«Είναι μεγάλο δώρο να δουλεύω με τον Γιώργο. Παραδίδομαι στη δική του διαδικασία και δεν σκέφτομαι τίποτα άλλο» ανέφερε η βραβευμένη με Όσκαρ ηθοποιός Έμμα Στόουν στη συνέντευξη Τύπου που πραγματοποιήθηκε σήμερα (5/5) για τη νέα ταινία του Γιώργου Λάνθιμου, με τίτλο «Βληχή», η οποία αποτελεί τη δεύτερη ανάθεση του προγράμματος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής (ΕΛΣ) και του ΝΕΟΝ «The Artist on the Composer». Η ταινία θα κάνει την παγκόσμια πρεμιέρα της, συνοδεία μουσικών συνόλων, στις 6, 7 και 8 Μαΐου 2022 στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος της ΕΛΣ στο ΚΠΙΣΝ.
Ο πολυβραβευμένος Έλληνας κινηματογραφικός δημιουργός, αποδεχόμενος την πρόταση του Καλλιτεχνικού Διευθυντή της ΕΛΣ Γιώργου Κουμεντάκη και της Διευθύντριας του ΝΕΟΝ Ελίνας Κουντούρη, υπέγραψε την παραγωγή, το σενάριο και τη σκηνοθεσία της ταινίας «Βληχή», η οποία γυρίστηκε τον Φεβρουάριο του 2020 στην Τήνο, με πρωταγωνιστές την Έμμα Στόουν και τον διακεκριμένο Γάλλο ηθοποιό Νταμιάν Μποννάρ.
«Το ενδιαφέρον για μένα, ώστε να κάνω αυτή την ταινία, ήταν να επιστρέψω σ’ ένα πιο αρχικό στάδιο του κινηματογράφου και των τεχνών γενικότερα- τον βουβό- τον ασπρόμαυρο. Μου δινόταν η ευκαιρία να πω μια ιστορία χωρίς λόγια. Να ξεκινήσω από την αρχή και να ανακαλύψω πως αυτό μπορεί να συνδεθεί με άλλες τέχνες» ανέφερε ο Γιώργος Λάνθιμος σχετικά με την δημιουργία της «Βληχής». Όπως εξήγησε ήταν μία παράλληλη διαδικασία: «Σκεφτόμουν την ιστορία και δεχόμουν τις μουσικές προτάσεις από τον Γ.Κουμεντάκη και συζητούσαμε πώς θα μπορούσαν να λειτουργήσουν. Δεν ήταν μια διαδικασία λογική, περισσότερο ενστικτώδης θα έλεγα. Είχαμε διαφορετικές επιλογές, μέχρι που ολοκληρώθηκε. Όταν τελειώνεις μία ταινία παίρνει μία δική της μορφή από αυτή που είχες σκεφτεί. Οπότε πάντα αφήνω χώρο και χρόνο για να πάρω αποφάσεις». Σύμφωνα με τον ίδιο, η ταινία μπορεί να παρουσιαστεί μόνο live με κοινό και πάντα με τη ζωντανή συνοδεία μουσικών συνόλων. «Δεν είναι μία κινηματογραφική ταινία που μπορείς να δεις στον υπολογιστή. Είναι μία άλλη εμπειρία. Σήμερα υπάρχουν πολλοί τρόποι για να γυρίσεις και να δεις μία ταινία. Αυτό το πρότζεκτ δημιουργήθηκε ξεκάθαρα για αίθουσα».
