Σύνταξη-Επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης
Το 2011, το στούντιο της Universal Pictures ανακοίνωσε ότι θα διεξαγάγει ένα τεστ: σκόπευε να κυκλοφορήσει τη νέα ταινία του, Tower Heist, σε βίντεο on demand, μόλις τρεις εβδομάδες μετά την κυκλοφορία του στους κινηματογράφους.
Η κίνηση καταδικάστηκε άμεσα. Οι αλυσίδες κινηματογράφων βρέθηκαν σε αναβρασμό. Η AMC, η Regal και η Cinemark ανακοίνωσαν ότι, αν η Universal προχωρούσε με το τεστ, απλά δεν θα έπαιζαν την ταινία. Θορυβημένη η Universal συνθηκολόγησε και το πείραμα δεν προχώρησε ποτέ.
Έκτοτε τα πράγματα έχουν αλλάξει. Κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους, οι κινηματογράφοι έμειναν χωρίς δύναμη και τα στούντιο κατάφεραν να πραγματοποιήσουν τα πειράματα streaming που σκέφτονταν την τελευταία δεκαετία. Όμως, μακριά από το ξεκίνημα μιας γενναίας νέας εποχής οικιακής ψυχαγωγίας, αυτά τα πειράματα έχουν δείξει πραγματικά στα στούντιο του Χόλιγουντ ότι, ναι, εξακολουθούν να χρειάζονται τους κινηματογράφους – τουλάχιστον εάν θέλουν να κάνουν τα παγκόσμια blockbusters που προσελκύουν τα πολλά χρήματα.
Οι απαντήσεις των στούντιο στην πανδημία ποικίλλουν. Μερικά, που δεν διαθέτουν δημοφιλείς πλατφόρμες streaming, έχουν κάνει συμφωνίες με εταιρείες: Η Paramount πούλησε το Coming 2 America στην Amazon για 125 εκατ. δολάρια και η Sony το Greyhound του Tom Hanks στην Apple TV+ για περίπου 70 εκατ. δολάρια.
Άλλοι χρησιμοποίησαν την πανδημία ως ευκαιρία για να κυκλοφορήσουν ταινίες στις δικές τους πλατφόρμες. Η Disney, για παράδειγμα, δημιούργησε πολλές ταινίες στο Disney+, συμπεριλαμβανομένων των Mulan, Soul and Raya και το Last Dragon. Η AT&T, στην οποία ανήκει η Warner Bros, κυκλοφόρησε πολλές ταινίες – όπως το Wonder Woman 1984 και το Godzilla vs Kong – σε κινηματογράφους ταυτόχρονα με την πλατφόρμα streaming HBO Max και σκοπεύει να συνεχίσει το ίδιο και το 2021 με τις ταινίες Mortal Kombat, Dune και The Matrix 4.
Οι κινηματογραφιστές έσπευσαν να επικρίνουν αυτήν την πρακτική: Ο Denis Villeneuve, σκηνοθέτης του Dune, δημοσίευσε ένα άρθρο στο Variety ισχυριζόμενος ότι η κίνηση δείχνει «απόλυτη έλλειψη αγάπης για τον κινηματογράφο», ενώ ο Christopher Nolan είπε ότι: «μερικοί από τους μεγαλύτερους κινηματογραφιστές της βιομηχανίας και τα πιο σημαντικά αστέρια του κινηματογράφου πήγαν για ύπνο το βράδυ σκεπτόμενοι πως δουλεύουν για το μεγαλύτερο κινηματογραφικό στούντιο και ξύπνησαν για να ανακαλύψουν ότι δούλευαν για τη χειρότερη πλατφόρμα streaming».
Δεν είναι δύσκολο να δούμε γιατί το streaming θα ήταν ελκυστικό για τα στούντιο, αν πχ. θα μπορούσαν να μεταδίδουν μια ταινία απευθείας στα σπίτια των χρηστών, χωρίς να χρειάζεται να μοιράζονται τα κέρδη τους με τους ιδιοκτήτες των κινηματογράφων. «Τα στούντιο προσπαθούν, εδώ και περίπου δέκα χρόνια, να πραγματοποιήσουν αυτό το πείραμα, αλλά δεν τους επιτρεπόταν, επειδή οι κινηματογράφοι μποϊκοτάραν τις ταινίες τους όταν επιχειρούσαν κάτι τέτοιο», λέει ο David Hancock, αναλυτής ταινιών στο Omdia. «Τώρα, προσπαθούν να αναπληρώσουν το κενό δέκα ετών χαμένου πειραματισμού που δεν μπορούσαν να πραγματοποιήσουν πριν», προσθέτει.
Αν και αυτά τα πειράματα απέδωσαν διαφορετικά αποτελέσματα για διαφορετικές ταινίες – το Greyhound τα πήγε καλά, το Raya και το Last Dragon απέτυχαν – εντούτοις, υπήρξε ένα σαφές συμπέρασμα. Το Χόλιγουντ εξακολουθεί να χρειάζεται τους κινηματογράφους, και μας καλεί να επιστρέψουμε μαζικά σε αυτούς καθώς ανοίγουν ξανά σε όλο τον κόσμο. Η έρευνα του Omdia δείχνει ότι η υπηρεσία βίντεο on demand είχε έσοδα 1 δισεκατ. δολάρια παγκοσμίως το 2020, που ωχριά σε σύγκριση με τα 30 δισεκατ. δολάρια που χάθηκαν από το σινεμά την ίδια περίοδο.
