Μέσα από την κοινοπραξία οκτώ μεγάλων πανεπιστημίων -ανάμεσα στα οποία και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης- η Γαλλία, η Γερμανία, η Ολλανδία, η Αυστρία, η Πολωνία και η Ελλάδα συμμαχούν για να οδηγήσουν τις εξελίξεις στην ανώτερη εκπαίδευση και προτείνουν την ίδρυση Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου, ανταποκρινόμενες σε μια από τις εμβληματικές πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την οικοδόμηση ενός Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης.
Τα οκτώ ιδρύματα, με επικεφαλής το ιδρυθέν το 1631 Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου, καταθέτουν την πρότασή τους, δηλώνοντας πως στόχος τους είναι να δημιουργήσουν το υποδειγματικό Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο για τον 21ο αιώνα, «που θα διασφαλίζει σε παγκόσμια κλίμακα την ανταγωνιστική ηγετική θέση της Ευρώπης στην ανώτερη εκπαίδευση και ένα άνευ συνόρων κοινό πλαίσιο για τη διεξαγωγή και προώθηση της έρευνας, την καινοτομίας, της διδασκαλίας και μάθησης στα υψηλότερα διεθνή πρότυπα».
Τα Πανεπιστήμια που συμπράττουν προέρχονται από χώρες με μακραίωνη ιστορία και προσφορά στην ευρωπαϊκή ανώτερη εκπαίδευση και με μεγάλη παράδοση στην υποδοχή ξένων φοιτητών, ενώ οι σχολές και τα τμήματά τους καλύπτουν κάθε επιστημονικό πεδίο. Συγκεκριμένα την κοινοπραξία αποτελούν: Το Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου, το Πανεπιστήμιο της Άνω Αλσατίας στη Μιλούζ, το Πανεπιστήμιο του Φράιμπουργκ, το Πολυτεχνείο της Καρλσρούης, το Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ, το Πανεπιστήμιο Φυσικών Πόρων και Επιστημών Ζωής στη Βιέννη, το Πανεπιστήμιο Άνταμ Μιτσκιέβιτς του Πόζναν και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
«Σπουδάζοντας ταυτόχρονα σε έξι χώρες»
Η πρόταση έρχεται να απαντήσει σε σχετική πρόσκληση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, βασισμένη σε μία ιδέα που κατέθεσε ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν. Η διαπίστωση ότι το τοπίο της εκπαίδευσης αλλάζει άρδην σε ολόκληρη την Ευρώπη αποτυπώθηκε στα συμπεράσματα της Συνόδου των Ευρωπαίων Ηγετών, στο Γκέτεμποργκ το 2017, και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε τα κράτη- μέλη και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναλάβουν πρωτοβουλίες στην κατεύθυνση ενίσχυσης των στρατηγικών συνεργασιών μεταξύ πανεπιστημιακών ιδρυμάτων και της ενθάρρυνσης προσπαθειών για την δημιουργία περίπου 20 «ευρωπαϊκών πανεπιστημίων» έως το 2024.
Έθεσε ουσιαστικά το πλαίσιο της δικτύωσης των πανεπιστημίων, τα οποία θα δίνουν τη δυνατότητα στους φοιτητές τους να αποκτήσουν πτυχίο συνδυάζοντας σπουδές σε διάφορες χώρες της ΕΕ, ενισχύοντας παράλληλα τη διεθνή ανταγωνιστικότητα των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων.
Απώτερος στόχος της πρωτοβουλίας είναι να συγκεντρώσει μια νέα γενιά δημιουργικών Ευρωπαίων, οι οποίοι θα συνεργάζονται πέρα από γλωσσικούς, συνοριακούς ή κλαδικούς περιορισμούς, ώστε να αντιμετωπίσουν τις μεγάλες κοινωνικές προκλήσεις και τα διαπιστωμένα ελλείμματα δεξιοτήτων στην Ευρώπη.
«Κ. Γαβρόγλου: Αλλάζει άρδην ο χάρτης στην Ευρώπη»
Για την Ελλάδα και για όσα ελληνικά ΑΕΙ εκδηλώσουν ενδιαφέρον να συμπράξουν σε κάποια αντίστοιχη πρόταση ίδρυσης Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου τα παράπλευρα οφέλη είναι σημαντικά, καθώς ενισχύεται η αναγνωρισιμότητά τους μέσα από την προβολή τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αυξάνεται η ανταγωνιστικότητά τους μέσα από την προσέλκυση ταλαντούχων φοιτητών, ερευνητών και ακαδημαϊκών, δημιουργούνται καινοτόμα προγράμματα σπουδών και εντάσσονται νέες τεχνολογίες και εκπαιδευτικές μέθοδοι στα υπάρχοντα προγράμματα σπουδών, αλλά και προστίθεται μια πηγή βιώσιμης χρηματοδότησης.
Στις ευκαιρίες ενίσχυσης της διεθνοποίησης που προσφέρει η νέα πρωτοβουλία για το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο αναφέρθηκε ο υπουργός Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων Κώστας Γαβρόγλου κατά την πρόσφατη Σύνοδο των Πρυτάνεων, όπου ενημερώθηκε και για τις προθέσεις του ΑΠΘ και άλλων Ιδρυμάτων, να ανταποκριθούν στην πρόσκληση της ΕΕ.