Η Έμμα Στόουν (η οποία συμμετείχε στην ταινία αφιλοκερδώς όπως ενημέρωσε η διευθύντρια του ΝΕΟΝ, Ελίνα Κουντούρη), είπε πως την ενέπνευσε το σενάριο που έγραψε ο Γιώργος Λάνθιμος για να πει το «ναι». «Φυσικά ήταν δέλεαρ το ότι είχα την ευκαιρία να ταξιδέψω στην Ελλάδα και να δουλέψω εδώ. Δεν ξέρω αν είναι το πιο δύσκολο πρότζεκτ που έχω κάνει, αλλά σίγουρα ήταν μια πρόκληση. Θα μπορούσα να μιλάω για ώρες για τα πράγματα που μου αρέσουν στις συνεργασίες μου με τον Γιώργο. Τα πάμε πολύ καλά. Καλλιτεχνικά τον εμπιστεύομαι ολοκληρωτικά. Ποτέ δεν ανησυχώ για τίποτα. Προσέχει την κάθε λεπτομέρεια, δεν του ξεφεύγει τίποτα. Νιώθω ασφαλής και νιώθω την πρόκληση. Άλλωστε ποιο θα ήταν το νόημα να συνεχίσω να κάνω αυτή τη δουλειά, αν δεν έβρισκα μία πρόκληση όπως αυτές που μου προσφέρει ο Γιώργος;».
Αναφερόμενος στη συνεργασία τους, ο Γιώργος Λάνθιμος είπε πως είναι πολύ σπάνιο να βρίσκεις συνεργάτες που τα πας τόσο καλά. «Είναι υπέροχο να δημιουργείς σχέσεις που μεγαλώνουν μέσα από τη δουλειά και να τις εξελίσσεις. Με την Έμμα τώρα τελειώνουμε την τρίτη ταινία μαζί, είναι μία σχέση που μεγαλώνει».
Σχετικά με την επιστροφή του στην Ελλάδα για την δημιουργία της ταινίας, ο Έλληνας σκηνοθέτης δήλωσε: «Δεν θεωρώ ότι επέστρεψα στην Ελλάδα γιατί δεν θεωρώ ότι έφυγα.. Οι συνθήκες με οδήγησαν να κάνω τις ταινίες που έκανα εδώ. Οι συνθήκες με οδήγησαν και στο εξωτερικό. Δεν αναγκάστηκα να κάνω ταινίες αγγλόφωνες. Με ενδιέφερε κιόλας. Η πρόταση του να γυρίσω αυτό το πρότζεκτ στην Ελλάδα μου άρεσε εξαρχής. Το γεγονός ότι θα προβάλλεται εδώ μου φαίνεται ελκυστικό. Γιατί έχει πλεονεκτήματα η δουλειά στο εξωτερικό αλλά σου λείπουν και πράγματα. Όπως το να γυρίζεις ταινίες με ανθρώπους που ξέρεις, με ένα μικρότερο συνεργείο και λιγότερο έλεγχο. Στη Βληχή που είναι μία βουβή ταινία, μου άρεσε που είχα περιορισμούς. Οι περιορισμοί είναι απαραίτητοι γιατί μπορεί να χαθείς πολύ εύκολα στη δημιουργία μιας ταινίας, αν έχεις πολλά μέσα στη διάθεσή σου. Μάλιστα παρατηρώ ότι αν δεν τους έχω, αρκετές φορές μαζί με τους συνεργάτες μου βάζουμε περιορισμούς από μόνοι μας. Πάντα επίσης θέλω οι ταινίες μου να είναι ανοιχτές ώστε οι θεατές να έχουν τη δική τους εμπειρία. Και ένα τέτοιο πρότζεκτ -όπως η Βληχή- βοηθάει πολύ στο να μη γίνονται τα πράγματα συγκεκριμένα».
Αναφερόμενος στον τίτλο της ταινίας (που σημαίνει βέλασμα), ο Γ. Λάνθιμος δήλωσε: «Δεν ξέρω πως φτάνω κάθε φορά στο να επιλέξω τον τίτλο. Δεν μου άρεσε το βέλασμα. Το Βληχή και ακούγεται ωραίο και γράφεται ωραία. Θεματικά δένει σε μία ταινία που δεν έχει ήχο. Τα ζώα επίσης δεν ακούγονται αλλά παίζουν σημαντικό ρόλο στην ταινία». Όπως εξήγησε δεν πρόκειται για μία ταινία εποχής. «Η προσπάθεια ήταν να υπάρχει μία μη εποχή σε αυτό το έργο. Τα κοστούμια είναι εμπνευσμένα από παραδοσιακές ενδυμασίες, ενώ το αυτοκίνητο είναι σύγχρονο. Μεγαλώνοντας με γοητεύει η παράδοση και την βρίσκω όλο και πιο σημαντική με έναν τρόπο. Νομίζω είναι σημαντικό να έχουμε γνώσεις και να διατηρούμε κάποια πράγματα. Μπορούμε να εμπνευστούμε από την παράδοση χωρίς να είμαστε σκλάβοι της».
Ο καλλιτεχνικός διευθυντής της ΕΛΣ, Γιώργος Κουμεντάκης ανέφερε μεταξύ άλλων στον χαιρετισμό του: «Από μικρός στα μέρη που έζησα άκουγα απίστευτες ιστορίες που στριφογυρίζουν από γενιά σε γενιά και αποτυπώνονται στο γέρικο σκαμμένο δέρμα όσων τις αφηγούνται. Στις ιστορίες εκείνες, όπου το σεξ μπλέκεται με την πίστη, τη φύση, την απιστία και τον θάνατο, ποτέ δεν είσαι βέβαιος για το τι πραγματικά έχει συμβεί και τι είναι κομμάτι του φαντασιακού. Μια τέτοια ιστορία είδα στη Βληχή, μεταξύ ονείρου και ρεαλισμού. Στις μαυρόασπρες εικόνες της ταινίας είδα την ιστορία του κινηματογράφου μέσα από τη μοναδική κινηματογραφική προσωπικότητα του Λάνθιμου, με έναν απίστευτα σύγχρονο τρόπο. Είναι αδύνατον να πάρεις τα μάτια σου από το ζευγάρι, τις μοναδικές γριές του νησιού, το κατσικάκι, σε αυτόν τον κύκλο ζωής και θανάτου που εικονοποιείται με έναν ωμό και ταυτόχρονα ποιητικό τρόπο. Ως άνθρωπο της μουσικής, αυτό που με εντυπωσίασε πάνω από όλα είναι ο τρόπος που αποκτά φωνή η ταινία, μέσα από τα μουσικά έργα που τη συνοδεύουν ζωντανά. Αυτή η σύμπραξη των τεχνών προσφέρει μια νέα βιωματική εμπειρία για το κοινό και έναν νέο δρόμο για μας».
Το πρόγραμμα «The Artist on the Composer», μια συνεργασία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και του Οργανισμού Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ (www.neon.org.gr), διασυνδέει πρωτοπόρους σύγχρονους εικαστικούς και σκηνοθέτες ή/και παραγωγούς ταινιών με τη ζωντανή εκτέλεση ορχηστρικής μουσικής. Μέσα από έργα που αποτελούν καρπούς νέων αναθέσεων, κάθε καλλιτέχνης συνομιλεί με έργα κλασικών συνθετών, απαλλαγμένος από τις συνήθεις οπερατικές συμβάσεις και την αφήγηση, πραγματοποιώντας άνοιγμα προς ένα κοινό που μπορεί να μην έχει ασχοληθεί προηγουμένως με την όπερα.
Μετά την εγκατάσταση του Νίκου Ναυρίδη το 2019, ο σπουδαίος Έλληνας σκηνοθέτης με τη διεθνή αναγνώριση Γιώργος Λάνθιμος παίρνει τη σκυτάλη της δεύτερης ανάθεσης του «The Artist on the Composer» και δημιουργεί ένα νέο κινηματογραφικό έργο, το οποίο θα παρουσιάζεται πάντα με συνοδεία μουσικών συνόλων. Το μουσικό σενάριο της ταινίας αποτελείται από έργα των Γ. Σ. Μπαχ / Κνουτ Νύστεντ και Τόσιο Χοσοκάβα, τα οποία θα ερμηνευτούν ζωντανά στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος από τους σολίστ Αγγελίνα Τκάτσεβα (τσίμπαλο), Γου Γουέι (σενγκ), το κουαρτέτο “Μαρία Κάλλας” και τη Χορωδία της ΕΡΤ.
