Σπυριδωνία Κρανιώτη
Ο σκηνοθέτης Αλέξανδρος Κοέν έχει ήδη μια έντονη παρουσία στον θεατρικό χώρο με αρκετές και αξιόλογες παραστάσεις.
Ο ταλαντούχος καλλιτέχνης φέτος σκηνοθετεί το συναρπαστικό έργο της Μπεθ Χένλεϋ «Εγκλήματα καρδιάς» με μια ομάδα νέων, εκλεκτών ηθοποιών στη Θεατρική Σκηνή του Faust.
«Στην πλειοψηφία τους οι άνθρωποι με τους οποίους συναντήθηκα επαγγελματικά με σεβάστηκαν όπως αντίστοιχα τους σεβάστηκα κι εγώ. Τους θαυμάζω πολύ τους καλλιτέχνες και αγαπώ τη διαδικασία τους. Και υπάρχουν και άνθρωποι που, όσες φορές αποπειράθηκα να κάνω και τον… παραγωγό, έδειξαν γενναιοδωρία και υπομονή. Αυτό δεν πρόκειται ποτέ να το ξεχάσω» λέει ο Αλέξανδρος Κοέν στο zougla.gr και συμπληρώνει: «Είμαι εργασιομανής και μαζί τεμπέλης, είμαι σχολαστικός και μαζί επιπόλαιος. Ωστόσο μέσα σε αυτό το πλαίσιο διατηρώ ακόμη τον ενθουσιασμό μου και την κατανόηση για τους άλλους ανθρώπους. Αυτό είναι ένα στοιχείο που μου καλλιεργήθηκε από την οικογένειά μου. Κι απ’ την άλλη παλεύω συνέχεια με αισθήματα ανταγωνισμού και απληστίας. Όμως, σ’ ένα μεγάλο βαθμό… όχι, πως τα έχω εξουδετερώσει, ωστόσο τα ονοματίζω όποτε μου προκύπτουν, και προσπαθώ να τα απαλύνω.
Ακόμη αποκαλύπτει τα μελλοντικά του σχέδια καθώς και τι ονειρεύεται για την καλλιτεχνική του διαδρομή.
Γιατί επιλέξατε το συγκεκριμένο έργο της Μπεθ Χένλεϋ;
Επειδή μου αρέσει η αίσθηση με την οποία φεύγει ο θεατής στο τέλος. Είναι σαν να προτείνει το έργο πως στη ζωή δεν αρκεί απλώς η επιβίωση: αυτό που έχει αξία είναι το παραπάνω, είναι σαν να μας προτρέπει να ζούμε τη ζωή σε υπερθετικό βαθμό, όπως ακριβώς την επιθυμούμε και με οποιοδήποτε κόστος. Τολμηρή αυτή η θέση της Χένλεϋ, ενέχει ρίσκο – ωστόσο είναι και πολύ αισιόδοξη: είναι σαν ν’ αποδεικνύει πως η ζωή είναι στα χέρια μας, πως εν δυνάμει όλα τα μπορούμε – φτάνει να τα διεκδικήσουμε.
Με ποια κριτήρια επιλέγετε κάθε φορά τα έργα που σκηνοθετείτε;
Ιδανικά θα ήθελα να αφορούν στο Σήμερα που βιώνει η κοινωνία, αλλά και στο Σήμερα που ζω εγώ. Άλλοτε η επιλογή έχει πιο ναρκισσιστικά στοιχεία: μια πιο εξομολογητική διάθεση εκ μέρους μου. Άλλοτε είναι η περιέργειά μου να γνωρίσω πτυχές αγαπημένων μου συγγραφέων. Πάντως, ο συγγραφέας και το κείμενο είναι τα πιο αυστηρά κριτήρια στις επιλογές μου. Τα διορατικά κείμενα διαθέτουν μερικές από τις ιδιότητες των πιο κοντινών σου ανθρώπων: μπορούν με διαύγεια να κωδικοποιήσουν αυτό που βιώνεις στη ζωή σου και σου φαίνεται χαοτικό.
