Ο Ευλάμπιος και η Ευλαμπία ήταν αδέλφια και μαρτύρησαν για τη χριστιανική τους πίστη το 296 στη Νικομήδεια της Μικράς Ασίας, επί Ρωμαίου αυτοκράτορος Μαξιμιανού.
Η εκκλησία τιμά τη μνήμη τους στις 10 Οκτωβρίου. Την ημέρα αυτή γιορτάζουν όσοι φέρουν το όνομα Ευλάμπιος και Ευλαμπία.
Ήταν κατά σάρκα αδελφοί από τη Νικομήδεια. Κατά τη διάρκεια ενός από τους πιο φρικτούς διωγμούς των χριστιανών – επί βασιλείας του Μαξιμιανού (3ος αί.) – κάποιοι πιστοί διέφυγαν απ’ τη Νικομήδεια και προσπάθησαν να κρυφτούν.
Ανάμεσα σ’ αυτές τις οικογένειες ήταν και του Ευλάμπιου.
Κάποια ημέρα τον έστειλαν οι δικοί του να πάει στην πόλη για ν’ αγοράσει ψωμί. Εκεί, λοιπόν, στη Νικομήδεια, ο νεαρός Ευλάμπιος είδε τοιχοκολλημένο το αυτοκρατορικό διάταγμα για τον διωγμό των χριστιανών. Το περιγέλασε, το ξεκόλλησε και το καταξέσκισε. Αμέσως τον συνέλαβαν και τον οδήγησαν στο δικαστήριο. Ο δικαστής τον συμβούλευσε να αρνηθεί τον Χριστό, και εκείνος με τη σειρά του τον συμβούλευσε να αρνηθεί τα ψεύτικα είδωλα και να αναγνωρίσει τον Ένα και μοναδικό Ζωντανό Θεό. Τότε ο δικαστής πρόσταξε να μαστιγώσουν μέχρις αιμάτων τον νεαρό χριστιανό και να τον υποβάλουν σε φρικτά βασανιστήρια.
Όταν η αδελφή του Ευλαμπία άκουσε για τα δεινά του αδελφού της, έτρεξε να τον βρει και μαρτύρησε μαζί μ’ εκείνον για τον Χριστό. Τη μαστίγωσαν μέχρι που το αίμα ανάβλυζε από τη μύτη και το στόμα της. Κατόπιν τους έριξαν σε λέβητα με νερό που κόχλαζε και έπειτα επάνω σε πυρακτωμένη σχάρα, και στις δύο περιπτώσεις, δροσιζόμενοι μάλιστα οι δύο αδελφοί, διαφυλάχθηκαν αβλαβείς με τη δύναμη του σημείου του Σταυρού και του Ονόματος του Χριστού. Τελικώς, ο Ευλάμπιος αποκεφαλίστηκε, ενώ η αδελφή του ξεψύχησε προτού την καρατομήσει το σπαθί του δημίου.
Θανατώθηκαν επίσης διακόσιοι άλλοι χριστιανοί, οι οποίοι είχαν μεταστραφεί στην Πίστη, όταν έγιναν αυτόπτες μάρτυρες της θαυματουργίας των αυταδέλφων αγίων Ευλαμπίου και Ευλαμπίας.
Απολυτίκιο
Της φύσεως θεσμώ, συνημμένοι ενθέως, μόψυχοι στερρώς, ως ομαίμονες θείοι, αυτάδελφοι Μάρτυρες, εν αθλήσει ωράθητε, ω Ευλάμπιε, συν τη σεμνή Ευλαμπία, όθεν στέφανον, νικητικὸν δεδεγμένοι, ημάς διασώζετε.
