Λίγο πριν από τον θάνατό του, ο Γρέκορι Πεκ ανακηρύχθηκε ως ο καλύτερος των «καλών ηρώων» του σινεμά. Κυρίως λόγω της εμβληματικής του ερμηνείας ως Άτικους Φιντς, του ακέραιου δικηγόρου που υπερασπίζεται έναν μαύρο και σηκώνει το ανάστημά του στον σκοταδισμό του αμερικάνικου νότου, στην κλασική ταινία «Σκιές και Σιωπή» του Ρόμπερτ Μάλιγκαν, που του χάρισε και το μοναδικό Όσκαρ Α’ Ανδρικού Ρόλου το 1963. Όμως, ο σπουδαίος σταρ του Χόλιγουντ, στη μακρόχρονη πορεία του στον κινηματογράφο δεν «βολεύτηκε» μόνο σε ρόλους καλούς και ηρωικούς, καθώς ερμήνευσε μια τεράστια γκάμα χαρακτήρων, μέχρι και την αξέχαστη έως και ανατριχιαστική ενσάρκωση του διεστραμμένου ναζί γιατρού Μέγκελε, στο εξαιρετικό θρίλερ του Φράκλιν Σάφνερ «Εξοντώσατε τον δήμιο του Άουσβιτς».
Ο Γκρέκορι Πεκ, αν και διέθετε μία απ’ αυτές της σπάνιας ομορφιάς γοητεία – ήταν πανύψηλος, αθλητικός, με καθαρό αρρενωπό πρόσωπο, υπέροχη βαθιά φωνή -, αποτελούσε πρότυπο σταρ για το Χόλιγουντ, θα δοκιμάσει και θα ρισκάρει με πολλούς ρόλους, επιλέγοντας χαρακτήρες που μπορούσαν να αναδείξουν τη λεπτή γραμμή, που χωρίζει το μεγαλείο του ανθρώπινου πνεύματος με τη σκοτεινή κατάπτωσή του.
Μαζί με τα άλλα «χρυσά παιδιά» της εποχής του, τον Γκάρι Κούπερ, τον Μπαρτ Λάνκαστερ και τον Κερκ Ντάγκλας, θα σημαδέψει τον παγκόσμιο κινηματογράφο, θα παίξει τα πάντα, από δράματα, φιλμ νουάρ και κωμωδίες, μέχρι γουέστερν, περιπέτειες και πολεμικά, ενώ θα συνεργαστεί με σχεδόν όλους τους σπουδαίους σκηνοθέτες της γενιάς του και φυσικά τις απαστράπτουσες σταρ της εποχής, όπως ήταν οι Όντρεϊ Χέπμπορν, Ίνγκριντ Μπέργκμαν, Άβα Γκάρντνερ, Σούζαν Χέιγουορντ, Σοφία Λόρεν, Λορίν Μπακόλ, Άντζι Ντίκινσον και πολλές άλλες.
Συμπληρώνοντας 20 χρόνια από τον θάνατό του (12 Ιουνίου 2003), είναι ευκαιρία να γνωρίσουμε τον άνθρωπο πίσω από τον θρύλο και τις σημαντικότερες στιγμές του στη μακρά και γεμάτη καλλιτεχνικές επιτυχίες πορεία του στον κινηματογράφο.
Από το αθλητικό στο θεατρικό παιχνίδι
Ο Έλντρεντ Γκρέγκορι Πεκ γεννήθηκε στις 5 Απριλίου του 1916, στο Σαν Ντιέγκο της Καλιφόρνια. Ο πατέρας, που ήταν φαρμακοποιός, εγκατέλειψε την οικογένειά του όταν ο μικρός Γκρέκορι ήταν πέντε ετών, για να αναλάβουν την ανατροφή του οι παππούδες του. Καταγωγής αγγλικής, ιρλανδικής και σκοτσέζικης, θα μεγαλώσει ως Ρωμαιοκαθολικός. Σε ηλικία 10 ετών θα σταλεί σε μια καθολική στρατιωτική σχολή, στο Λος Άντζελες, για να φύγει στα 14 του, επιστρέφοντας στο Σαν Ντιέγκο, για να ζήσει με τον πατέρα του. Το 1934 θα γραφτεί στο Κρατικό Πανεπιστήμιο του Σαν Ντιέγκο, όπου θα ενταχθεί στην ομάδα στίβου και θα παρακολουθήσει τα πρώτα μαθήματα θεάτρου. Φιλοδοξώντας να γίνει γιατρός, θα μεταγραφεί στο Μπέρκλεϊ και εκεί θα αναγκαστεί να γίνει βοηθός στην κουζίνα του πανεπιστημίου για να τα βγάλει πέρα, ενώ ταυτόχρονα ήταν μέλος της κωπηλατικής ομάδας. Παρά ταύτα, η φωνή του, καταρχάς, θα κερδίσει την προσοχή κάποιων καθηγητών του και ένας δάσκαλος υποκριτικής θα τον ενθαρρύνει να ανέβει στο θεατρικό σανίδι. Κάτι που θα ξεκινήσει ως παιχνίδι για τον Πεκ, αλλά γρήγορα θα γίνει ο βασικός του στόχος, παίζοντας τελικά σε πέντε έργα στο πανεπιστήμιο.
Οι οικονομικές δυσκολίες και η Μάρθα Γκράχαμ
Ο Γκρέκορι Πεκ, τελικά δεν αποφοίτησε ποτέ από το πανεπιστήμιο, χρωστώντας ένα μάθημα, αλλά όπως είχε πει «έχω πάρει ό,τι χρειάζομαι από το πανεπιστήμιο». Θα πάει στη Νέα Υόρκη για να σπουδάσει υποκριτική με τον ηθοποιό και μεγάλο δάσκαλο Σάνφορντ Μέισνερ. Παρά τις οικονομικές δυσκολίες – θα αναγκαστεί να κοιμηθεί και σε πάρκα ή να δουλέψει ως ξεναγός, ως «κράχτης» και μοντέλο, με αντάλλαγμα ένα πιάτο φαΐ – θα καταφέρει να μπει επαγγελματικά στο θέατρο το 1941 παίζοντας στο έργο του Μπέρναρντ Σο «Το δίλημμα του γιατρού», μία εβδομάδα πριν από την επίθεση στο Περλ Χάρμπορ. Το αξιοπερίεργο είναι ότι λόγω των μαθημάτων χορού που ελάμβανε από την Μάρθα Γκράχαμ, θα απαλλαγεί από τη στρατιωτική θητεία, καθώς σε ένα μάθημα θα τραυματιστεί στην πλάτη.
Τα κλειδιά του παραδείσου
Το 1944 θα μπει στα κινηματογραφικά πλατό ως πρωταγωνιστής στην ταινία του Ζακ Τουρνέρ «Σπάστε τα Δεσμά», έναν ύμνο για την αντίσταση των σοβιετικών απέναντι στους ναζί. Ένα φιλμ που δεν πήγε ιδιαίτερα καλά, αλλά ο Πεκ είχε πάρει το βάπτισμα του πυρός και ο έμπειρος Τουρνέρ θα του κόψει τη θεατρικότητα, που δεν συμβαδίζει με την οθόνη. Θα ακολουθήσει το δραματικό «Τα Κλειδιά του Παραδείσου», όπου ο Πεκ θα είναι μέσα σε κάθε πλάνο και θα προταθεί για το πρώτο Όσκαρ Α’ Ανδρικής Ερμηνείας. Η λεωφόρος της δόξας είναι πλέον μπροστά του…
Ο Χίτσκοκ και η Μπέργκμαν
Το 1945 θα έρθει η ώρα να πρωταγωνιστήσει στο κλασικό θρίλερ του Χίτσκοκ «Νύχτα Αγωνίας», δίπλα στην Ίνγκριντ Μπέργκμαν, ένα φιλμ που θα σπάσει τα ταμεία στο Λονδίνο και θα προταθεί για έξι Όσκαρ. Όπως αποκάλυψε ο Πεκ θα έχει και ένα σύντομο ερωτικό μπλέξιμο με την Μπέργκμαν, την πιο καυτή ηθοποιό του Χόλιγουντ εκείνη την εποχή, παρότι και οι δύο ήταν παντρεμένοι – εκείνος με την Γκρέτα Κοκόνεν, με την οποία θα χωρίσουν το 1955, για να παντρευτεί την Βερονίκ Πασανί και θα ζήσουν μαζί μέχρι το τέλος της ζωής του.
Καταιγισμός ταινιών
Ο ρυθμός των ταινιών που γυρίζει πλέον ο Γκρέκορι Πεκ είναι καταιγιστικός. Ορισμένες από τις πλέον αξιόλογες ταινίες που θα πρωταγωνιστήσει είναι: Το δραματικό «Συμφωνία Κυρίων» του Καζάν, το θρίλερ του Χίτσκοκ «Υπόθεση Παραντάιν», το γουέστερν του Κινγκ Βίντορ «Μονομαχία στον Ήλιο», στο φιλμ νουάρ του Ραούλ Γουόλς «Ο Μεγάλος Αμαρτωλός», το γουέστερν του Χένρι Κινγκ «Ρίγκο, ο μεγάλος πιστολέρο», το ρομαντικό δράμα του Κινγκ «Χιόνια στο Κιλιμάντζαρο» και η ρομαντική κομεντί «Διακοπές στη Ρώμη», που γύρισε ο Γουίλιαμ Γουάιλερ και έφερε το Όσκαρ στην πρωτοεμφανιζόμενη Όντρεϊ Χέπμπορν, που έπαιξε δίπλα του.
Εμβληματικοί ρόλοι και Ελλάδα
Το 1956 θα πρωταγωνιστήσει στη φημισμένη περιπέτεια του Τζον Χιούστον «Μόμπι Ντικ», στον ρόλο ενός καπετάνιου σε φαλαινοθηρικό που του έχει γίνει αρρωστημένη εμμονή το κυνήγι μιας λευκής φάλαινας. Ακόμη μία εμβληματική ερμηνεία για τον Πεκ, αν και έπειτα από δυο χρόνια θα είναι πραγματικά θαυμάσιος στο γουέστερν του Γουάιλερ «Ματωμένοι Ορίζοντες», σηκώνοντας το φορτίο ενός γενναίου αλλά φιλειρηνικού ανθρώπου. Μια ταινία που άνοιξε το δρόμο για τα φιλειρηνικά γουέστερν, καθώς ο μέγας Γουάιλερ χρησιμοποιώντας αλληγορικά στοιχεία και συμβολισμούς, θα ασκήσει κριτική στον Ψυχρό Πόλεμο και την υστερία της εποχής. Το 1961 θα έχει τις ελληνικές στιγμές του, καθώς θα έρθει στη χώρα μας για τα γυρίσματα της χορταστικής πολεμικής περιπέτειας «Τα Κανόνια του Ναβαρόνε», ενώ τον επόμενο χρόνο θα παίξει στο αγωνιώδες θρίλερ «Το Ακρωτήρι του Φόβου», έχοντας δίπλα του τον «σατανικό» Ρόμπερτ Μίτσαμ.
Ένας άντρας με αξίες
Το 1962, όμως, θα γυρίσει και την ταινία της ζωής του, το δικαστικό δράμα «Σκιές και Σιωπή», μία αντιρατσιστική ταινία του σημαντικότατου Ρόμπερτ Μάλιγκαν. Ο Γκρέγκορι Πεκ θα κερδίσει πανάξια το μοναδικό Όσκαρ της καριέρας του, για την βαθιά πολυεπίπεδη, με εκφραστικές παύσεις, ερμηνεία του, προσδίδοντας στον ήρωα πανανθρώπινες αξίες.
Αξίες, που υπηρέτησε σε όλη του τη ζωή ο Γκρέκορι Πεκ, καθώς βρέθηκε απέναντι στον Μακαρθισμό, στάθηκε δίπλα στους ιδεολόγους καλλιτέχνες, ήταν πάντα εχθρός του σκοταδισμού, των πολεμοκάπηλων και της κοινωνικής αδικίας, ενώ το αντικαθεστωτικό Χόλιγουντ θα τον θυμάται ως πρόεδρο της Ακαδημίας Κινηματογράφου που ανέβαλε την τελετή απονομής των Όσκαρ του 1968, λόγω της δολοφονίας του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Όπως είχε πει και ο Τζον Χιούστον, που δεν χάριζε κάστανα: «Ο Γκρεγκ είναι ένας από τους πιο ευθείς άνδρες που γνώρισα ποτέ, δεν υπάρχει όμοιός του».
