«Γράφω για μια γενιά μορφωμένων νέων που δεν πολυπηγαίνει στο θέατρο» δήλωνε το 2003 ο Ιβάν Βιριπάγιεφ, ο κορυφαίος εκπρόσωπος της Νέας Ρωσικής δραματουργίας, επικηρυγμένος πλέον από το ρωσικό καθεστώς και πολιτογραφημένος Πολωνός.
Έργο-μανιφέστο της γενιάς των 00s, το «Οξυγόνο» (2002) γράφτηκε ως θεατρική πρόζα ειπωμένη από δύο πρόσωπα -ένα κορίτσι κι ένα αγόρι με το ίδιο όνομα-, συνοδεία live dj-set. Η παράσταση, δομημένη σε δέκα κεφάλαια, σαν μια μεταγραφή των Δέκα Εντολών, σαν μια νέα Καινή Διαθήκη, εκκινεί από το ανάποδο του «Ου φονεύσεις», καταλήγει σε μια βιβλική Αποκάλυψη, ενώ τη διατρέχει το εναγώνιο ερώτημα «τι είναι για σένα οξυγόνο;».
Είκοσι χρόνια μετά, ο δημοφιλής Έλληνας σκηνοθέτης Γιώργος Κουτλής μεταγράφει το έργο στο σήμερα, σαν έναν αναστοχασμό μιας ολόκληρης γενιάς, μετατρέποντας την Κεντρική Σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση από τις 21 Νοεμβρίου έως τις 12 Ιανουαρίου σε «αρένα» ενός rave party, με τους DJs Reign of Time στα decks, live video art κι έναν νεανικό θίασο, o οποίος, σαν μεταδραματικός Χορός, αποζητά, με τους όρους μιας βλάσφημης ποιητικής, το αντίδοτο στην ψυχοπολιτική ασφυξία των καιρών μας. Αυτοί οι νέοι δημιουργοί γίνονται ο καθρέφτης ολόκληρης της γενιάς τους και, μαζί, η εικόνα των προβληματισμών και των πόθων κάθε ανθρώπου που δεν σταματά να αγωνιά και να ελπίζει.
O Γιώργος Κουτλής αναφέρει για την παράσταση: «Ένα rave party, ένας ασταμάτητος βακχικός ρυθμός, πλάσματα που δονούνται στη μουσική των DJs, αναζητώντας μια χαμένη πνευματικότητα και δίνοντας την εντύπωση ότι, αν σταματήσουν να χορεύουν, θα σταματήσουν να αναπνέουν. Αναζητούν τι είναι οξυγόνο, τι μας κάνει να αναπνέουμε και τι μας στερεί τον αέρα. Προσπαθούν να μιλήσουν στο κοινό παράλληλα με τη μουσική που φέρνει τα σώματα σε έκσταση. Χορεύουν ασταμάτητα και κάποιοι αρπάζουν τα μικρόφωνα και μιλάνε. Με όχημα το έργο του Ivan Vyrypayev, Οξυγόνο, οι ηθοποιοί θα αφηγηθούν την ιστορία του Σάσα και της Σάσα, για να μιλήσουν για όλη τη βρομιά, την αγωνία αλλά και την ομορφιά της ανθρώπινης φύσης, προσπαθώντας να απαντήσουν σε ένα ζωτικής σημασίας αναπάντητο ερώτημα: “Τι είναι για σένα Οξυγόνο;”».
Την εποχή που έγραφε το «Οξυγόνο», ο Βιριπάγιεφ δήλωσε ότι τον απασχολούσε η θέση του θεάτρου απέναντι στον κόσμο, ένα θέατρο που εγείρει ερωτήματα. Όπως αναφέρεται και στο βιογραφικό του, η κύρια έγνοια του είναι η πνευματική ανάπτυξη του ανθρώπου με τη βοήθεια της τέχνης. Το «Οξυγόνο» είναι ένα έργο που ανατρέπει ό,τι θεωρείται δεδομένο για τη θεατρική φόρμα με σκοπό να μιλήσει για όλα αυτά που μας κάνουν να μην μπορούμε να αναπνέουμε.
Το «Οξυγόνο» του Ιβάν Βιριπάγιεφ θα κυκλοφορήσει τον Νοέμβριο από τις εκδόσεις Κάππα. Το βιβλίο θα περιλαμβάνει τη μετάφραση που έκανε ο Γιώργος Κουτλής από το ρωσικό πρωτότυπο, όπως και τη διασκευή που έκανε ο ίδιος, σε συνεργασία με τον Βασίλη Μαγουλιώτη, για τις ανάγκες της παράστασης.
Τη χορογραφία υπογράφει ο Αλέξανδρος Σταυρόπουλος, την κίνηση η Άλκηστις Πολυχρόνη, τα σκηνικά ο Κωνσταντίνος Σκουρλέτης, τα βίντεο οι Uncharted Limbo Collective, τα κοστούμια η Εύα Γουλάκου και ο Δήμος Κλιμενώφ, τους φωτισμούς η Ελίζα Αλεξανδροπούλου και τον ηχητικό σχεδιασμό ο Jeph Vanger.
Ερμηνεύουν (αλφαβητικά): Γαβριέλα Αντωνοπούλου, Αναστασία Βαλσαμάκη, Νοεμή Βασιλειάδου, Ιάσονας Βροχίδης, Χαρά Γιώτα, Νίκος Γονίδης, Ελευθερία Ηλιοπούλου, Θοδωρής Θεοδωρακόπουλος, Πάνος Κλάδης, Δέσποινα Λαγουδάκη, Μαριάννα Μαθιά, Ηλέκτρα Μπαρούτα, Ιωάννης Μπάστας, Αλέξανδρος Νούσκας Βαρελάς, Εβίνη Παντελάκη, Αντωνία Πιτουλίδου, Γκαλ Α. Ρομπίσα, Κατερίνα Σαμαρά, Ναταλία Σουίφτ, Γιάννης Τομάζος, Κώστας Phoenix, Μάριος Χατζηαντώνη, Νικόλας Χατζηβασιλειάδης.
H παράσταση περιλαμβάνει δυνατούς ήχους, λέιζερ και στροβοσκοπικούς φωτισμούς.
Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Πέμπτη έως Σάββατο, 20:30, Κυριακή «ματινέ» στις 14:00. Έναρξη προπώλησης: 17 Οκτωβρίου 2024, 17:00. Με αγγλικούς υπέρτιτλους: Σάββατο 23/11, Κυριακή 24/11, Σάββατο 30/11, Κυριακή 1/12, Σάββατο 7/12, Κυριακή 8/12, Σάββατο 14/12, Κυριακή 15/12, Κυριακή 22/12 και Κυριακή 29/12/2024. Οι παραστάσεις στις 20 και 21 Δεκεμβρίου και στις 2 και 3 Ιανουαρίου θα παρουσιαστούν σε συνθήκες καθολικής προσβασιμότητας, σε συνεργασία με τον πολιτιστικό οργανισμό liminal.
Φωτογραφίες: Πάνος Κέφαλος
