Ετοιμαστείτε για καλοκαιρινή απόδραση στον κήπο του Αστεροσκοπείου Αθηνών, στον λόφο των Νυμφών κι ανακαλύψτε το απρόβλεπτο σύμπαν που καλλιέργησε, κυριολεκτικά, ο Αργεντινός καλλιτέχνης Αντριάν Βιλάρ Ρόχας.
Μετά από ανάθεση του πολιτιστικού οργανισμού ΝΕΟΝ, ο γνωστός για τις ανά τον κόσμο εικαστικές εγκαταστάσεις του, 36χρονος δημιουργός, μεταμόρφωσε σταδιακά τον εξωτερικό χώρο του εμβληματικού κτηρίου σε ένα «Θέατρο της Εξαφάνισης» (The Theater of Disappearance) και από χθες μας προσκαλεί να «χαθούμε» στα δαιδαλώδη μονοπάτια του.
Εδώ και δύο μήνες φύτευε μεθοδικά σε όλη την έκταση του Αστεροσκοπείου 46 χιλιάδες φυτά, συνεπικουρούμενος από τους συνεργάτες του και συνεργεία. Σκιερές καλαμιές μπαμπού, περιμετρικά της μάντρας του Αστεροσκοπείου προστατεύουν από τα βλέμματα των περαστικών και ταυτόχρονα κεντρίζουν την προσοχή να μπούμε στον χώρο.
Μια οργιώδης βλάστηση από 26 διαφορετικά είδη: αγρωστώδη και βρώσιμα φυτά, αγριόχορτα, αλλά και φρούτα και λαχανικά, καλαμπόκια, φυτά που ορίζουν την πορεία της ανθρώπινης ζωής στον πλανήτη.
Περπατάμε ανάμεσα στις καλαμποκιές που το ύψος τους αποκλείει την θέα προς την πόλη: «Περπατήστε, κάντε μια στάση, ξεκουραστείτε, συνεχίστε. Και μην φοβηθείτε αν χαθείτε. Εδώ τίποτε δεν είναι κωδικοποιημένο. Αφεθείτε σ΄ αυτήν την αναπάντεχη εμπειρία» μας παρότρυνε ο καλλιτέχνης στην ξενάγηση του «έργου» του. Γιατί, όπως το έθεσε κι εκείνος, «πού ακριβώς βρίσκεται η τέχνη; Μπορεί και να μην υπάρχει τέχνη».
Το έδαφος είναι για εκείνον εξίσου και για όλους «ένα από τα πιο ισχυρά χαρακτηριστικά της εθνικής μας ταυτότητας». Στην Αργεντινή απ’ όπου κατάγεται, το έδαφος αποτελεί μέσο παραγωγής, συνδέεται με τη σοδειά, τους αγρότες, ενώ στην Ελλάδα είναι χιλιάδες χρόνια ανθρώπινων πολιτισμών. Είναι το νήμα που συνδέει τη δική του αφήγηση σε αυτήν την μεγάλης κλίμακας δημιουργική παρέμβασή του.
Η εικαστική εγκατάσταση The Theater of Disappearance στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, αποτελεί μέρος μιας σειράς νέων αναθέσεων του καλλιτέχνη με τον ίδιο τίτλο, οι οποίες πραγματοποιούνται στην Ευρώπη και την Αμερική αυτό το καλοκαίρι. Συγκεκριμένα, στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης, στο Kunsthaus Bregenz στην Αυστρία, κι από τον Οκτώβριο στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Λος Άντζελες Geffen Contemporary.
Εδώ στο Αστεροσκοπείο, φύτεψε σε μια έκταση 4.500 τμ σπόρους από διάφορα θερμοκήπια του Μαραθώνα, της Ελευσίνας κα. Η εύφορη ζώνη, έρχεται σε αντίφαση με μια εσκεμμένα γυμνή, άγονη ζώνη από ξηραμένους κορμούς από ελιές που συγκέντρωσε ή με ξηραμένες καλαμιές.
