Ταινίες που προκάλεσαν αίσθηση και τις θυμόμαστε για καιρό. Ταινίες που προάγουν οικουμενικές αξίες, αναδεικνύουν προβληματισμούς και ευαισθητοποιούν, αποκαλύπτοντας την απέραντη ομορφιά αλλά και την τραγικότητα της ανθρώπινης φύσης. Θα τις ξαναδούμε με χαρά στο αφιέρωμα «Αριστουργήματα των τελευταίων χρόνων», που πραγματοποιείται από την Τετάρτη 13 έως την Κυριακή 17 Σεπτεμβρίου 2017 στις αίθουσες Σταύρος Τορνές και Τζον Κασσαβέτης του ΦΚΘ (Αποθήκη 1, Λιμάνι). Πρόκειται για τις ταινίες που διακρίθηκαν με το Βραβείο της Βουλής των Ελλήνων «Ανθρώπινες Αξίες» στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης από το 2005 μέχρι σήμερα.
Στο πλαίσιο του αφιερώματος θα προβληθούν 11 ταινίες μυθοπλασίας και 2 ντοκιμαντέρ. Η επίσημη έναρξη θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 13 Σεπτεμβρίου 2017 στις 20:30 στην αίθουσα Σταύρος Τορνές, με την προβολή της ταινίας Τσότσι του Γκάβιν Χουντ, της πρώτης ταινίας που απέσπασε το Βραβείο «Ανθρώπινες Αξίες» τον Νοέμβριο του 2005 και έπειτα τιμήθηκε με το Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας. Στην έναρξη του αφιερώματος, τη Βουλή των Ελλήνων θα εκπροσωπήσει ο Α’ Αντιπρόεδρος της Βουλής κ. Αναστάσιος Κουράκης.
Η συνεργασία του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και της Βουλής των Ελλήνων ξεκίνησε το 2005 με την απονομή του ειδικού αυτού βραβείου που αθλοθέτησε ο τηλεοπτικός σταθμός της Βουλής (Βουλή-Τηλεόραση). Το βραβείο αφορά σε ταινία που – πέραν της καλλιτεχνικής της επάρκειας – προάγει τις αξίες εκείνες που δίνουν περιεχόμενο και ποιότητα στην ανθρώπινη ζωή και αποτυπώνονται στον όρο «Ανθρώπινες Αξίες».
Η είσοδος στις προβολές του αφιερώματος είναι ελεύθερη. Απαιτείται η έκδοση εισιτηρίου μηδενικής αξίας.
Πρόγραμμα προβολών
Αίθουσα ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΟΡΝΕΣ
Τετάρτη 13/9
20:30 Τσότσι
Πέμπτη 14/9
18:00 Το βιολί
20:30 Teza
Παρασκευή 15/9
18:00 Λίβανος
20:30 LUDLOW, οι Έλληνες στους πολέμους του άνθρακα (παρουσία του σκηνοθέτη Λεωνίδα Βαρδαρού)
Σάββατο 16/9
18:00 Επίλογος
20:30 Κελί από χρυσάφι
Κυριακή 17/9
18:00 Η γη και η σκιά
20:30 Μηχανές
Αίθουσα ΤΖΟΝ ΚΑΣΣΑΒΕΤΗΣ
Πέμπτη 14/9
21:00 Αθώα κόλπα
Παρασκευή 15/9
21:00 Τα χείλη
Σάββατο 16/9
21:00 Μάθημα αποκατάστασης
Κυριακή 17/9
21:00 Το αίμα των Σάμι
Οι ταινίες
ΤΑΙΝΙΕΣ ΜΥΘΟΠΛΑΣΙΑΣ
Τσότσι / Tsotsi
(Νότια Αφρική – Μεγάλη Βρετανία, 2005)
Σκηνοθεσία: Γκάβιν Χουντ / Gavin Hood, 94΄
Βασισμένη στο μυθιστόρημα του γνωστού θεατρικού συγγραφέα Άθολ Φούγκαρντ, η ταινία καταγράφει έξι μέρες από τη ζωή ενός νεαρού αρχηγού συμμορίας που πυροβολεί μια γυναίκα έξω από το σπίτι της και της κλέβει το αυτοκίνητο, μην προσέχοντας, στον πανικό του, ότι το μωρό της βρίσκεται στο πίσω κάθισμα. Στον δυναμικό ρυθμό της μουσικής Kwaito (το χιπ χοπ της Νότιας Αφρικής), το Τσότσι (που σημαίνει «κακοποιός» ή «γκάνγκστερ» στη γλώσσα της πιάτσας) είναι ένα ψυχολογικό θρίλερ στο οποίο ο πρωταγωνιστής θ’ αναγκαστεί να έρθει αντιμέτωπος με την κτηνώδη φύση του και να υποστεί τις συνέπειες των πράξεών του. Η ταινία κοιτά από ανθρώπινη σκοπιά και τα θύματα και τους θύτες, και είναι, τελικά, μια ιστορία ελπίδας κι ένας θρίαμβος της αγάπης.
