρόπο στον Κήπο, αλλά και ένα άλλο κοινό για να δει τα έργα Τέχνης».
Μύθοι και ιστορία σε διάλογο, ως αναπόσπαστο και ζωντανό κομμάτι του πολιτισμού μας. Η διαδικασία της μύησης, όπως αποκαλύπτεται στα Ελληνικά Μυστήρια. Ο Τόπος, χώρος υποδοχής και ανάδειξης της διαδικασίας της μνήμης, αλλά και η έννοια του «περάσματος» κυριολεκτικά και μεταφορικά μέσα από την παρουσία γλυπτικών εγκαταστάσεων. Πρόκειται για την εγκατάσταση της Βάνας Ξένου με γενικό τίτλο «Η Ψυχή του Τόπου», η οποία οργανώνεται στον Εθνικό Κήπο από τον Δήμο Αθηναίων, τον Πολιτισμικό Οργανισμό του Δήμου Αθηναίων και το Διοικητικό Συμβούλιο του Εθνικού Κήπου με τη συνεργασία του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού, από 1η Ιουνίου έως 10 Αυγούστου 2010.
Την έκθεση θα εγκαινιάσει ο Δήμαρχος Αθηναίων Νικήτας Κακλαμάνης την Τρίτη 1η Ιουνίου στις 18.00.
Τι ακριβώς περιλαμβάνει η «Η Ψυχή του Τόπου»; Η Βάνα Ξένου τοποθετεί 19 μεγάλες εγκαταστάσεις στις οποίες περιέχονται 85 γλυπτά εντάσσοντας στοιχεία του τόπου στο έργο της, το οποίο διασπείρει σε όλη την έκταση του Εθνικού Κήπου, ενώ ειδικά για την έκθεση στην Αθήνα έχουν δημιουργηθεί νέα έργα. Βασικό χαρακτηριστικό του έργου της καλλιτέχνιδας είναι ο διάλογος με την ιστορία και τους μύθους. Οι αναφορές σήμερα στα Ελληνικά Μυστήρια δεν αποτελούν επίσκεψη σε ένα άψυχο σώμα. Σ’ αυτή την προοπτική της σύγχρονης ματιάς στις πηγές των μεγάλων πολιτισμών στηρίζεται και η έκθεση, η οποία προβάλλει τη διαχρονική σημασία και τον αναγωγικό-αποκαλυπτικό-παιδευτικό χαρακτήρα της μυητικής διαδικασίας.
Παράλληλα, στο πλαίσιο της δράσης αυτής και σε συνεργασία με το ΚΜΣΤ –επ’ αφορμής του φετινού αφιερώματος του, στις γυναίκες δημιουργούς– θα γίνουν σχετικές βιντεοπροβολές των εκθέσεων-εγκαταστάσεων της Βάνας Ξένου μέσα στον Ιούνιο (3/6, 10/6, 17/6 και 24/6), στην Αποθήκη Β1, στο Λιμάνι.
Οι θεματικοί άξονες που διέπουν τις 19 εγκαταστάσεις στον Εθνικό Κήπο είναι:
– Η προέλευση
– Η έννοια και ο χαρακτήρας της ελεύσεως
– Η έννοια και ο χαρακτήρας του περάσματος
– Η σημασία των αξόνων ως μετάγουσας δύναμης
– Η φύση και οι κήποι της ιστορίας- αρχετυπικότητα και αρχές
Η Βάνα Ξένου ορίζει τα έργα στην εγκατάσταση ως ενεργείς παρουσίες, όπου ο τόπος-πάρκο-κήπος συνηγορούν σε μια ανοιχτή σχέση του τόπου με τα στοιχεία που συνιστούν το έργο. Η παρουσία των κλαδιών, του νερού, του χώματος, των μετάλλων και των ορυκτών συνδέονται με τις μνημειακές μορφές των γλυπτών. Το τοπίο εδώ δεν εκλαμβάνεται απλώς ως περιβάλλον αλλά στοιχειοθετεί την πλαστική ύλη με την οποία υλοποιείται η σχέση του τόπου με τα έργα. Στο έργο της Βάνας Ξένου πρωτίστως επισημαίνεται η σημασία της καταγωγής του τόπου.
Ο Εθνικός Κήπος, αποτέλεσμα νεοκλασικού σχεδιασμού κατά τα πρότυπα των κήπων των Ευρωπαϊκών πόλεων την εποχή της ίδρυσης της νέας πρωτεύουσας, φέρει συγχρόνως τη μυθολογική και ιστορική πυκνότητα του συγκεκριμένου τόπου.
