Συνέντευξη στη Σπυριδωνία Κρανιώτη
«Ο άνθρωπος είναι το πιο άπιστο είδος του πλανήτη, μπορεί να ευεργετήσει και να προδώσει με ευκολία, φτάνει να υπάρξει κίνητρο. Το πιο ισχυρό κίνητρο είναι η εξουσία. Μπορούμε να μιλάμε ώρες για αξίες και ιδανικά, αλλά αρκεί μια στιγμή να ικανοποιήσεις τη φιλοδοξία του ανθρώπου για να τα ανατρέψει όλα» αναφέρει μεταξύ άλλων στο zougla.gr, o Δημήτρης Γεωργαλάς με αφορμή τη σκηνοθεσία του στην παράσταση «Μήδεια», η οποία μετά τη συγκινητική απαίτηση πολλών θεατών, παρουσιάζεται για τρεις μοναδικές παραστάσεις στο θέατρο Ροές, στις 25, 26 και 27 Νοεμβρίου.
Ο Δημήτρης Γεωργαλάς έχει μια επιτυχημένη πορεία στο θέατρο με σημαντικές συνεργασίες. Ο ταλαντούχος καλλιτέχνης εδώ και δύο χρόνια μετά το πρώτο ανέβασμα, της Μήδειας συνεχίζει να πειραματίζεται και να δουλεύει πάνω στον λόγο του Ευριπίδη με την εξαιρετική μετάφραση του Γιώργου Χειμωνά, που δίνει μια ψυχαναλυτική προσέγγιση στην ιστορία. Μια μετάφραση, άμεση και ποιητική, που εμπεριέχει την προσωπική του θεώρηση και επιχειρεί να πλησιάσει την ψυχή των ηρώων.
Τον ομώνυμο ρόλο ερμηνεύει η Τζούλη Σούμα.
Πού οφείλεται η επιτυχία της παράστασης «Μήδεια»;
Ίσως δεν είμαι ο κατάλληλος να απαντήσει σε αυτήν την ερώτηση, πάντως πιστεύω ότι ο κόσμος εκτίμησε την ειλικρίνεια της παράστασης και επικοινώνησε με αυτήν. Βλέπουμε ότι παραστάσεις που έχουν να πουν κάτι στον θεατή πάνε πάρα πολύ καλά, το κοινό πια ψάχνει να δει θέατρο που τον ενεργοποιεί, και ίσως η Μήδεια έχει τον τρόπο να κινητοποιεί τη σκέψη μας. Ο στόχος του ανεβάσματος ήταν (και είναι) να αναδειχτούν οι συμβολισμοί του έργου, πέρα από τον μύθο. Η μυθολογία στις μέρες μας είναι γραφική, περισσότερο μας αφορά τι κρύβεται πίσω της.
Τι σας γοητεύει στο κείμενο του Ευριπίδη;
Με γοητεύει γενικά ο Ευριπίδης γιατί είναι μέγας αμφισβητίας. Τολμά να διαπραγματεύεται με τις επιβεβλημένες άξιες και να τις κοιτάζει με κριτική μάτια. Κατά τη γνώμη μου είναι αυτός που έκανε τομή στο αρχαίο δράμα και το πήγε άλλου. Είναι πρωτοπόρος. Μέσα στον Ευριπίδη συναντάμε σπέρματα του σύγχρονου παγκοσμίου θεάτρου!
Τι συμβολίζει η Μήδεια στη σημερινή εποχή;
Η Μήδεια είναι μια αρχέγονη σύγκρουση. Αυτό είναι πάνω από εποχές και κοινωνίες. Ο άντρας και η γυναικά όσο όμορφο σύνολο κι αν φτιάχνουν, εμπεριέχουν μια σχέση πολέμου, και σκορπούν γύρω τους θύματα. Σήμερα θα έλεγα πως η Μήδεια είναι η δύναμη, η έμφυτη στον άνθρωπο να τον οδηγήσει σε μια επανάσταση απέναντι σε ένα σύστημα ιδεών. Είναι η στιγμή που ο άνθρωπος γίνεται «ήρωας» και αλλάζει τα καθεστώτα. Και το κυριότερο, ξέρει να αναλαμβάνει τις ευθύνες του.
Ποια εσωτερική ανάγκη μας οδηγεί στο να βλέπουμε ξανά και ξανά αυτήν την ιστορία εκδίκησης;
Είναι η φύση μας. Δεν είναι ξένη η έννοια της εκδίκησης. Ενυπάρχει σε κάθε άνθρωπο ανεξαιρέτως, είτε θα την εκδηλώσει είτε όχι. Σίγουρα όμως είναι σε θέση να την καταλάβει, και σ’ αυτό το έργο τη βλέπει στο πιο ακραίο «μεγαλείο» της. Η ποίηση πάντα διαλέγει τις ακραίες στιγμές των αισθημάτων μας, γιατί έτσι λειτουργεί. Ο θεατής κάθε εποχής μαγεύεται από το μέγεθος, όχι από την αλήθεια ή τη δυνατότητα της πράξης.
Πώς προσεγγίζετε τους ρόλους στην παράσταση;
Στόχος μου είναι οι σχέσεις. Η εξερεύνηση τους και η ενδυνάμωση τους, το σπρώξιμο στα άκρα, οι δυνατότητες που μπορεί να σου ανοίξει η συνεχής μελέτη και εξάσκηση μιας σχέσης στη σκηνή. Από κει πηγάζουν όλα, κι αυτό είναι κάτι που ζητεί πολύ χρόνο τριβής μέχρι να μπορέσει να ξεκλειδώσει και να αρχίσει να δίνει αποτελέσματα. Για έμενα το θέατρο είναι πρώτα απ’όλα σχέσεις και μετά όλα τα άλλα. Όσο περισσότερο χρόνο δόσεις στο να χτιστεί το «πρόσωπο με πρόσωπο» τόσο πιο εύκολα ανοίγεται μετά ο δρόμος της σκηνοθεσίας.
Στη σημερινή εποχή τι πιστεύετε ότι οδηγεί έναν άνδρα στην προδοσία;
Η άμετρη φιλοδοξία. Δύσκολα αντιστέκεσαι σε μια μεγάλη προοπτική. Ο άνθρωπος είναι το πιο άπιστο είδος του πλανήτη, μπορεί να ευεργετήσει και να προδώσει με ευκολία, φτάνει να υπάρξει κίνητρο. Το πιο ισχυρό κίνητρο είναι η εξουσία. Μπορούμε να μιλάμε ώρες για αξίες και ιδανικά, αλλά αρκεί μια στιγμή να ικανοποιήσεις τη φιλοδοξία του ανθρώπου για να τα ανατρέψει όλα.
Υπάρχει σωτηρία ή λύτρωση για κάποιον που διαπράττει ένα έγκλημα, όπως η παιδοκτονία;
Όχι. Δεν λυτρώνεσαι από τέτοιες πράξεις. Τις παίρνεις μαζί σου μέχρι τον θάνατο. Ακόμα και το περίφημο «άρμα του ήλιου» που παίρνει τη Μήδεια στο τέλος του έργου, είναι πολύ διφορούμενο. Το να τιμωρηθεί για την πράξη της δεν αφορά τον Ευριπίδη, δεν είναι επαρκής κάθαρση. Το ότι την παίρνει μαζί του ο ίδιος ο ήλιος μπορεί να σημαίνει ότι καίγεται μέσα του, ή ότι θεοποιείται μαζί του. Η θεοποίηση της όμως συνεπάγεται την απόλυτη, απέραντη μοναξιά στους αιώνες. Μόνη συντροφιά στο βάθρο της θεότητας είναι αυτό που έχεις πάρει μαζί σου. Και η Μήδεια μαζί της έχει μόνο δύο νεκρά παιδιά.
Αν μπορούσατε να απομονώσετε μια φράση του έργου ποια θα επιλέγατε;
«Τι κακός που είναι ο έρωτας!»
Είστε ηθοποιός και σκηνοθέτης. Με ποια ιδιότητα νιώθετε περισσότερο ολοκληρωμένος;
Εξίσου σπουδαία και τα δύο. Δεν θέλω να αφήσω το ένα για να ασχοληθώ αποκλειστικά με το άλλο. Ως ηθοποιός έχω αρκετά χρονιά θητεία και μπορώ να πω πως έχω νιώσει την ολοκλήρωση κάποιες στιγμές. Άλλωστε μόνο για στιγμές μπορούμε να μιλάμε. Η σκηνοθεσία είναι κάτι που αποκαλύπτεται τα τελευταία χρονιά και μ έναν παράλληλο τρόπο μου δίνει μια άλλη ολοκλήρωση την οποία φαίνεται πως έχω ανάγκη. Θα έλεγα πως μέσα μου το ένα συμπληρώνει το άλλο. Και το ένα αντλεί από το άλλο.
Τι σας βοηθάει στη ζωή να ισορροπείτε και να ξεπερνάτε τις δυσκολίες;
Το χιούμορ και ο κυνισμός. Πιστεύω και στα δύο, ως ισχυρά αντίδοτα στο απρόβλεπτο της ζωής μας.
Tι ονειρεύεστε για την καλλιτεχνική σας διαδρομή;
Να μπορώ να μιλάω για τα πράγματα που με προβληματίζουν με τρόπο που να αφορά τον κόσμο. Μ ενδιαφέρει η τέχνη ως διάλογος με τον αποδέκτη, ως ανταλλαγή. Κι αυτό θέλω να συμβαίνει είτε παίζω είτε σκηνοθετώ.
Ετοιμάζετε κάτι άλλο;
Έχω στο μυαλό μου μια ιδέα. Θέλω να μιλήσω για τη φιλοδοξία που έλεγα πιο πάνω. Ελπίζω να βρεθεί τρόπος να υλοποιηθεί.
Φωτογραφίες: Αγγελική Κοκκοβέ
Δείτε επίσης: «Μήδεια» για τρεις μοναδικές παραστάσεις στο θέατρο Ροές