Βραβείο «Ανθρώπινες Αξίες» της Βουλής των Ελλήνων 2005
Βραβείο Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας 2006
Το βιολί / El Violin / The Violin
(Μεξικό, 2006)
Σκηνοθεσία: Φρανσίσκο Βάργκας / Francisco Vargas, 98΄
O Δον Plutarco, ο γιος του Genaro και ο εγγονός του Lucio ζουν μια διπλή ζωή ως μουσικοί και ως ταπεινοί αγρότες, ενώ παράλληλα υποστηρίζουν τις προσπάθειες ανταρσίας των χωρικών εναντίον της τυραννικής κυβέρνησης. Όταν οι στρατιωτικές δυνάμεις καταλαμβάνουν το χωριό, ο Plutarco, προσποιούμενος τον άκακο βιολιστή, γυρίζει στο στρατοκρατούμενο χωριό για να πάρει τον οπλισμό που έχει κρύψει στο χωράφι του. Ο αρχηγός του στρατεύματος γοητεύεται από τον τρόπο που παίζει βιολί και τον διατάζει να έρχεται κάθε μέρα. Τα όπλα και η μουσική παίζουν το παιχνίδι του ποντικού και της γάτας, που θα οδηγήσει σε μια οδυνηρή προδοσία.
Βραβείο «Ανθρώπινες Αξίες» της Βουλής των Ελλήνων 2006
Βραβείο καλύτερης ανδρικής ερμηνείας στο φεστιβάλ Καννών
Αθώα κόλπα / Sztuczki / Tricks
(Πολωνία, 2007)
Σκηνοθεσία: Αντρέι Γιακιμόφσκι / Andrzej Jakimowski, 95΄
Ο εξάχρονος Στέφεκ προκαλεί την τύχη. Πιστεύει ότι μια αλυσίδα γεγονότων που ενεργοποιεί ο ίδιος θα τον φέρουν πιο κοντά στον πατέρα του, που έχει παρατήσει τη μητέρα του. Η αδερφή του Έλκα, 17 χρόνων, τον βοηθά να μάθει πώς να «δωροδοκεί» τη μοίρα κάνοντας μικρές θυσίες. Τα κόλπα και οι συμπτώσεις φέρνουν σταδιακά τον πατέρα στην πόρτα της μητέρας, αλλά τα πράγματα ανατρέπονται. Απελπισμένος, ο Στέφεκ θα προκαλέσει την καλή του τύχη επιστρατεύοντας το πιο παρακινδυνευμένο απ’ όλα του τα κόλπα.
