Ως «Πολιτιστική Επανάσταση» ορίζεται το κοινωνικοπολιτικό φαινόμενο, που πραγματοποιήθηκε στην Κίνα τη δεκαετία 1966-1976, στο πλαίσιο της διαπάλης εξουσίας στους κόλπους του Κομμουνιστικού Κόμματος.
Η σχετική ελευθερία των αρχών της δεκαετίας του ’60 στις τέχνες και τα γράμματα μέσα απ’ το σύνθημα του Μάο «Αφήστε 100 λουλούδια να ανθίσουν, 100 σχολές σκέψης να συναγωνιστούν» προκαλεί την αντίδραση των σκληροπυρηνικών. Ανάμεσά τους και η σύζυγός του Τζιανγκ Τζινγκ, που εύκολα πείθει τον «Μεγάλο Τιμονιέρη» ότι ο κομμουνισμός κινδυνεύει, όχι μόνο από τους καλλιτέχνες, αλλά και από τους μετριοπαθείς πολιτικούς που έχουν το πάνω χέρι στο κόμμα.
Το σύνθημα για την «Πολιτιστική Επανάσταση» δίνει το Πολιτικό Γραφείο του Κόμματος στις 16 Μαΐου 1966, που καταγγέλλει συλλήβδην κομματικά στελέχη, κυβερνητικούς αξιωματούχους, στρατιωτικούς και καλλιτέχνες ως αντεπαναστάτες. Την κατάσταση αναλαμβάνουν στα χέρια τους με προτροπή του Μάο μαθητές και φοιτητές. Ακολουθούν 10 χρόνια χάους.
Οι νεαροί «ερυθροφρουροί», όπως ονομάζονται, αγωνίζονται με αυταπάρνηση να αλλάξουν τις συνειδήσεις εκατομμυρίων ανθρώπων. Οι πολιτιστικές παραδόσεις, οι συνήθειες, τα έθιμα, η μακραίωνη κινεζική κουλτούρα, τίθενται υπό διωγμό. Αναρίθμητα αρχαία μνημεία, έργα τέχνης, βιβλία και πίνακες καταστρέφονται. Η οικονομία οπισθοδρομεί.
Προκαλούνται ακόμη και κυκλοφοριακά προβλήματα, όταν οι νεαροί ερυθροφρουροί αποφασίζουν ότι τα κόκκινα φανάρια και όχι τα πράσινα θα πρέπει να σημαίνουν ελεύθερη διέλευση. Μοναδικός οδηγός ενός ολόκληρου λαού γίνεται το «Κόκκινο Βιβλίο» με τις σκέψεις του Μάο. Ο κινεζολόγος Σάιμον Λέις κάνει λόγο για τον «ανελέητο εκκρετινισμό του πλέον εκλεπτυσμένου έθνους στη Γη».
Στα 10 χρόνια της «πολιτιστικής τρομοκρατίας» χάνουν τη ζωή τους 34.776 άνθρωποι, σύμφωνα με τους επίσημους υπολογισμούς. Ανεπίσημα, ο αριθμός τους είναι ανυπολόγιστος.
Η κατάσταση φθάνει στο απροχώρητο. Ο θάνατος του Μάο Τσε Τουνγκ στις 9 Σεπτεμβρίου του 1976 συμβάλλει στη λύση του δράματος. Η χήρα του Μάο, επικεφαλής της αποκληθείσας «Συμμορίας των Τεσσάρων», συλλαμβάνεται, δικάζεται και φυλακίζεται. Ο ανανεωτής Ντεγκ Σιάο Πινγκ αναλαμβάνει να βγάλει την Κίνα από το αδιέξοδο και να την οδηγήσει στην αχαλίνωτη ανάπτυξη του σήμερα.