Είναι ο τόπος, που περιγράφεται σε έναν από τους σημαντικότερους πλατωνικούς διαλόγους τον «Φαίδρο», δύο βήματα από τον Ιλισό, το ποτάμι όπου περνώντας ο Σωκράτης αισθάνθηκε την ανάγκη να εξαγνισθεί («καθήρασθαι ανάγκη») και τρία στάδια κάτω από το ιερό της Άγρας, τόπο διεξαγωγής των μικρών μυστηρίων, εκεί όπου βρίσκεται και το ιερό της Αγροτέρας Αρτέμιδος.
Ο Εθνικός Κήπος είναι ένας αδιαμφισβήτητος ομφαλός για την πόλη των Αθηνών που όμως σπανίως έχει ανοιχτεί στις εικαστικές παρεμβάσεις. O Δήμος Αθηναίων και το Συμβουλίου του Κήπου διευρύνουν τις προοπτικές για πολιτιστικά δρώμενα.
Υπενθυμίζεται ότι το 2007-2008 η Βάνα Ξένου παρουσίασε μεγάλη εγκατάσταση έργων της στο Palais-Royal στο Παρίσι με τίτλο «Arrivée Passage» (Έλευσις Πέρασμα). Η μεγάλη εκείνη εγκατάσταση στο κέντρο της πόλης –και μάλιστα σε έναν από τους σημαντικότερους κήπους της Γαλλικής πρωτεύουσας, στο σημείο που βρίσκεται το ιστορικό Υπουργείο Πολιτισμού της Γαλλίας– έτυχε εξαιρετικής κριτικής αποδοχής από τον Ευρωπαϊκό Τύπο και συνοδεύτηκε από ογκώδη κατάλογο στις έγκυρες εκδόσεις τέχνης Skira. Μέσα σε μια δεκαετία, η καλλιτέχνιδα βρέθηκε να εκτελεί μεγάλης κλίμακας εγκαταστάσεις σε μνημεία-κλειδιά στην Ευρώπη. Η προηγούμενη εκθεσιακή παρουσία της Βάνας Ξένου στο Παρίσι έγινε το καλοκαίρι του 2000 στην Εκκλησία Saint-Louis του Νοσοκομείου Σαλπετριέρ. Η καλλιτέχνιδα επίμονα χειρίζεται παρεμβάσεις σε ιστορικά μνημεία, δημόσιους χώρους και αρχιτεκτονικά σύνολα, όπως για παράδειγμα στο βιομηχανικό συγκρότημα «Κρόνος» στην Ελευσίνα –τόπος τέλεσης των Ελευσινίων μυστηρίων– το οποίο και έχει συμπεριλάβει τα τελευταία χρόνια στη δουλειά της.
Η Βάνα Ξένου σχετικά με την εμπλοκή της στους Ελληνικούς μύθους εξηγεί: «Το ερώτημα γιατί η Ελευσίνα σήμερα, μου δίνει το έναυσμα να προσπαθήσω να διατρυπήσω το παρελθόν για να οδηγηθώ στο πιο βαθύ ερώτημα της ανθρωπότητας, για το ποιοι είμαστε, από πού ερχόμαστε, πού πάμε. Η αιώνια επιστροφή, όπου η ζωή μπορεί να ξαναρχίζει πάνω και πέρα από την ατομική μοίρα, σχετίζεται με αυτό που βίωναν στην Ελευσίνα οι μυημένοι, απαλλαγμένοι από το φόβο του θανάτου ανοίγονταν σε έναν ελεύθερο στοχασμό».
Στο πλαίσιο του φετινού αφιερώματος στις γυναίκες δημιουργούς, το ΚΜΣΤ, εντάσσει την ψηφιακή παρουσίαση της συγκεκριμένης εγκατάστασης με βιντεο-προβολές που έχει προγραμματίσει για το μήνα Ιούνιο (3/6, 10/6, 17/6 και 24/6) στο ΚΣΤΘ, στο Λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Πρόκειται ουσιαστικά για προβολές ενός καταγραφικού βίντεο της συγκεκριμένης θεματικής ενότητας που ξεκίνησε χρόνια πριν, και η οποία φαίνεται να παίρνει άλλη μορφή σε κάθε χώρο που παρουσιάζεται. Έτσι, στο ΚΣΤΘ δημιουργείται μια νέα εγκατάσταση, η οποία μέσω της ψηφιακής προβολής δείχνει να ξεπερνά πλέον το χώρο και τον τόπο. Πιο συγκεκριμένα, θα παρουσιαστούν αποσπάσματα από την έκθεση στο Palais-Royal στο Παρίσι με τίτλο «Έλευσις Πέρασμα», στο βιομηχανικό συγκρότημα «Κρόνος» στην Ελευσίνα, αλλά και πλάνα από την εγκατάσταση των γλυπτών στον Εθνικό Κήπο.
Η έκθεση θα λειτουργεί καθημερινά τις ώρες λειτουργίας του Εθνικού Κήπου.