Βραβείο «Ανθρώπινες Αξίες» της Βουλής των Ελλήνων 2007
Βραβείο Label της Ευρωπαϊκής Ένωσης Αιθουσαρχών Europa Cinema, Φεστιβάλ Βενετίας
Teza
(Γερμανία, 2008)
Σκηνοθεσία: Χαϊλέ Γκερίμα / Haile Gerima, 140΄
Η ταινία Teza, που διαδραματίζεται στην Αιθιοπία του 1970, αφηγείται την ιστορία ενός νεαρού Αιθίοπα που επιστρέφει στη χώρα του μετά από μεταπτυχιακές σπουδές στη Γερμανία. Ο νεαρός Ανμπερμπέρ επιστρέφει την περίοδο που ο Ψυχρός Πόλεμος είναι στο απόγειό του και η Αιθιοπία βρίσκεται κάτω απ’ το μαρξιστικό καθεστώς του Μενγκίστου Χαϊλέ Μαριάμ. Ενώ εργάζεται σ’ ένα κέντρο υγείας, γίνεται μάρτυρας μιας φρικτής δολοφονίας και συγκρούεται με τους γκάνγκστερ που διαφεντεύουν τη χώρα.
Το καθεστώς τον στέλνει σ’ ένα πόστο στην Ανατολική Γερμανία. Εκεί δράττεται της ευκαιρίας και καταφεύγει στη Δύση, όπου μένει έως την πτώση του Τείχους του Βερολίνου και την ανατροπή του στρατιωτικού καθεστώτος στην Αιθιοπία. Τώρα, στα 60 του χρόνια, ο Ανμπερμπέρ επιστρέφει στο χωριό του. Αν και βρίσκει παρηγοριά ζώντας με την ηλικιωμένη μητέρα του, αισθάνεται αποξενωμένος απ’ τους άλλους γύρω του μετά τη μακροχρόνια απουσία, ενώ το παρελθόν του τον απογοητεύει και τον στοιχειώνει. Η ταινία καλύπτει τρεις δεκαετίες πολιτικών αναταραχών στην πολύπαθη αφρικανική χώρα και υπογράφεται από έναν από τους μεγαλύτερους σκηνοθέτες της Μαύρης Ηπείρου.
Βραβείο «Ανθρώπινες Αξίες» της Βουλής των Ελλήνων 2008.
Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής στο φεστιβάλ Βενετίας
Λίβανος / Lebanon
(Ισραήλ – Γαλλία – Γερμανία, 2009)
Σκηνοθεσία: Σαμιουέλ Μαόζ / Samuel Maoz, 92΄
Ο πρώτος πόλεμος του Λιβάνου, τον Ιούνιο του 1982. Ένα μοναχικό τανκ στέλνεται να ερευνήσει μια εχθρική πόλη, την οποία η ισραηλινή αεροπορία έχει ήδη βομβαρδίσει. Αυτό που αρχικά φαίνεται σαν μια επιχείρηση ρουτίνας ξεφεύγει σταδιακά απ’ τον έλεγχο και μετατρέπεται σε παγίδα θανάτου, σ’ έναν ανατριχιαστικό εφιάλτη. Ο Σμούλικ ο πυροβολητής, ο Άσι ο αρχηγός της αποστολής, ο Χερτζλ ο γεμιστής και ο Γιγκάλ ο οδηγός αποτελούν το πλήρωμα του τανκ. Τέσσερα εικοσάχρονα αγόρια που χειρίζονται μια μηχανή θανάτου. Μπλεγμένοι στα παράλογα, άδικα δίχτυα του πολέμου, είναι τρομοκρατημένοι από τις φρικαλεότητές του. Ο Λίβανος είναι μια προσωπική ταινία, μια ταινία για τέσσερα αγόρια που δεν είχαν ποτέ πριν εμπλακεί σε κάποια πράξη βίας και τώρα προκαλούν το θάνατο ανθρώπων, μια ταινία για την επιβίωση απέναντι σε μια ορατή απειλή θανάτου• μια σύγκρουση ανάμεσα στα βασικά ένστικτα και στην ανθρώπινη συνείδηση που δεν μπορεί παρά να έχει θύματα.
Βραβείο «Ανθρώπινες Αξίες» της Βουλής των Ελλήνων 2009.
