Ο κινηματογραφικός σκηνοθέτης Ζαν-Λικ Γκοντάρ, ο νονός της γαλλικής «Νουβέλ Βαγκ» έφυγε σήμερα από τη ζωή, σε ηλικία 91 ετών, έκανε γνωστό η γαλλική εφημερίδα Liberation.
Η ενασχόληση του Γκοντάρ με θέματα που θεωρούνταν ταμπού καθώς και με νέες τεχνικές τάραξαν το κινηματογραφικό κατεστημένο και ενέπνευσαν εικονοκλάστες σκηνοθέτες δεκαετίες μετά την κορύφωση της καριέρας του στα χρόνια του 1960.
Οι παλιοί θυμούνται το Τout va bien με τη νεαρή ακόμα Τζέιν Φόντα, ωστόσο οι νεότεροι, γνώρισαν τον σπουδαίο κινηματογραφιστή, στο 71ο Φεστιβάλ Καννών μέσα από το Le Livre D’ Image, στο οποίο ο Γάλλος σκηνοθέτης συνέθεσε ένα πορτρέτο του αραβικού κόσμου σήμερα.
Το όνομά του ταυτίζεται συχνά με τη «Νουβέλ Βαγκ», ίσως το πιο σημαντικό κίνημα στην ιστορία του κινηματογράφου, καθώς υπήρξε ένας από τους πρωτοπόρους της, αλλά η καριέρα του επεκτείνεται πέρα από αυτήν την περίοδο, έχοντας σκηνοθετήσει πάνω από 100 ταινίες συνολικά.
Ποιος ήταν ο Ζαν-Λικ Γκοντάρ
Ο Ζαν-Λικ Γκοντάρ, γεννηθείς στις 3 Δεκεμβρίου 1930 ήταν Γάλλος σκηνοθέτης, σεναριογράφος, ηθοποιός και κριτικός κινηματογράφου. Το όνομά του ταυτίζεται συχνά με τη «Νουβέλ Βαγκ», ίσως το πιο σημαντικό κίνημα στην ιστορία του κινηματογράφου, καθώς υπήρξε ένας από τους πρωτοπόρους της, αλλά η καριέρα του επεκτάθηκε πέρα από αυτήν την περίοδο, έχοντας σκηνοθετήσει πάνω από 100 ταινίες συνολικά.
Ο Γκοντάρ ήταν μέλος μιας ομάδας ταινιοκριτικών του περιοδικού Cahiers du Cinema, οι οποίοι αποφάσισαν να φτιάξουν δικές τους ταινίες και να φέρουν μια επανάσταση στο μέσο, διότι ήταν δυσαρεστημένοι με την ποιότητα του Γαλλικού Κινηματογράφου εκείνη την εποχή. Αυτή η ομάδα ήταν η βάση της «Νουβέλ Βαγκ». Το 1968, ο Γκοντάρ εγκατέλειψε τη «Νουβέλ Βαγκ» και ίδρυσε μαζί με τον Jean-Pierre Gorin την κινηματογραφική ομάδα Dziga Vertov Group, ονομασμένη από τον γνωστό Σοβιετικό σκηνοθέτη. Επρόκειτο για μια ομάδα πολιτικά ενεργών σκηνοθετών οι οποίοι ομαδικά και ανώνυμα δημιουργούσαν πειραματικές και πολιτικές ταινίες οι οποίες υποστήριζαν κινήματα όπως ο «Μαοϊσμός» και ο «Μαρξισμός».
Το έργο του
Όπως και οι σύγχρονοί του σκηνοθέτες της «Νουβέλ Βαγκ», ο Γκοντάρ επέκρινε το κυρίαρχο ρεύμα του γαλλικού κινηματογράφου για «Παράδοση στην Ποιότητα», το οποίο «έδινε περισσότερο βάση στη τέχνη παρά στη καινοτομία, έδινε προνόμια σε καταξιωμένους σκηνοθέτες παρά στους νέους, και προτιμούσε τα σπουδαία έργα του παρελθόντος παρά τον πειραματισμό». Για να αμφισβητήσει αυτή την παράδοση, άρχισε μαζί με ομοϊδεάτες του κριτικούς, να σκηνοθετούν τις δικές τους ταινίες. Πολλές ταινίες του Γκοντάρ αμφισβητούν και τους κώδικες του παραδοσιακού Χόλυγουντ μαζί με αυτές του Γαλλικού κινηματογράφου. Αρκετές του ταινίες εκφράζουν τις ακροαριστερές πολιτικές του απόψεις. Οι ταινίες του επίσης καταδεικνύουν τη γνώση του για την ιστορία του κινηματογράφου μέσω των αναφορών του σε παλαιότερες ταινίες. Επιπλέον οι ταινίες του Γκοντάρ συχνά αναφέρονται στον υπαρξισμό, μιας και ήταν μανιώδης αναγνώστης του υπαρξισμού και της Μαρξιστικής φιλοσοφίας. Η ριζοσπαστική του προσέγγιση στους κινηματογραφικούς κώδικες, στην πολιτική και τη φιλοσοφία, τον κατατάσσουν ως σκηνοθέτη με τη μεγαλύτερη επιρροή στο γαλλικό «Νουβέλ Βαγκ».