«Πριν έναν χρόνο είχα παρακαλέσει τους πρυτάνεις να κάνουμε το παν, ώστε να μην μείνουμε έξω από αυτή την ευρωπαϊκή πρωτοβουλία. Αλλάζει άρδην ο χάρτης στην Ευρώπη. Θα γίνουν μεγάλα Πανεπιστήμια μέσα από συνέργειες και σε αυτό πρέπει να εμπλακούμε από την αρχή», δήλωσε πρόσφατα ο κ. Γαβρόγλου στον ραδιοφωνικό σταθμό του Αθηναϊκού Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων «Πρακτορείο 104,9 FM», διευκρινίζοντας πως η καινοτομία της πρωτοβουλίας συνίσταται στο ότι «δεν είναι για τα μεταπτυχιακά, που γίνονται εδώ και χρόνια, τώρα πια είναι για τα προπτυχιακά προγράμματα σπουδών».
«Είναι πολύ θετικό ότι αρκετοί πρυτάνεις είπαν τι επαφές κάνουν προς αυτή την κατεύθυνση», επισήμανε, ενώ ερωτηθείς για τις ενδεχόμενες βελτιώσεις που θα απαιτηθούν στο υπάρχον νομοθετικό πλαίσιο, ώστε να επιτραπούν τα ξενόγλωσσα προπτυχιακά προγράμματα σπουδών διαβεβαίωσε ότι «εάν τυχόν καρποφορήσουν αυτές οι επαφές και χρειαστούν νομοθετικές ρυθμίσεις, έχουμε την πολιτική βούληση να προχωρήσουμε σε αυτές τις νομοθετικές ρυθμίσεις».
«Π. Μήτκας: Το ΑΠΘ ισχυροποιείται»
«Είμαστε ενθουσιασμένοι με την προοπτική της σύμπραξης με κορυφαία ιδρύματα για την δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Πανεπιστήμιου, που θα προσφέρει νέες ευκαιρίες στους καθηγητές αλλά κυρίως στους φοιτητές μας», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρύτανης του ΑΠΘ, καθηγητής Περικλής Μήτκας.
Σε ό,τι αφορά το εύρος των επιστημονικών πεδίων, που προτείνει η σύμπραξη των ιδρυμάτων εξήγησε: «Έχουμε επιλέξει ευρείες γνωστικές περιοχές, όπως η βιώσιμη ανάπτυξη και οι Ευρωπαϊκές ταυτότητες, που θα οδηγήσουν σε καινούργια και πολύ ενδιαφέροντα προγράμματα σπουδών».
Αναφορικά με τους λόγους που ώθησαν το ΑΠΘ να συμμετάσχει στην πρωτοβουλία του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου, επισήμανε ότι «ένα μεγάλο Πανεπιστήμιο οφείλει να εξελίσσεται διαρκώς και να χαράσσει νέους δρόμους ποιοτικής εκπαίδευσης», εκτιμώντας ότι «μέσα από αυτή την προσπάθεια, το Αριστοτέλειο παραμένει στην πρωτοπορία και ισχυροποιείται».
«Τον Ιούλιο τα αποτελέσματα της προκήρυξης»
Οι εταίροι των οκτώ πανεπιστημίων έχουν συναντηθεί τρεις φορές διά ζώσης στο Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου και έχουν συμμετάσχει σε πολύωρες τηλεδιασκέψεις. Το επιτελείο του Αριστοτελείου απαρτίζεται από καθηγητές διαφόρων ειδικοτήτων με επικεφαλής την Αντιπρύτανι Ακαδημαϊκών και Φοιτητικών Θεμάτων, καθηγήτρια Αριάδνη Στογιαννίδου.
«Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο συμμετέχει σε όλες τις φάσεις του προγράμματος, αλλά η κύρια συμβολή του έγκειται στη δημιουργία του απαραίτητου υπόβαθρου δικτυακής επικοινωνίας μεταξύ των εταίρων και στην ανάπτυξη καινοτόμων μεθόδων προώθησης και βελτίωσης της κινητικότητας -φυσικής και εικονικής- φοιτητών και προσωπικού», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Στογιαννίδου για την πρόταση, που βρίσκεται πλέον στο στάδιο τεχνικής επεξεργασίας και θα υποβληθεί στο πλαίσιο της προκήρυξης Erasmus+ (Knowledge alliances), με τελική προθεσμία την 28η Φεβρουαρίου.
Τα αποτελέσματα της προκήρυξης, όπως διευκρίνισε η Αντιπρύτανις, αναμένονται τον Ιούλιο 2019 και σε περίπτωση επιτυχίας, το πρόγραμμα θα ξεκινήσει από το ερχόμενο ακαδημαϊκό έτος, δηλαδή το Φθινόπωρο 2019.