Τι αντιστοιχίες ή διαφορές βλέπετε με τη σημερινή ελληνική οικογένεια;
Δεν πιστεύω πως η οικογένεια που περιγράφεται στα «Εγκλήματα καρδιάς» είναι αυστηρά αμερικάνικη. Μας αφορά. Φωτίζει αυτό τον ομφάλιο λώρο που μας δένει με τον πυρήνα μας, που μας κάνει ν’ αναφερόμαστε σε αυτόν – να λογοδοτούμε, να απολογούμαστε σχεδόν. Η επιστροφή, λοιπόν, σε αυτόν τον πυρήνα είναι μοιραία. Και μένει στον κάθε άνθρωπο να δούμε αν θα είναι επώδυνη ή ανακουφιστική. Αν δεν είναι μεγάλο θέμα για τον Έλληνα η επιστροφή στον πυρήνα, τότε ποιο είναι;
Η αγάπη μπορεί τελικά να θεραπεύσει όλες τις παθογένειες και να βελτιώσει τις οικογενειακές σχέσεις;
Σε καμία περίπτωση. Βρίσκω πως άλλες αξίες, όπως ο αλληλοσεβασμός και η συγχώρεση (με την κυριολεξία της λέξης: δηλαδή, να χωράς μαζί με τον άλλον) βοηθούν περισσότερο μια σχέση – οποιουδήποτε είδους σχέση. Και αυτό στο μυαλό μου μοιάζει ανακουφιστικό, διότι η αγάπη είναι μια βάση συναισθηματική: ή τη νιώθεις ή δεν τη νιώθεις, ενώ ο αλληλοσεβασμός και η συγχώρεση μπορούν να καλλιεργηθούν, είναι κάπως σαν τεχνική. Και, αν υπάρχουν αυτές, αν προσπαθείς να μπαίνεις στη θέση του άλλου, ίσως τελικά τον κατανοήσεις βαθύτερα και ίσως τελικά τον αγαπήσεις.
Ποια η εμπειρία σας από την περίοδο των προβών;
Η περίοδος των προβών είχε, όπως σε κάθε παράσταση, ετερόκλητα συναισθήματα. Είναι μια δύσκολη περίοδος που περιλαμβάνει την καλλιέργεια μιας ομαδικότητας πάνω απ’ όλα, την κατανόηση των νοημάτων, την αποδόμηση όλων των στοιχείων, ώσπου τελικά ν’ αρχίσεις να δομείς. Αλλά και τότε η πορεία δεν είναι ευθεία: έχει εκτινάξεις, καταβυθίσεις – κάποτε ενθουσιάζεσαι με ό,τι δημιουργείται, κάποτε αποθαρρύνεσαι. Κι ύστερα η πρώτη παράσταση… με την οποία, νομίζω, ποτέ δε θα εξοικειωθώ. Πολύ σκληρό συναίσθημα η πρώτη επίσκεψη ξένου σώματος (του κοινού) στον χώρο που ως χτες διέθετε την απόλυτη ιδιωτικότητα.
Τι θα αποκομίσει κάποιος από την παράσταση;
Είναι κοντά σε αυτό που ανέφερα στην αρχή: την αισιοδοξία πως αξίζει τον κόπο να πάρουμε τη ζωή στα χέρια μας. Την αισιοδοξία πως, αν γλιστρήσεις και πέσεις, το συνηθέστερο είναι πως θα σηκωθείς ξανά και μάλλον πιο δυνατός. Το ζήτημα είναι να είσαι κατά το δυνατόν πιο συνεπής με τις επιθυμίες και την αισθητική που θες ν’ ακολουθήσεις στη ζωή.
Από τη διαδρομή σας ποιες συνεργασίες σας ξεχωρίζετε;
Γενικώς διατηρώ καλά αισθήματα για τους ανθρώπους με τους οποίους συνεργάστηκα. Σε λίγες περιπτώσεις ισχύει το αντίθετο: άνθρωποι με τους οποίους ήρθα σε ρήξη ή άνθρωποι των οποίων ο τρόπος της εργασίας τους με απομάκρυνε. Στην πλειοψηφία τους οι άνθρωποι με τους οποίους συναντήθηκα επαγγελματικά με σεβάστηκαν όσο πολύ τους σεβάστηκα κι εγώ. Τους θαυμάζω πολύ τους καλλιτέχνες και αγαπώ τη διαδικασία τους. Και υπάρχουν και άνθρωποι που, όσες φορές αποπειράθηκα να κάνω και τον… παραγωγό, έδειξαν γενναιοδωρία και υπομονή. Αυτό δεν πρόκειται ποτέ να το ξεχάσω.