Το 2002 σε ψηφοφορία κριτικών του κινηματογραφικού περιοδικού Sight & Sound, του Βρετανικού Ινστιτούτου κινηματογράφου (BFI), κατετάγη τρίτος ανάμεσα στους δέκα καλύτερους σκηνοθέτες όλων των εποχών.
Δέκα χρόνια αργότερα, το Sight & Sound ονόμασε την ταινία του Με Κομμένη την Ανάσα την 13η καλύτερη ταινία όλων των εποχών.
Στην ίδια ψηφοφορία, τρεις άλλες ταινίες του συμπεριλήφθηκαν στην λίστα των 50 καλύτερων ταινιών. Αυτές ήταν Η Περιφρόνηση, Ο Τρελός Πιερό και το Histoire(s) du Cinema. Λέγεται ότι έχει δημιουργήσει ένα από τα μεγαλύτερα σώματα κριτικής ανάλυσης από οποιονδήποτε άλλο σκηνοθέτη μέχρι τα μέσα του εικοστού αιώνα.
Η συνεργασία με τον Μπελμοντό
Σε μια σπάνια συγκυρία Γκοντάρ και Μπελμοντό θα συνεργαστούν στην πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του πρώτου, σε ένα από τα καλύτερα φιλμ της μακράς σταδιοδρομίας του, το εμβληματικό Με Κομμένη την Ανάσα. Ο Μπελμοντό υποδύεται έναν μικροκακοποιό, που σκοτώνει έναν αστυνομικό κι ενώ προσπαθεί να ξεφύγει από την αστυνομία, βρίσκει καταφύγιο σε μια εφήμερη ερωτική σχέση με μια Αμερικανίδα, την εξαιρετική Τζιν Σίμπεργκ. Η κλασική πλέον ταινία, θα εκτοξεύσει τη φήμη του Γκοντάρ και θα κάνει μόδα τη «Νουβέλ Βαγκ».
Ο Γκοντάρ σκηνοθετεί τον Τρελό Πιερό με τον Μπελμοντό, μια από τις επιδραστικότερες ταινίες του μεταπολεμικού σινεμά.
Δείτε το βίντεο:
Μεταξύ άλλων, ο Γκοντάρ είχε σκηνοθετήσει τις ταινίες: «Η κυρία θέλει έρωτα» (1961), «Ζούσε τη ζωή της» (1962), «Αλφαβίλ» (1965), «Ο τερλός Πιερό» (1965), «Συνέβη στην Αμερική» (1966), «Η Κινέζα» (1967), «Όλα πάνε καλά» (1972), «Ο σώζων εαυτόν σωθήτω» (1980), «Histoire(s) du Cinema» (1989), «Χαίρε Σεράγεβο) (1993), «Η ελεγεία ενός έρωτα» (2001), «Film Socialisme» (2010), «Το βιβλίο της εικόνας» (2018).
Το 2010 βραβεύτηκε με το Τιμητικό Όσκαρ, αλλά δεν παρέστη στην τελετή απονομής των βραβείων. Οι ταινίες του Γκοντάρ ενέπνευσαν πολλούς σκηνοθέτες, συμπεριλαμβανομένων των Μάρτιν Σκορσέζε, Κουέντιν Ταραντίνο, Στίβεν Σόντερμπεργκ και Πιερ Πάολο Παζολίνι. Το 2015 κέρδισε για πρώτη φορά στην καριέρα του βραβείο στο Διεθνές Φεστιβάλ των Καννών, το οποίο μοιράστηκε μαζί με ακόμα μία ταινία. To 2018 η ταινία του Le Livre d’Image κέρδισε το πρώτο βραβείο Ειδικού Χρυσού Φοίνικα.
Επιλεγμένη φιλμογραφία
1960 Με κομμένη την ανάσα
À bout de souffle
1961 Η Κυρία Θέλει Έρωτα
Une Femme Est Une Femme
1962 Ζούσε τη ζωή της
Vivre sa vie
1963 Οι καραμπινιέροι
Les Carabiniers
1963 Ο μικρός στρατιώτης
Le petit soldat
1963 Η περιφρόνηση
Le Mépris
1964 Bande à part
Bande à part
1965 Αλφαβίλ
Alphaville
Ο δαίμων της ενδέκατης ώρας
γνωστό και ως ”Ο τρελός Πιερό”
Pierrot le Fou
1966 Συνέβη στην Αμερική
Made in U.S.A.
1967
2 ή 3 πράγματα που ξέρω γι’ αυτήν
2 ou 3 choses que je sais d’elle
Η κινέζα
La Chinoise
Ένα Σαββατοκύριακο
Week-end(Weekend)
1972 Όλα πάνε καλά
Tout va bien
1980 Ο σώζων εαυτόν σωθήτω
Sauve qui peut (la vie)
1983 Όνομα: Κάρμεν
First name : Carmen
1985 Χαίρε Μαρία
Je vous salue, Marie
1989 Histoire(s) du Cinéma
Histoire(s) du Cinéma
1993 Χαίρε Σαράγεβο
Je vous salue, Sarajevo
2000 Για την αρχή του 21ου αιώνα
De l’origine du XXIe siècle
2001 Η ελεγεία ενός έρωτα
Éloge de l’amour
Στο Σκοτάδι του Χρόνου
Dans le noir du temps
2004 Η δική μας μουσική
Notre musique
2010 Film Socialisme
2014 Αποχαιρετισμός στη γλώσσα
Adieu au langage
2018 Το Βιβλίο της Εικόνας