Βραβείο Χρυσός Λέων στο φεστιβάλ Βενετίας
Τα χείλη / Los labios / The Lips
(Αργεντινή, 2010)
Σκηνοθεσία: Ιβάν Φουντ / Ivan Fund & Σαντιάγο Λόσα / Santiago Loza, 104΄
Τρεις γυναίκες ταξιδεύουν σε μια απομακρυσμένη περιοχή για να προσφέρουν κοινωνική εργασία. Ζουν κοντά στους απροστάτευτους, τους συνδράμουν, τους ακούν. Για στέγη τους έχουν ένα παλιό ερειπωμένο νοσοκομείο. Η υποχρεωτική συμβίωση γίνεται όλο και πιο δύσκολη, καθώς αρχίζουν να γνωρίζουν η μία την άλλη. Η σχέση με τους άλλους, με την κοινότητα των ντόπιων, είναι εξίσου δύσκολη. Παρά τις δυσκολίες, καθώς οι μέρες περνούν, οι τρεις γυναίκες αρχίζουν να γίνονται ένα με το ανθρώπινο τοπίο που τις περιβάλλει. Αρχίζουν να αποτελούν κομμάτι του μυστηρίου που είναι ο Άλλος.
Βραβείο «Ανθρώπινες Αξίες» της Βουλής των Ελλήνων 2010
Βραβείο καλύτερης γυναικείας ερμηνείας στο φεστιβάλ Καννών (Ένα Κάποιο Βλέμμα)
Επίλογος / Epilogue
(Ισραήλ, 2012)
Σκηνοθεσία: Αμίρ Μανόρ / Amir Manor, 96΄
Το ρέκβιεμ μιας κοινής πορείας, όπως γράφεται από τους ίδιους τους ήρωες: Η Χαγιούτα και ο Μπερλ είναι ένα ηλικιωμένο ζευγάρι Ισραηλινών, ρομαντικών μιας άλλης εποχής, οι οποίοι αδυνατούν να προσαρμοστούν στο σήμερα. Ζουν σ’ ένα μικρό διαμέρισμα τριγυρισμένοι από ενθύμια – απομεινάρια μιας ολόκληρης ζωής. Εκπροσωπούν μια γενιά διανοούμενων που οραματίστηκαν ένα καλύτερο αύριο. Γύρω τους, η κοινωνία φθίνει, όπως φθίνει και το ίδιο τους το σώμα. Αποξενωμένοι και εξαθλιωμένοι, νιώθουν αποκομμένοι από έναν κόσμο που διαρκώς μεταβάλλεται. Ο Μανόρ σκιαγραφεί το συγκινητικό πορτραίτο μιας γενιάς με ευαισθησία και εξαιρετική χρήση των κινηματογραφικών μέσων. Η διαδρομή των δυο ηλικιωμένων προς το τέλος λειτουργεί και ως μια υπενθύμιση των αξιών και ηθικών αρχών που έχουν παραγκωνιστεί από τις ραγδαίες κοινωνικές αλλαγές.
Βραβείο «Ανθρώπινες Αξίες» της Βουλής των Ελλήνων 2012
Κελί από χρυσάφι / La jaula de oro / The Golden Cage
(Μεξικό – Ισπανία, 2013)
Σκηνοθεσία: Διέγο Κεμάδα – Δίες / Diego Quemada- Diez, 102΄
Δεκαπέντε μόλις χρονών, ο Χουάν, η –μεταμφιεσμένη σε αγόρι– Σάρα και ο Σαμουέλ ξεκινούν από τη Γουατεμάλα για να διασχίσουν το Μεξικό κι από κει να φτάσουν «στον Βορρά», στις μυθικές ΗΠΑ. Στη διαδρομή συναντούν και τον Τσαούκ, έναν συνομήλικό τους Ινδιάνο, ο οποίος δεν έχει χαρτιά και δεν μιλάει καν Ισπανικά. Το ότι οι τέσσερίς τους είναι σκληραγωγημένοι δεν σημαίνει ότι έχουν επίγνωση του τι συνεπάγεται αυτή η διαδρομή – κι είναι αυτή η αφέλεια, κι όχι ανωριμότητα, που τελικά τους επιτρέπει να προχωρούν και να αποφεύγουν τις παγίδες. Ο Διέγο Κεμάδα-Δίες γνωρίζει ότι η ιστορία του έχει κινηματογραφηθεί κι άλλες φορές, γι’ αυτό δεν βιάζεται. Παρέχει στα παιδιά το χώρο που χρειάζονται, δίνει στους χαρακτήρες τους υπόσταση και συναίσθημα. Η σκόνη στα πρόσωπά τους αποκτά αποτύπωμα στην οθόνη με τον κόκκο της εικόνας, ο κίνδυνος στο κάθε βήμα τους γίνεται απτός – και τρομακτικός. Θέλει θάρρος να κάνεις ένα τέτοιο ταξίδι, και ο Κεμάδα-Δίες εμφανίζεται με το ντεμπούτο του ως ατρόμητος.
