Το Ελληνικό Ινστιτούτο Ναυτικής Ιστορίας (ΕΛ.Ι.Ν.ΙΣ.), στην προσπάθεια αποκατάστασης της ιστορικής μνήμης σχετικά με τον Σηματοτηλέγραφο των Κυθήρων και την τεχνολογία του, ανέλαβε την πρωτοβουλία να προχωρήσει στην ψηφιακή ανασύσταση του ερειπωμένου σήμερα κτίσματος, με απώτερο στόχο να συμβάλει και στην πλήρη, κάποτε, ανακατασκευή του πραγματικού κτηρίου.
Το Ελληνικό Ινστιτούτο Ναυτικής Ιστορίας, µε αφορµή την ολοκλήρωση της ψηφιακής ανασύστασης του ερειπωµένου κτηρίου του Σηµατοτηλέγραφου των Κυθήρων, θα παρουσιάσει για πρώτη φορά στο κοινό το αποτέλεσµα του έργου αυτού µε τη βοήθεια των συντελεστών του και µέσα από πολύ ενδιαφέρον οπτικό υλικό, την Τετάρτη 18 Σεπτεµβρίου 2024 στις 7 το απόγευµα στον χώρο της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Ιδρύµατος Αικατερίνη Λασκαρίδη (2ας Μεραρχίας & Ακτή Μουτσοπούλου Πειραιάς).
Τι είναι ο Σηµατοτηλέγραφος των Κυθήρων;
Τον Αύγουστο του 2017 ο καθηγητής Αρχιτεκτονικής Μανόλης Κορρές συνάντησε για πρώτη φορά τα χαλάσµατα ενός κτηρίου κοντά στον φάρο Μουδάρι στο Βόρειο άκρο των Κυθήρων. Με τα εντελώς πρόχειρα µέσα που διέθετε (ήταν σε διακοπές) ετοίµασε αναλυτικά σχέδια αναπαραστάσεως τόσο των αρχιτεκτονικών όσο και των µηχανολογικών ευρηµάτων. Μετά από µελέτη µηνών διαπίστωσε ότι το κτήριο ήταν ένας από τους λίγους σηµατοτηλέγραφους που λειτούργησαν στην Ελλάδα στα τέλη του 19ου µέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα.
Επρόκειτο για κτήριο από το οποίο µεταβιβάζονταν προς τα διερχόµενα πλοία, µε τη βοήθεια κινούµενων µεγάλων µηχανικών βραχιόνων, πληροφορίες και εντολές είτε ναυτιλιακής ενηµέρωσης είτε εµπορικής φύσεως (πχ επόµενος λιµένας φόρτωσης ή προορισµός). Με την ανακάλυψη της ασύρµατης τηλεγραφίας, στις αρχές του 20ού αιώνα, εξέλειπε η ανάγκη ύπαρξης τέτοιων υπηρεσιών και το κτήριο εγκαταλείφθηκε και σιγά – σιγά έσβησε από τις µνήµες των ντόπιων ο σκοπός της αρχικής ύπαρξής του.
Μια ακόµα επίσκεψη του καθηγητή στα Κύθηρα τον Αύγουστο του 2018 είχε ως αποτέλεσµα την λεπτοµερέστερη µελέτη και αποτύπωση του οπτικού µηχανισµού του σηµατοτηλέγραφου, δηλαδή των µεταλλικών βραχιόνων µε τους οποίους µεταδίδονταν τα µηνύµατα προς τα πλοία. Τα επικαιροποιηµένα αποτελέσµατα της έρευνας παρουσιάστηκαν τον Οκτώβριο του 2021 στην Ακαδηµία Αθηνών και εκδόθηκαν σε ειδικό τεύχος πρακτικών.
Τέλος του 2023 το Ελληνικό Ινστιτούτο Ναυτικής Ιστορίας αποφάσισε να υποστηρίξει ενεργά την αποκατάσταση της ιστορικής µνήµης σχετικά µε τον Σηµατοτηλέγραφο των Κυθήρων. Τον Φεβρουάριο του 2024 διοργάνωσε σχετική δηµόσια παρουσίαση από τον Μανόλη Κορρέ µε συµµετοχή και του Δηµάρχου Κυθήρων στο χώρο του Ιδρύµατος Αικατερίνης Λασκαρίδη.
Έπειτα από τη συνάντηση αυτή το ΕΛ.Ι.Ν.ΙΣ. ανέλαβε την πρωτοβουλία να υποστηρίξει ως χορηγός την ψηφιακή αναπαράσταση του Σηµατοτηλέγραφου, µε απότερο στόχο να συµβάλει και στην πλήρη, κάποτε, ανακατασκευή του πραγµατικού κτηρίου. Το έργο της ψηφιακής επεξεργασίας ανατέθηκε στον Γιώργο Μαστρογεωργίου ο οποίος, βασιζόµενος στα σχέδια του Μανόλη Κορρέ και στην εναέρια βιντεοσκόπηση του Γιώργου Μαραγκουδάκη, δηµιούργησε ένα ρεαλιστικότατο τρισδιάστατο ψηφιακό µοντέλο.
Για την εργασία και το τελικό αποτέλεσµα, που θα παρουσιαστούν για πρώτη φορά στο κοινό, θα µιλήσουν οι συντελεστές του έργου:
• Μανώλης Κορρές: Ιστορική και αρχιτεκτονική µελέτη /σχεδιαστική καταγραφή
• Γιώργος Μαστρογεωργίου: Ψηφιακή αναπαράσταση (3d modeling)
• Γιώργος Μαραγκουδάκης: Εναέρια βιντεοσκόπηση
Την εκδήλωση θα συντονίσει ο Αντιπρόεδρος του ΕΛ.Ι.Ν.ΙΣ.
Λεωνίδας Τσιαντούλας. Είσοδος ελεύθερη για το κοινό
Το «Ελληνικό Ινστιτούτο Ναυτικής Ιστορίας», ως επιστηµονικός – πολιτιστικός – µη κερδοσκοπικός φορέας, στοχεύει στην ενθάρρυνση και προαγωγή της έρευνας και µελέτης της Ναυτικής Ιστορίας και Παράδοσης, καθώς και στην προβολή και διάδοση της ιστορικής γνώσης.