Οι πράσινες διαδρομές κάτω από τα πεύκα του Λόφου των Νυμφών συνεχίζονται με κατεύθυνση τις σπηλιές (προς την πλευρά της Αγ. Μαρίνας). Για να ανακαλύψουμε έντεκα μεγάλες γυάλινες βιτρίνες- γλυπτικές εγκαταστάσεις με τα «ευρήματα» των ανασκαφών του Ρόχας που παραπέμπουν στην παγκόσμια ιστορία του επεκτατισμού των αυτοκρατοριών και του εποικισμού στον πλανήτη μας και πέρα απ’ αυτόν.
«Η επαφή επιστήμης και τέχνης είναι διαχρονική» είπε χθες ο διευθυντής του Αστεροσκοπείου Μανώλης Πλειώνης: «Η συνεργασία με το ΝΕΟΝ για τη φιλοξενία της εγκατάστασης The Theater of Disappearance αποτέλεσε για εμάς μια πρόκληση και το άνοιγμα σε ένα διαφορετικό είδος τέχνης. Επί μήνες συμμετείχαμε ενεργά στην υλοποίησή του, ως μια ζωντανή, καθημερινή διαδικασία και το στηρίξαμε με όλους τους δυνατούς τρόπους.
Και δείχνει τη δυναμική συνέχεια των πολιτιστικών εκδηλώσεων του Αστεροσκοπείου, τα τελευταία χρόνια. Άλλωστε, αναδείχτηκε το περιβάλλον μέσα από την διαδικασία μετασχηματισμού του χώρου» είπε ο ίδιος.
Πράγματι ποτέ δεν υπήρξε πιο καθαρός ο χώρος. Απομακρύνθηκαν μία σειρά από άδεια κοντέινερς και άχρηστα υλικά που χρόνιζαν παραπεταμένα στον Λόφο των Νυμφών. Επιπλέον, το ΝΕΟΝ ενίσχυσε τις υποδομές του Αστεροσκοπείου με πυρόσβεση και αρδευτικό σύστημα που είχε εγκαταλειφθεί από χρόνια.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο πολιτιστικός οργανισμός ΝΕΟΝ ανοίγει κήπους με τέχνη στα τέσσερα χρόνια λειτουργίας του. Ο ιδρυτής του πολιτιστικού οργανισμού, επιχειρηματίας και συλλέκτης Δημήτρης Δασκαλόπουλος, εξέφρασε χθες δημόσια τις ευχαριστίες του προς το ΚΑΣ και το Κεντρικό Συμβούλιο Νεοτέρων Μνημείων για την άδεια που παραχώρησαν στο ΝΕΟΝ στο Αστεροσκοπείο:
«Επιλέξαμε να μην έχουμε μουσείο, προτιμήσαμε μια πρωτοβουλία νομαδική, περιπατητική» είπε ο κ. Δασκαλόπουλος αναφερόμενος στα τέσσερα χρόνια λειτουργίας του οργανισμού. «Έδρα του ΝΕΟΝ είναι ολόκληρη η πόλη, το ευρύτερο αστικό περιβάλλον. Είναι ένας ζωντανός και ενεργός συνομιλητής με την κοινωνία, τους θεσμούς και το κοινό.
Συνεργαζόμαστε σε δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους. Πάντα πίστευα ότι η επένδυση στον πολιτισμό είναι εφαλτήριο βιώσιμης ανάπτυξης και ιδίως για την Ελλάδα, είναι από τα στοιχήματα του μέλλοντος.
Είμαι πεπεισμένος ότι η δράση μας αφήνει και οικονομικό αποτύπωμα δίνοντας δουλειά σε επιχειρήσεις.
Για το έργο πχ στο Αστεροσκοπείο συνεργαστήκαμε με 300 διαφορετικούς προμηθευτές. Ο Adrian Villar Rojas είναι γνωστός στο κοινό για τις μεγάλης κλίμακας γλυπτικές εγκαταστάσεις του, οι οποίες λειτουργούν παρεμβατικά στους χώρους με τους οποίους καταπιάνεται. Με το έργο του διαταράσσει το status quo της καλλιτεχνικής πρακτικής και συμπεριφοράς σε ένα μουσείο, έναν χώρο πολιτιστικής κληρονομιάς, μια ταράτσα ή έναν δημόσιο χώρο».
Την εικαστική εγκατάσταση «The Theater of Disappearance» επιμελείται η διευθύντρια του ΝΕΟΝ Ελίνα Κουντούρη.
Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 24 Σεπτεμβρίου.