Με ποιους καλλιτέχνες θα θέλατε να συνεργαστείτε;
Με πάρα πολλούς, σχεδόν με όλους. Μου αρέσει να γνωρίζω τη διαδικασία κι άλλων ανθρώπων, να παρατηρώ διαφορετικούς χειρισμούς. Πρώτα απ’ όλα νομίζω πως με βελτιώνει η συναναστροφή μαζί τους, κι ύστερα εμπλουτίζει τον τρόπο μου στη δουλειά. Είμαι λαίμαργος με θεατρικά έργα με τα οποία δεν έχω καταπιαστεί και με νέες συνεργασίες. Έχω την ίδια επιθυμία όπως και με τους περιπάτους και τα ταξίδια.
Τι σας χαρακτηρίζει ως άνθρωπο;
Οι αντιφάσεις. Ετερόκλητα στοιχεία που συνυπάρχουν: είμαι εργασιομανής και μαζί τεμπέλης, είμαι σχολαστικός και μαζί επιπόλαιος. Ωστόσο μέσα σε αυτό το πλαίσιο διατηρώ ακόμη τον ενθουσιασμό μου και την κατανόηση για τους άλλους ανθρώπους. Αυτό είναι ένα στοιχείο που μου καλλιεργήθηκε από την οικογένειά μου. Κι απ’ την άλλη παλεύω συνέχεια με αισθήματα ανταγωνισμού και απληστίας. Όμως, σ’ ένα μεγάλο βαθμό… όχι, πως τα έχω εξουδετερώσει, ωστόσο τα ονοματίζω όποτε μου προκύπτουν, και προσπαθώ να τα απαλύνω.
Τι ονειρεύεστε για την καλλιτεχνική σας πορεία;
Διάρκεια. Να εξακολουθήσω σε αυτό το χώρο, να εξακολουθώ να επιβιώνω μέσα από αυτόν, και να προκαλώ νέες συναντήσεις. Να συνεχίσω να βρίσκω ανθρώπους «να με παίζουν» όπως τώρα. Κι επίσης ν’ αργήσω να γεράσω. Όχι, βιολογικά – αυτό λιγότερο με νοιάζει. Επαγγελματικά. Φοβάμαι τη στιγμή που θα θεωρούμαι ως κάτι που δεν έχει χώρο μέσα στο θέατρο.
Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια;
Τα μελλοντικά μου σχέδια περιλαμβάνουν έναν συγγραφέα που δεν έχω ξαναγγίξει, τον Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα και «Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα» που θ’ ανέβει από τη νέα χρονιά. Είναι ένας «ηχηρός» ποιητής που διαδηλώνει τολμηρά μέσα απ’ τα έργα του. Αυτό μελετώ, αυτό μ’ ενδιαφέρει σ’ αυτόν στη δεδομένη στιγμή – και ασφαλώς ο τρόπος που πέθανε. Τη δολοφονία του προφανώς δεν μπορείς να την παραβλέψεις. Είναι ένα νέο στοίχημα για μένα – που ενέχει μεγάλο βαθμό αβεβαιότητας και ρίσκου.
Παίζουν (αλφαβητικά): Άννα Αμπραχαμιάν, Παντελής Αρουσαλίδης, Χριστιάννα Μαριόλη, Δανάη Μοσχολέα, Μάριος Σακκάς.
Παραστάσεις: από 19 Οκτωβρίου και κάθε Πέμπτη στις 21.00
Θεατρική Σκηνή του Faust (Bar-Theatre-Arts)
Καλαμιώτου 11 και Αθηναΐδος 12, τηλ. 2103234095