Για μεγάλα blockbusters, το streaming απλά δεν μπορεί να συναγωνιστεί τις κινηματογραφικές αίθουσες. Η νέα ταινία του James Bond, No Time To Die, είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα. Η προβολή της ταινίας, που θα διανεμηθεί από τη MGM στην Αμερική και την Universal στον υπόλοιπο κόσμο, έχει αναβληθεί επανειλημμένα λόγω της πανδημίας. Τον Οκτώβριο του 2020, άρχισαν να κυκλοφορούν φήμες (τις οποίες αρνήθηκε η MGM), ότι το στούντιο διαπραγματεύεται την ταινία με πλατφόρμες streaming για 600 εκατ. δολάρια. Κανείς δεν την αγόρασε, εξηγεί ο Hancock, γιατί ήταν πολύ ακριβή. Είναι αμφισβητήσιμο εάν το streaming θα έχει ποτέ αρκετά έσοδα για να κάνει blockbusters όπως η ταινία του Bond, που θα μπορούσε να κερδίσει περισσότερα από ένα δισεκατ. δολάρια στις κινηματογραφικές αίθουσες.
Η άνοδος του Netflix, σάρωσε τη βιομηχανία των μέσων ενημέρωσης και ανάγκασε τα μεγάλα στούντιο να υιοθετήσουν ένα επιχειρηματικό μοντέλο που όμως, παρουσιάζει κάποια ερωτηματικά για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητά του. Η Tara Lachapelle του Bloomberg, για παράδειγμα, αποκαλεί την βιομηχανία «ουσιαστικά χρεοκοπημένη». Και συμπληρώνει: «Ξοδέψτε δισεκατ. δολάρια για να δημιουργήσετε μια ατελείωτη προσφορά περιεχομένου και στη συνέχεια, πουλήστε μηνιαία πρόσβαση σε αυτόν τον πολυτελή μπουφέ απεριόριστης κατανάλωσης για λίγο περισσότερο από το κόστος ενός δείπνου στα McDonald’s».
Μια μακροπρόθεσμη αλλαγή που μπορεί να δούμε ως αποτέλεσμα της πανδημίας αφορά την χρονική διάρκεια των παραθύρων αποκλειστικής προβολής ταινιών, σε κινηματογραφικές αίθουσες. Τόσο η Paramount όσο και η Warner Bros, έχουν ανακοινώσει μέγιστη αποκλειστικότητα 45 ημερών για τους κινηματογράφους – το ήμισυ του τυπικού 90 – για το 2022. Πρόκειται για πραξικόπημα των στούντιο. «Εκτός από εξαιρέσεις όπως το The Greatest Showman, οι περισσότερες ταινίες κερδίζουν το 80% του box office τους τις πρώτες τρεις εβδομάδες προβολής και στη συνέχεια καθιζάνουν», λέει η Kathryn Jacobs, Διευθύνουσα Σύμβουλος της κινηματογραφικής διαφημιστικής εταιρείας Pearl and Dean.
Το streaming θα συνεχίσει να αλλάζει βαθιά τη βιομηχανία, κυρίως γιατί εταιρείες όπως το Netflix και η Amazon χρηματοδοτούν όλο και περισσότερες ταινίες για τις πλατφόρμες τους – η Sony έχει προχωρήσει σε συμφωνία αποκλειστικότητας με την τελευταία – και η Disney συνεχίζει να προβληματίζεται για τον πιο κερδοφόρο τρόπο κυκλοφορίας των ταινιών της (Η ταινία Cruella, θα έρθει στην πλατφόρμα Disney+ τον επόμενο μήνα – ταυτόχρονα με τους κινηματογράφους). Ο προγραμματισμός πρεμιέρας των ταινιών θα συνεχίσει να είναι ευέλικτος. «Μια και οι άνθρωποι πλέον εργάζονται με ευελιξία από το σπίτι, ίσως θελήσουν να πάνε σινεμά την Τετάρτη, αντί να περιμένουν ως την Παρασκευή, για να πάνε σε πρεμιέρα σε ένα multiplex», λέει η Jacobs.
Το ερώτημα των δισεκατομμυρίων δολαρίων που παραμένει λοιπόν, είναι αν υπάρχει όρεξη για τους καταναλωτές να επιστρέψουν στις αίθουσες, μετά την πανδημία. Θα φοβούνται μήπως κολλήσουν κάποια νέα παραλλαγή του κορωνοϊού; Μήπως έχουν συνηθίσει στην άνεση του οικιακού streaming; Ίσως, πολλοί θεωρήσουν τον κινηματογράφο μια περιττή πολυτέλεια σε μια περίοδο οικονομικής ύφεσης; Τα πρώτα σημάδια δεν το δείχνουν. Το Godzilla vs Kong κατάφερε να κερδίσει εντυπωσιακά ποσά παρά τους περιορισμούς, ενώ οι κινηματογράφοι της Νέας Υόρκης ανέφεραν μεγάλη πληρότητα (αν και με χωρητικότητα 25%).
Οι κινηματογράφοι έχουν πληγεί από την πανδημία – αναγκάζονται να παρακολουθούν την κατάσταση αβοήθητοι, καθώς οι αντίπαλοι τους συνεχίζουν να εγγράφουν δεκάδες εκατομμύρια νέους συνδρομητές. Ωστόσο, παρά τα πειράματα του Χόλιγουντ, τα οικονομικά των τεράστιων blockbusters απλά δεν βγαίνουν χωρίς την λειτουργία των τοπικών multiplex. «Πρώτα, ήταν η τηλεόραση που θα μας σκότωνε, μετά ήταν το VHS, μετά ο φόβος της παρουσίας περισσότερων από τέσσερις τηλεοπτικούς σταθμούς στο Ηνωμένο Βασίλειο», λέει η Jacobs. Όπως ο James Bond όμως, η κινηματογραφική βιομηχανία αρνείται να πεθάνει.
Πηγή: Wired