Η χρηματοδότηση θα προέρχεται κατά 80% από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και 20% από τα πανεπιστήμια που συμμετέχουν. Θα πρέπει να σημειωθεί πως ένα από τα βασικά κριτήρια αξιολόγησης είναι η μακροπρόθεσμη στρατηγική των συμπράξεων και οι εγγυήσεις βιωσιμότητας. Πρόκειται ουσιαστικά για το πρώτο βήμα μιας μακρόπνοης φιλοδοξίας για την ενίσχυση της αριστείας των Ευρωπαϊκών πανεπιστημίων, που ανοίγει τον δρόμο για σημαντικότατες δράσεις -θεσμικές και οικονομικές- στον Ευρωπαϊκό Χώρο Ανώτατης Εκπαίδευσης.
Η πολιτική υιοθέτηση (political endorsement) και η οικονομική δέσμευση της ΕΕ αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη μακρόχρονη επιτυχία του εγχειρήματος και, ήδη, οι διαπραγματεύσεις βρίσκονται σε πολύ καλό σημείο.
Ερωτηθείσα σχετικά με τις νομοθετικές ρυθμίσεις που θα απαιτηθούν σε επίπεδο των κρατών-μελών, η κ. Στογιαννίδου εξήγησε ότι αυτές αφορούν, αναλόγως τη χώρα, στη δυνατότητα ξενόγλωσσων προγραμμάτων σπουδών και σε προπτυχιακό επίπεδο, την ευελιξία στην παροχή τίτλων σπουδών με συνδυασμό διαφορετικών γνωστικών αντικειμένων, τη δυνατότητα χρήσης και άλλων μεθόδων διδασκαλίας πέραν της δια ζώσης διδασκαλίας (π.χ. εξ αποστάσεως, εικονική, μεικτή διδασκαλία).
«Η δήλωση αποστολής της συμμαχίας»
Στην κοινή δήλωση των προθέσεων τους, που θα συνοδεύει την πρόταση τους, οι Αρχές των οκτώ Ιδρυμάτων συνομολογούν την προσήλωσή τους στην ευρωπαϊκή ιδέα για το πανεπιστήμιο και στις αρχές της ακαδημαϊκής ελευθερίας, της υπευθυνότητας, ισότητας και συμμετοχικότητας. Δεσμεύονται, δε, να προωθήσουν την ευρωπαϊκή ιδέα μέσα από την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ταυτότητας των πολιτών των κρατών- μελών της ΕΕ, ενθαρρύνοντας έναν κρίσιμο και ανοιχτό διάλογο μεταξύ των ερευνητών, των καθηγητών και των σπουδαστών στην Ευρώπη. Καταθέτουν ακόμη την πεποίθησή τους ότι οι μεγάλες προκλήσεις της Ευρώπης και της ανθρωπότητας μπορούν να αντιμετωπιστούν από μία ποικιλόμορφη πανεπιστημιακή κοινότητα μέσα από μία πληθώρα προσεγγίσεων, χτίζοντας γέφυρες μεταξύ των διαφορετικών πεδίων έρευνας και καινοτομίας με την ευρωπαϊκή κοινωνία των πολιτών.
«Ως συμμαχία ερευνητικών πανεπιστημίων δεσμευόμαστε να κατακτήσουμε τα υψηλότερα πρότυπα αριστείας στην έρευνα. Θα το πετύχουμε μέσα από την ενίσχυση της συνεργασίας σε επιλεγμένους τομείς έρευνας, μεγιστοποιώντας τις συνέργειες και συνδυάζοντας τις δυνατότητές μας. Δίνουμε έμφαση στη ουσιαστική διασύνδεση έρευνας και διδασκαλίας σε όλα τα στάδια της ακαδημαϊκής εκπαίδευσης», αναφέρουν στη δήλωση αποστολής (mission statement) τα μέλη της συμμαχίας.
«Εκπαιδεύουμε την επόμενη γενιά ενεργών και ανοιχτόμυαλων Ευρωπαίων πολιτών, οι οποίοι θα υπηρετούν σε όλους τους τομείς της κοινωνίας και θα μπορούν να συνεργάζονται, εργαζόμενοι σε διαφορετικά πολιτισμικά περιβάλλοντα, σε διαφορετικές γλώσσες και επιστημονικούς κλάδους. Ενθαρρύνουμε τους καθηγητές μας να αμφισβητήσουν τον συμβατικό τρόπο σκέψης, να αναζητήσουν πρωτότυπες ιδέες, όσον αφορά τις διεπιστημονικές και διατομεακές προσεγγίσεις στη διδασκαλία και μάθηση. Προσπαθούμε να καταστήσουμε τα ερευνητικά αποτελέσματα διαθέσιμα στην κοινωνία και να ενθαρρύνουμε την αξιοποίησή τους σε όλους τους τομείς της δημόσιας ζωής. Δημιουργούμε ευκαιρίες για να έλθουν κοντά ακαδημαϊκοί και μη ακαδημαϊκοί σε ένα πνεύμα συνεργασίας και δημιουργικότητας για την αντιμετώπιση των μειζόνων ζητημάτων, που έχουν μπροστά τους οι τοπικές κοινότητες, η Ευρώπη και η ανθρωπότητα», διακηρύσσουν.
Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ
