Περιπλανώμενη γύρω από τις εικόνες του Νίκου Αλιάγα γνώρισα μία Ελλάδα διαφορετική. Είδα τα δουλεμένα χέρια ενός αγρότη να σκιαγραφούν το «φιλότιμο», τα μεγάλα εκφραστικά μάτια ενός μικρού κοριτσιού να ορίζουν την έννοια μιας χαμένης αθωότητας, ένα ασπρόμαυρο ηλιοβασίλεμα στο Σούνιο να μου θυμίζει το απέραντο της ελληνικής ιστορίας, ένα ρυτιδιασμένα πρόσωπο μιας ηλικιωμένης να μου μιλάει για το μικρό και βιαστικό ταξίδι της ζωής. Δύο τραπουλόχαρτα να ορίζουν την τύχη και το παιχνίδι της μοίρας, που τη μια είναι λευκή γεμάτη χαρά και χαμόγελο, μα την άλλη μαύρη και στενάχωρη. Αυτές οι εικόνες είναι σκιαγραφημένες ψυχές Ελλήνων, αυτών των Ελλήνων που όπως λέει και ο ίδιος ο καλλιτέχνης δεν χρειάζονται την προβολή για να νιώσουν σημαντικοί, αλλά δουλεύουν αθόρυβα για τη δική τους επιτυχία. Αυτός είναι ο Νίκος Αλιάγας, και αυτές τις ψυχές αγαπά.
Μίλησε αποκλειστικά στην Αναϊς Θεριανή Βάθη και το Zougla.gr στα εγκαίνια της προσωπικής του έκθεσης φωτογραφίας με τίτλο «Ψυχές Ελλήνων», όπου πραγματοποιήθηκε στις 8/09 στην γκαλερί Art22 στη βελγική πρωτεύουσα.
«Τα πρόσωπα που φωτογραφίζω έχουν την έννοια της «ψυχούλας» όχι με την υποτιμητική έννοια αλλά με αυτήν που την ανυψώνει. Είναι άτομα τα οποία δεν έχουν ζητήσει φώτα, ούτε αναγνώριση. Είναι ψυχές, είναι μνήμες είναι βλέμματα. Είναι άνθρωποι που δεν θέλουν τυμπανοκρουσίες αλλά εκτελούν το έργο τους γνωρίζοντας την κληρονομιά τους. Ένα έργο αρχαϊκό. Κρατούν το νήμα της ελληνικής ψυχής που είναι αξιοπρέπεια και ελευθερία. Οι ελληνικές ψυχές έχουν μία συμφιλίωση με τον χρόνο, είναι ψυχές που έχουν κάτι να πουν είτε οργώνουν τη γη τους, είτε κοιτούν τα αστέρια. Σε αυτές τις ελληνικές ψυχές αναφέρομαι. Στις ψυχές που αποδέχονται το χρόνο μέσα τους και γύρω τους…»
αναφέρει μεταξύ άλλων ο Νίκος Αλιάγας στη συνέντευξη του.
Ακούστε τη συνέντευξη:
(τίτλος εικόνας Lignede Temps)
(τίτλος εικόνας Fille à l’accordeon)
Το όνομα της σημερινής σας έκθεσης είναι «ελληνικές ψυχές», με δύο επίθετα πώς θα χαρακτηρίζατε την ελληνική ψυχή;
Τα πρόσωπα που φωτογραφίζω έχουν την έννοια της «ψυχούλας» όχι με την υποτιμητική έννοια αλλά με αυτήν που την ανυψώνει. Είναι άτομα τα οποία δεν έχουν ζητήσει φώτα, ούτε αναγνώριση. Είναι ψυχές, είναι μνήμες είναι βλέμματα. Είναι άνθρωποι που δεν θέλουν τυμπανοκρουσίες αλλά εκτελούν το έργο τους γνωρίζοντας την κληρονομιά τους. Ένα έργο αρχαϊκό. Κρατούν το νήμα της ελληνικής ψυχής που είναι αξιοπρέπεια και ελευθερία. Οι ελληνικές ψυχές έχουν μία συμφιλίωση με το χρόνο, είναι ψυχές που έχουν κάτι να πουν είτε οργώνουν τη γη τους, είτε κοιτούν τα αστέρια. Σε αυτές τις ελληνικές ψυχές αναφέρομαι. Στις ψυχές που αποδέχονται το χρόνο μέσα τους και γύρω τους. Στις ψυχές που αποδέχονται τον καιρό. Όπως στα μάτια αυτής της κοπέλας (μου παρουσιάζει μία από της φωτογραφίες του) που μπορεί να μην τελείωσε τα μεγαλύτερα ωδεία της Ευρώπης αλλά παίζει τη μουσική της μοναδικά, που δεν είχε καμία προβολή από κανέναν, δεν είχε έναν πατέρα να την στηρίξει, ούτε κάποιον να την προωθήσει, όμως μέσα από μία φαινομενικά μελαγχολική όψη κρύβει βάθος.
Εμένα αυτές οι ψυχές με αγγίζουν και για αυτές τις ψυχές μιλώ στα έργα μου. Αυτή είναι η Ελλάδα που αγαπώ.
Παρατηρούμε ότι έχετε επιλέξει την αντίθεση του άσπρου και του μαύρου στα έργα σας. Είναι απλά μία αισθητική άποψη ή κρύβεται κάποια σημειολογία πίσω από αυτή την επιλογή;
Είναι μία ανάγκη βασικότερα. Το χρώμα είναι μία επιλογή μέσα από την οποία ρυθμίζοντας λίγο την αντίθεση μπορείς να πετύχεις ένα ωραίο ηλιοβασίλεμα π.χ, αλλά μέσα από το άσπρο και το μαύρο που αν το σκεφτείς είναι το σύνολο το χρωμάτων εγώ δίνω έμφαση στην ιστορία όσων φωτογραφίζω. Δεν με ενδιαφέρει να χρησιμοποιήσουν τίποτα για να ωραιοποιήσω την εικόνα. Ίσως αυτό να οφείλεται στο ότι όταν ήμουν μικρός και ερχόμουν στην Ελλάδα με τους γονείς μου τα Καλοκαίρια, στο χωριό είχαμε μία ψαροκασέλα της γιαγιάς μου που πάνω είχε φωτογραφίες του παππού μου που ήταν ασπρόμαυρες. Αργότερα ο πατέρας μου, μου αγόρασε την πρώτη μου φωτογραφική μηχανή και έτσι ξεκίνησα… Το άσπρο και το μαύρο αντιπροσωπεύει μία Ελλάδα συναισθηματική, τι πιο εύκολο να κάνεις μία Ελλάδα μπλε, άσπρη με ήλιο και και… Ο φακός μου επιτρέπει να εκφράσω όλα όσο νιώθω, πράγματα τα οποία ο ρόλος του παρουσιαστή και το να είσαι μπροστά από την κάμερα δεν μου επιτρέπει κάποιες φορές, και εκεί καταλαβαίνεις πως τίποτα από όλα αυτά δεν σου ανήκει. Έτσι ξεκίνησα να ασχολούμε με τη φωτογραφία.
(Τίτλος εικόνας la dame de ferrie)
Και τα χέρια… Με τρελαίνει να παρατηρώ τα χέρια. Μου επιτρέπει να δω από πού προέρχεσαι, ποιοι ήταν οι πρόγονοί σου, αν είναι χέρια δουλεμένα, ταλαιπωρημένα, αν δούλευαν τη γη. Με τα χέρια μπορείς να δημιουργήσεις ό,τι θες, και τα χέρια επίσης τα μαρτυρούν όλα ακόμα και αυτά που θες να κρύψεις.
