Η Αγία Ευφροσύνη έζησε στα χρόνια του Θεοδοσίου του μικρού (περί το 410 μ.Χ.), ήταν μοναχοκόρη και πολύ πλούσια. Ο πατέρας της Παφνούτιος ήταν ο πλουσιότερος της Αλεξάνδρειας και μαζί με τη σύζυγό του διακρίνονταν για τη θερμή πίστη τους στο Θεό.
Μετά τον θάνατο της μητέρας της έγινε μοναχή για να αποφύγει τον γάμο, τον οποίο ήθελε να της επιβάλει ο πατέρας της. Εντάχθηκε σε ανδρική μονή με το όνομα Σμάραγδος, ξεγελώντας τους μοναχούς για το φύλο της και εμφανιζόμενη ως άνδρας.
Συχνά την επισκεπτόταν ο πατέρας της για να της ζητήσει συμβουλές, μη γνωρίζοντας ότι είναι η κόρη του. Λίγο πριν από τον θάνατό της το 470 αποκαλύφθηκε ενώπιόν του κι εκείνος αποφάσισε να εγκατασταθεί στο κελί της ως μοναχός για το υπόλοιπο του βίου του.
Τμήματα των λειψάνων της Αγίας Ευφροσύνης βρίσκονται στη Μονή Κύκκου Κύπρου και στο παρεκκλήσιο της Οσίας Ξένης της Ρωσίδος στη Μάνδρα Αττικής.
Απολυτίκια
Εν σοι Μήτερ ακριβώς διεσώθη το κατ’ εικόνα· λαβούσα γαρ τον σταυρόν, ηκολούθησας τω Χριστώ, και πράττουσα εδίδασκες, υπεροράν μεν σαρκός, παρέρχεται γαρ· επιμελείσθαι δε ψυχής, πράγματος αθανάτoυ· διο και μετὰ Αγγέλων συναγάλλεται, Οσία Ευφροσύνη το πνεύμα σου.
Ως παρθένος φρόνιμη και αδιάφθορος, κοτηγγυήθης οσίως τω Ζωοδότη Χριστώ, και προσκαίρων την χλιδην εμφρόνως έλιπες, όθεν εν μέσω των ανδρών, ως αμόλυντος αμνάς, εξέλαμψας Ευφροσύνη, και του Βελίαρ τα κέντρα, τη πολιτεία σου απήμβλυνας.