Βραβείο «Ανθρώπινες Αξίες» της Βουλής των Ελλήνων 2013
Βραβείο νέου ταλέντου στο φεστιβάλ Καννών (Ένα Κάποιο Βλέμμα)
Μάθημα αποκατάστασης / Klass Korrekzii / Corrections Class
(Ρωσία – Γερμανία, 2014)
Σκηνοθεσία: Ιβάν Ι. Τβερντόβσκι / Ivan I. Tverdovsky, 98΄
Μαζί με την πρωταγωνίστρια Λένα μπαίνουμε σε μια τάξη αποκατάστασης στη Ρωσία όπου συμμετέχουν έφηβοι με κινητικές δυσκολίες ή ψυχολογικά προβλήματα. Η Λένα αποδεικνύει τελικά πως δεν είναι απλά και μόνο ένα άτομο με μυοπάθεια, καθώς κηρύσσει τον πόλεμο κόντρα στην αδιαφορία και την προκατάληψη και μαθαίνει, μέσα από πικρά πείρα, πως οι διακρίσεις δεν κάνουν… διακρίσεις και δεν μπορούν ν’ αποφευχθούν. Μια ελεύθερη μεταφορά του ομότιτλου μυθιστορήματος της Εκατερίνα Μουράσοβα, παιδοψυχολόγου από την Αγία Πετρούπολη, που συνιστά ταυτόχρονα ένα δριμύ «κατηγορώ» απέναντι στο παρωχημένο σχολικό σύστημα και στη γενικότερη υποκρισία της ρωσικής κοινωνίας, αλλά κι έναν ύμνο στη νιότη – στους ενθουσιασμούς της και στους αγώνες της.
Βραβείο «Ανθρώπινες Αξίες» της Βουλής των Ελλήνων 2014
Βραβείο καλύτερης ταινίας στο Φεστιβάλ Κάρλοβι Βάρι
Η γη και η σκιά / La tierra y la sombra / Land and Shade
(Κολομβία – Γαλλία – Ολλανδία – Χιλή – Βραζιλία, 2015)
Σκηνοθεσία: Cesar Acevedo / Σέσαρ Ασεβέδο, 97΄
Ένας εργάτης επιστρέφει στο σπίτι του ύστερα από πολλά χρόνια. Επανασυνδέεται με την πρώην γυναίκα του και τον άρρωστο γιο του, και γνωρίζει για πρώτη φορά τη νύφη και τον εγγονό του. Το φιλμ, με φόντο μια φυτεία ζαχαροκάλαμου στην Κολομβία, δίνει μια γεύση της κολομβιανής αγροτικής ζωής, με άξονα μια οικογένεια που παλεύει για την επιβίωσή της. Οι διάλογοι είναι ελάχιστοι, ο ρυθμός αργός και οι χαρακτήρες σχεδόν αποκομμένοι απ’ το συναίσθημα, μέχρι που λυγίζουν απ’ τις απανωτές κακουχίες. Ο πρωτοεμφανιζόμενος Ασεβέδο, με ρεαλισμό και συμβολισμούς, αφηγείται μια ιστορία απλή για τη σύγχρονη κολομβιανή κοινωνία.
Βραβείο «Ανθρώπινες Αξίες» της Βουλής των Ελλήνων 2015
Το αίμα των Σάμι / Sami Blood
(Σουηδία – Δανία – Νορβηγία, 2016)
Σκηνοθεσία: Αμάντα Κέρνελ / Amanda Kernell, 110΄.