Θα μιλήσω κυρίως για την Ελλάδα, πιστεύετε ότι υπάρχουν άνθρωποι της τηλεόρασης που μέσα από την τέχνη μπορούν να αποτελέσουν πνευματικοί ταγοί και να περάσουν σωστά μηνύματα στην κοινωνία;
Πέρα από την τηλεόραση υπάρχουν καλλιτέχνες, συγγραφείς, σκεπτόμενοι άνθρωποι -και όχι αυτοί που ψάχνουν μόνο την προβολή – που λένε πράγματα σε όλο τον κόσμο και στην Ελλάδα… πολλοί. Και που ακολουθούν έναν μοναχικό δρόμο, πολλές φορές βαρύ γιατί είναι και υποταγμένοι στις αναθεωρήσεις, στις αναζητήσεις και τα πιστεύω τους. Η τηλεόραση, για μένα θα μιλήσω προσωπικά είναι επάγγελμα, πριν από την τηλεόραση ήταν η γραφή. Είμαι τριάντα χρόνια δημοσιογράφος και πριν από την τηλεόραση έκανα και ραδιόφωνο. Μπορεί να κάνω λαϊκές εκπομπές όπως το The Voice που είναι εικόνα αλλά συνάμα να γράψω ένα μικρό κειμενάκι και να το δημοσιεύσω, ή μέσα από μία φωτογραφία ή μία αναφορά μου να κάνω έστω και έναν έφηβο ή ένα μικρό κοριτσάκι να διαβάσει και να μάθει ένα βιβλίο του Καρούζου μεταφρασμένο στα Γαλλικά… Ένα φτάνει, ένα πράγμα φτάνει για να περάσεις ένα σωστό μήνυμα. Είμαστε TV περσόνες που ο κόσμος τη μία σε αποθεώνει και την άλλη στο παίρνει πίσω. Πρόσεξε και εσύ στη μέση να ξέρεις τι έχεις να κάνεις και τι έχεις να πεις στον κόσμο γιατί μπορεί να μην έχεις να πεις και τίποτα καμιά φορά. Αν έχεις να πεις κάτι θέλει θάρρος, γιατί πολλοί θα πούνε δεν συμφωνώ, ή συμφωνώ, κάντο όμως. Εμένα είναι μία φωνή μέσα μου πιο δυνατή από την εικόνα, μία φωνή που με αναγκάζει να κάνω πράγματα από παιδί. Σε δύο χρόνια γίνομαι πενήντα χρόνων και έτσι λειτουργούσα πάντα, θέλεις να κάνεις κάτι σήμερα, κάντο! Και αν θέλεις να γίνεις και παραδειγματικός για μία κοινωνία κράτα ένα ήθος. Θα μπεις στην αρένα, θα κάνεις τον προσωπικό σου πόλεμο, θα κάνεις τα λάθη σου αλλά μην παρατήσεις ποτέ τη φωνή μέσα σου που λέει «θέλω να το κάνω». Μέσα από εκεί εγώ μπορώ να περάσω κάποια μηνύματα διακριτικά… Δεν είναι ο στόχος μου να αποδείξω κάτι, αλλά να μοιραστώ και αν ένας, έστω ένας με καταλάβει αυτό φτάνει.
Φωτογράφος είναι ο κύριος Benoit Collette
Η γκαλερί Art22 για τον Νίκο Αλιάγα
Το 2016, κατά τη διάρκεια μιας έκθεσης που του αφιερώθηκε στην παρισινή γκαλερί Photo12, ανακαλύψαμε ένα φωτογραφικό έργο εξαιρετικής ευαισθησίας σε συνδυασμό με μια πανέμορφη μαύρη και άσπρη μαγεία. Ήμασταν έκπληκτοι και χαρούμενοι, γιατί η επιλογή αυτή προχώρησε περισσότερο από ό, τι το προγενέστερο φωτογραφικό υλικό που αφορούσε ένα περιεχόμενο τηλεοπτικών προσώπων κατά βάση της Γαλλίας. Η προσωπική και συχνά αυτοβιογραφική προσέγγιση αυτού του καλλιτέχνη κίνησε έντονα το ενδιαφέρον μας. Μετά τη συνάντηση και την επιβεβαίωση των κοινών μας προθέσεων, είμαστε στην ευχάριστη θέση να σας παρουσιάσουμε, από τις 9 Σεπτεμβρίου έως 8 Οκτωβρίου την πρώτη προσωπική έκθεση του Νίκου Αλιάγα στο Βέλγιο με τίτλο «Ψυχές Ελλήνων» για την γκαλερί art22. παράλληλα με την τηλεοπτική καριέρα του, ο Νίκος Αλιάγας, γεννημένος το 1969, πάντα είχε ως προσωπική ενασχόληση τη φωτογραφία. Σε αυτόν τον κόσμο που κινείται τόσο γρήγορα, θέλει να συλλάβει μια σημαντική στιγμή που αξίζει, μια ματιά, μια κίνηση, μια λεπτομέρεια. Μια συνάντηση με έναν άνθρωπο ή έναν τόπο. Μετά τις μεγάλες μορφές που παρουσιάστηκαν στο Conciergerie de Paris στην έκθεση Corps et mes, προχωράει ένα βήμα πιο πέρα παρουσιάζοντας εδώ περίπου σαράντα φωτογραφικές εκτυπώσεις με θέμα την Ελλάδα. Η Ελλάδα του, μια αιώνια Ελλάδα, γεμάτη από στερεότυπα και προκαταλήψεις. Άνθρωποι περήφανοι για το παρελθόν τους, την ιστορία τους, τη χώρα τους. Χώροι γεμάτοι συναίσθημα. Αν ο Νίκος επέλεξε να ονομάσει αυτήν την έκθεση «Ψυχές Ελλήνων» είναι γιατί κάθε κλισέ προσπαθεί να αποκαλύψει το ανείπωτο και το οικείο ».
Φωτογράφηση της Ελλάδας, της γης των προγόνων μου. Αλλά ποια γωνία πρέπει να καταλάβετε; Ποια είναι η πραγματικότητα; Αυτό των νησιών όπου ο ουρανός και η θάλασσα παντρεύονται σε διαβαθμίσεις του μπλε, του λευκού και της φωτιάς; Απαθανάτησε την αιώνια Ελλάδα, αυτή που εξακολουθεί να αντιστέκεται με τα απομεινάρια της; Ή, τέλος, μια Ελλάδα των ειδήσεων, αυτή της κρίσης που συλλαμβάνει και διαιρεί τους ανθρώπους; «Οι εικόνες δεν αποτυγχάνουν, παράδοξα. Αυτό που με προσελκύει περισσότερο σε αυτή τη χώρα των σκιών και των φώτων είναι ακριβώς αυτό που η φωτογραφία, η ψυχή ενός λαού, δεν λέει. Η σιωπή της ένα βλέμμα που σας παρακολουθεί, η μυστηριώδης καμπίνα ενός καϊκιού και τα δουλεμένα χέρια του καπετάνιου του … Ελλάδα περιπλάνηση και τα ταξίδια, όπου οι άνδρες και οι γυναίκες εξακολουθούν να φορούν τα ονόματα χιλιετίες , όπου οι θεοί μεταμορφώνονται σε μια ακτίνα φωτός αφού “ο ήλιος είναι καινούργιος κάθε μέρα”, όπως το μούδιασμα του Ηρακλείτου. Αγαπώ αυτή τη χώρα όπου οι ποιητές αμφισβητούν περισσότερο από ό, τι κάνουν στην έκσταση σε καθημερινή βάση ως “το αλάτι” τόσο αγαπητό στον Καζαντζάκη “που εμποδίζει τη ζωή να σαπίζει. Η Ελλάδα που μου αρέσει να φωτογραφίζω αντιστέκεται αμείλικτα.
Αντιστοιχεί στις χίμαιρες, σε εκείνους που την περνούνγια μια άλλη, στην Κασσάνδρα, που βλέπει μόνο αρχαίες πέτρες, όπου μερικοί θεωρούν κάθε οικόπεδο μαρμάρου χιλιετίας ως λαϊκή τάξη της δυναστείας τους. Οι ψυχές που έχω φωτογραφίσει δεν φοβούνται ματαιοδοξίες και τους φόβους του σύγχρονου ανθρώπου, οι ψυχές μου έχουν αγνοήσει το καταστροφικό πέρασμα του χρόνου. Προτιμούν να ακολουθούν τους «καιρούς» και να κρατήσουν μόνο τα βασικά, όπως μια ονειροπόληση, όπου το μαύρο και το άσπρο απομακρύνεται από την έγχρωμη πομπή των σειρήνων.»
Νίκος Αλιάγας
Έκθεση από 9 Σεπτέμβρη έως 8 Οκτώβρη 2017.
Art22 Gallery
56 Place du Jeu de Balle
B – 1000 Bruxelles
contact@art22.gallery
www.art22.gallery
Ouvert du vendredi au dimanche de 10:30 à 16:30
Facebook & Instagram : Art22Gallery
Στα εγκαίνια της έκθεσης παρευρέθηκε επίσης ο πρόεδρος της ελληνικής κοινότητας του Βελγίου ο κύριος Δημήτρης Αργυρόπουλος.
