Πώς μπορούμε να ζούμε αρμονικά με τα ζώα; Πόσο αυτή η αρμονική ή μη συνύπαρξη, που ξεκινά από την αρχή του κόσμου, έχοντας όμως αλλοιωθεί επικίνδυνα με το πέρασμα του χρόνου, καθορίζει τη στάση μας απέναντι στη φύση και την ίδια τη ζωή;
Η σχέση του ανθρώπου με τα ζώα πρωταγωνιστεί στο βασικό αφιέρωμα με τίτλο και θεματική «Γιατί να κοιτάζουμε τα ζώα;», που επέλεξε το 21ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης (1-10 Μαρτίου 2019) στη διοργάνωσή του.
Το αφιέρωμα εμπνέεται από το ομώνυμο δοκίμιο του Τζον Μπέρτζερ (1926-2017), του Bρετανού ριζοσπάστη διανοούμενου, θεωρητικού της τέχνης, συγγραφέα και ζωγράφου ο οποίος εστίασε μοναδικά στους τρόπους που βλέπουμε, αντιλαμβανόμαστε και αισθανόμαστε τον κόσμο γύρω μας.
Το δοκίμιο «Γιατί να κοιτάξουμε τα ζώα;» διερευνά την πανάρχαια σχέση ανθρώπου-ζώων, η οποία έχει διαρραγεί στη σύγχρονη καταναλωτική εποχή: τα ζώα, από επίκεντρο της ανθρώπινης καθημερινής ζωής έχουν πλέον περάσει στο περιθώριο κι έχουν υποβιβαστεί σε θέαμα. Ως αποτέλεσμα, ο άνθρωπος έχει χάσει την επαφή του με τη φύση, έχει αποξενωθεί από τα ζώα και οφείλει επιτακτικά να επαναπροσδιορίσει τη σχέση του με αυτά. Να τα κοιτάξει με άλλο βλέμμα, να δει την αλήθεια τους. Το δοκίμιο θα μεταφραστεί για πρώτη φορά στα ελληνικά από τη Χριστίνα Λιναρδάκη και θα δημοσιευθεί στον Α-Κατάλογο του 21ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ.
Ως μότο μάλιστα της διοργάνωσης επελέγη απόσπασμα κειμένου του Τζόν Μπέρτζερ σύμφωνα με το οποίο «Η πολιτιστική περιθωριοποίηση των ζώων είναι μια περισσότερο σύνθετη διαδικασία από ό,τι η σωματική περιθωριοποίησή τους. Τα ζώα του νου δεν μπορούν να διασκορπιστούν τόσο εύκολα. Αποφθέγματα, οράματα, παιχνίδια, ιστορίες, προλήψεις, η ίδια η γλώσσα τα ανακαλεί».
Οι πρώτες ταινίες που έχουν ήδη επιλεγεί για τη διοργάνωση, οι οποίες επιχειρούν να αναδείξουν διάφορες πλευρές της σχέσης του ανθρώπου με τα ζώα και αφηγούνται αληθινές ιστορίες που πραγματεύονται την αγνή αγάπη για αυτά, αλλά και την αδίστακτη εκμετάλλευσή τους (Η πλήρης λίστα ταινιών του αφιερώματος δεν εχει ακόμη ολοκληρωθεί), είναι η εξής:
«Buddy» της Χέντι Χόνιγκμαν (Ολλανδία): Μια από τις πιο τρυφερές πλευρές της σχέσης ανθρώπου-ζώων αποτυπώνει η ταινία της βραβευμένης ντοκιμαντερίστριας. Η Χόνιγκμαν παρατηρεί έξι αφοσιωμένους σκύλους συνοδούς που προσφέρουν θεραπεία και στήριξη σε ανθρώπους που το χρειάζονται. Μεταξύ αυτών, μια ηλικιωμένη τυφλή γυναίκα, ένα αυτιστικό αγόρι κι ένας βετεράνος με μετα-τραυματικό στρες.
«When Lambs Become Lions» του Τζον Κάσμπι (ΗΠΑ): Άνθρωπος εναντίον ζώων, ένας αγώνας άνισος και ολέθριος που εκτυλίσσεται στην Κένυα. Ένας έμπορος ελεφαντόδοντου και ένας φύλακας που προσπαθεί να προστατέψει τα είδη προς εξαφάνιση. Η μάχη για επιβίωση -τόσο για τα ζώα όσο και τους ανθρώπους- ξεκινά. Ένα περιβαλλοντικό θρίλερ που απέσπασε βραβείο μοντάζ στο Φεστιβάλ Τραϊμπέκα.
«The Hidden Side of Animal Transport» του Μάνφρεντ Κάρεμαν (Γερμανία): Εικόνες-σοκ εκτυλίσσονται κατά τη μεταφορά ζώων που εξάγονται από την Ευρώπη. Η κακομεταχείριση αυτών των πλασμάτων συγκλονίζει και οι ευρωπαϊκοί κανονισμοί καταργούνται…
«Animus Animalis (Α Story about People, Animals and Things)» της Άιστι Ζεγκουλίτε (Λιθουανία): Μια ομάδα κυνηγών ελαφιών επί τω έργω. Δύο ταριχευτές που προσπαθούν να τελειοποιήσουν τις μεθόδους τους. Η καθημερινότητα μιας φάρμας που εκτρέφει ελάφια. Κι ένας διαγωνισμός ταρίχευσης όπου θα νικήσει όποιο νεκρό ζώο μοιάζει πιο… ζωντανό.
«For the Birds» του Ρίτσαρντ Μάιρον (ΗΠΑ): Τι συμβαίνει όταν η αγάπη του ανθρώπου για τα ζώα ξεπερνά τα όρια; Μια γυναίκα με εμμονή στα πτηνά ζει με περίπου 200 από αυτά. Αργά ή γρήγορα, έρχεται σε σύγκρουση με τις τοπικές οργανώσεις προστασίας των ζώων, αλλά και με τον σύζυγό της, που είναι ανήμπορος πλέον να ανεχτεί το άρρωστο πάθος της. Μια αφοπλιστική κωμικοτραγική ιστορία.