Ένας φόρος τιμής και αγάπης για όσους έμειναν και όσους έφυγαν από μια κοινωνία στην άκρη του κόσμου, και ταυτόχρονα μια εναλλακτική, προσωπική αφήγηση για το αποικιοκρατικό παρελθόν μιας «πολιτισμένης» χώρας, μέσα από τα μάτια μιας έφηβης. Η 14χρονη Έλε Μάργια ανήκει στη φυλή των Σάμι, που ζουν εκτρέφοντας ταράνδους. Βρισκόμαστε στη δεκαετία του ‘30 κι ο ρατσισμός καλά κρατεί• έτσι, στο οικοτροφείο της κάνουν βιολογικές εξετάσεις που μετρούν το πότε μπορεί ένας ιθαγενής να εισαχθεί στην κοινωνία των λευκών. Η Έλε Μάργια αρχίζει να ονειρεύεται μια άλλη ζωή. Αλλά για να καταφέρει να ζήσει το όνειρό της, πρέπει να γίνει κάποια άλλη και να σπάσει όλους τους δεσμούς με την οικογένεια και την κουλτούρα της.
Βραβείο «Ανθρώπινες Αξίες» της Βουλής των Ελλήνων 2016
ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ
LUDLOW, οι Έλληνες στους πολέμους του άνθρακα
(Ελλάδα, 2016)
Σκηνοθεσία: Λεωνίδας Βαρδαρός, 71’
Ο Πόλεμος του άνθρακα του Κολοράντο είναι η πιο βίαιη και αιματηρή σελίδα του εργατικού κινήματος της Αμερικής. Σε αυτήν τη μετωπική σύγκρουση μεταξύ του Ρόκφελερ και του συνδικάτου των ανθρακωρύχων, σημαντικό ρόλο έπαιξαν 500 Έλληνες που αποτέλεσαν τη ραχοκοκαλιά του αντάρτικου στρατού που έφτιαξε το συνδικάτο για να εκδικηθεί τη Σφαγή του Λάντλοου – τις δολοφονίες 20 γυναικόπαιδων και του ηγέτη των Ελλήνων Λούι Τίκα στις 20 Απριλίου του 1914. Το ντοκιμαντέρ αφηγείται την άγνωστη ιστορία αυτής της σύγκρουσης, φωτίζοντας τον ιδιαίτερο ρόλο των Ελλήνων, μέσα από μαρτυρίες απογόνων τους στο Κολοράντο, συνεντεύξεις με Αμερικανούς και Ελληνοαμερικανούς ιστορικούς και σπάνιο αρχειακό υλικό (βίντεο-συνεντεύξεις επιζώντων απεργών, φωτογραφίες, άρθρα εφημερίδων, κείμενα ντοκουμέντα και τραγούδια).
Βραβείο «Ανθρώπινες Αξίες» της Βουλής των Ελλήνων 2016
* Η ταινία θα προβληθεί παρουσία του σκηνοθέτη της, Λεωνίδα Βαρδαρού.
Μηχανές / Machines
(Ινδία – Γερμανία – Φινλανδία, 2016)
Σκηνοθεσία: Ραχούλ Τζέιν / Rahul Jain, 75΄
Μια εικαστικά συναρπαστική ματιά στο εσωτερικό ενός γιγαντιαίου εργοστασίου κλωστοϋφαντουργίας στην Ινδία, που διερευνά το νόημα της σύγχρονης εργασίας, της εκμετάλλευσης, και του ανθρώπινου κόστους της μαζικής παραγωγής στον παγκοσμιοποιημένο κόσμο μας. Μέσα απ’ τους διαδρόμους και τα έγκατα του τεράστιου, χαοτικού κτιρίου, η κάμερα ταξιδεύει τον θεατή σ’ έναν τόπο μηχανοποιημένης σωματικής εργασίας και φοβερών κακουχιών, προβληματίζοντάς τον σχετικά με τις προβιομηχανικές συνθήκες εργασίας και το τεράστιο χάσμα ανάμεσα στον πρώτο κόσμο και στις υπό ανάπτυξη χώρες.
Βραβείο «Ανθρώπινες Αξίες» της Βουλής των Ελλήνων 2017
